عليرضا سزاوار
براساس آمارهاي سازمان بهداشت جهاني سالانه 33هزار و 500 نفر ايراني در اثر آلودگي هوا در كلانشهرها فوت ميكنند. آلودگي هواي تهران هم بيش از ۵ هزار انسان را سالانه به كام مرگ ميفرستد، ولي به دليل اجراي طرح زوج و فرد و وضع قوانين ترافيك، دولت روزانه ۵۰۰ ميليون تومان از اين معضل كسب درآمد ميكند.
جريمه ورود غيرمجاز، جريمه به محدوده طرح زوج و فرد و طرح ترافيك براي هر ساعت ۲۰ هزار تومان است كه با احتساب همان يك ساعت براي هر اتومبيل، دولت روزانه ۵۰۰ ميليون تومان درآمد دارد كه با احتساب اين چهار روز آلودگي هوا، درآمد دولت به حدود ۲ ميليارد تومان رسيده است.
اين در حالي است كه تهران به طور ميانگين 15مرگ و مير در روز به واسطه آلودگي هوا دارد و اين آلودگي از عوامل اصلي بيماريهايي چون سرطان در پايتخت است.
پس از وقوع زلزله در تهران، وضعيت آلودگي هوا به ۱۸۷رسيد و براي تمامي سنين ناسالم اعلام شد و بخشهاي شهرري، پل گيشا، آزادي و يافتآباد در وضعيت قرمز بهسر بردند.
مخالفت وزارت صنعت با اسقاط خودروها
خودروهاي فرسوده از عمدهترين منابع آلايندگي هستند و 80 درصد آلايندگي شهر تهران و ديگر كلانشهرها مربوط به منابع متحرك است.
با توجه به مصوبه اسقاط خودروهاي داخلي كه تيرماه سال 95به تصويب رسيد، قرار بود خودروسازهاي داخلي به ازاي توليد خودروهاي با مصرف بالاي 5/8 ليتر بنزين يك خودروي فرسوده اسقاط كند، اما وزارت صنعت با اين طرح مخالفت كرد و مصوبه در عمل لغو شد.
اين در حالي است كه خودروهاي پرمصرف داخلي از محصولات خودروسازان بزرگ هستند و با حذف اين مصوبه از سوي وزيران، شمارهگذاريشان دوباره از سر گرفته شد.
اعتراض خودروسازهاي داخلي
رئيس ستاد ملي حملونقل و سوخت دراينباره گفت: براي حل اين معضل نيازمند اجراي مصوبه پيشين دولت هستيم كه قرار بود واردات خودرو را منوط به اسقاط خودرو كند. سهم خودروهاي وارداتي از 240 هزار به 400 هزار خودرو رسيده است، علاوه بر اين بايد ميزان خودروهاي موجود در مناطق آزاد هم حساب شود.
نيكدار افزود: ما تقاضاي 800 هزار اسقاط را به دولت داشتيم و اين تعداد تصويب شد، اما با اعتراض خودروسازهاي داخلي مواجه شديم كه ادعا ميكردند براي اسقاط هر خودرو حدود 2/5 تا 3 ميليون هزينه ميكنند. رئيس ستاد ملي حملونقل و سوخت، تعريف بيمه فرسودگي را عامل حل وابستگي واردات به اسقاط خودرو اعلام كرد.
بيتوجهي دولت به مترو
توليد اتومبيلهاي غيراستاندارد داخلي، دريافت تعرفه واردات خودروهاي پاك و عدم توجه مسئولان به مترو از دلايل اصلي افزايش آلودگي هواي تهران است. به تازگي رئيس كميسيون برنامه و بودجه شوراي شهر در تذكر پيش از دستور خود به وعده نوبخت در جلسه مشترك ميان شورا و رئيسجمهور اشاره كرد. مرتضي الويري با اشاره به محتويات جلسه مشترك شوراي شهر تهران با رئيسجمهور گفت: در جلسه مذكور طي تماس تلفني آقاي نوبخت، رئيس سازمان برنامه و بودجه وعده دادند كه ظرف يك هفته يارانه بليت مترو و اتوبوس را پرداخت كند، اما متأسفانه پس از گذشت چندين هفته هنوز هيچ دستورالعملي در اين خصوص صادر نشده است.
حذف نشدن تعرفه خودروهاي پاك
ضمن اينكه تعرفه واردات خودروهاي برقي و هيبريدي هم صفر نشده است، در حال حاضر تعرفه واردات خودروهاي هيبريدي 4 درصد و ميزان ماليات بر ارزش افزوده آن 8 درصد است.
هم اكنون برخي از واردكنندگان در جريان تسهيلات و تخفيفهاي مربوط به خودروهاي هيبريدي و برقي نيستند و آنها هم كه در جريان هستند، بايد با نامهنگاري ستاد به گمرك از اين تسهيلات و تخفيفها برخوردار شوند.
حال آنكه اگر وزارت صنعت، معدن و تجارت خود تصميم به كاهش تعرفه بگيرد، ديگر نيازي به اين نامهنگاريها نيست، اما به نظر ميرسد كه سود حاصل از اين تعرفهها چنان خوشايند است كه ارادهاي براي حذف آن در جهت سلامت شهروندان نيست.
پمپبنزينيها هم قانون را اجرا نميكنند
از سوي ديگر قرار بود تمام جايگاههاي سوخت در تمام كلانشهرها از سال ٨٧ به سيستم جمعآوري بخارات بنزين تجهيز شوند؛ چراكه تبخير بنزين يكي از عوامل آلودگي هوا به شمار ميرود و دولت به پمپبنزينها حق تبخير ميدهد. اين اتفاق هنوز رخ نداده و كانون پمپبنزينداران اعلام كرده است كه تجهيز تلمبههاي سوختگيري به سيستم تخليه بخار بنزين و انتقال آن به مخزن، حداقل ١۵٠ميليون تومان برايشان خرج برميدارد.
هر جايگاهدار براي تجهيز يك جايگاه با ١٠ تلمبه حداقل بايد 1/5 ميليارد تومان هزينه كند كه با توجه به شرايط اقتصادي حاكم بر كشور و نحوه قيمتگذاري سوخت در ايران، چنين هزينهاي هيچ توجيه اقتصادي ندارد.
با وجود اينكه آلودگي هوا در ايران يك معضل بسيار بزرگ است، اما هيچكدام از مقامات و نهادهاي مسئول به وظايف خود براي كاهش آلودگي هوا عمل نميكنند و تنها در فصلهاي سرد سال به تشكيل جلسه و ستاد بحران و سخنراني و متهمكردن يكديگر ميپردازند.