بهنام صدقی
برخی از ما شدهایم انسانهایی با محاسبات الکترونیکی، دوستیهای مجازی، برخوردار از ارتباطات با کلمات دروغین، لذتهای بیانتها و در آخر زندگی در فضای مجازی که فرصت با هم بودن در کنار خانواده را از ما گرفته و لبخندهای مصنوعی را برایمان به ارمغان آورده است. در دنیای مجازی برخلاف دنیای واقعی همه عواطف وجود دارد اما در این دنیا احساسات فرد نیز به بازی گرفته میشود. دنیای مجازی به نوعی مثل یک زندگی دوم است. زندگی دوم در واقع مکانی برای افرادی است که از شرایط محیطی خود خسته شدهاند و این مکان را راهی برای فرار از مشکلات موجود زندگی میشمارند .
در واقع زندگی دوم ارتباط با یک دنیای مجازی غیر از زندگی کنونی است که هر فرد به راحتی میتواند وارد آن شده و از امکانات آن بهرهمند شود به طوري كه فرد در این دنیای مجازی خود را در رؤیاهایش حس كرده و آن گونه که میخواهد عمل میکند. در این مکان مجازی زندگی، هر فرد بنا بر سن، نژاد و سلیقههای متفاوت به عضویت گروههای مختلف درآمده و با آنان ارتباط پیدا میکند. در نهايت هم سعی در جهت یکسانسازی خود با این گروه یا آن گروه دارد.
زندگی در فضای مجازی به نوبه خود موجب تغییر نگرش در سبک زندگی افراد گوناگون جامعه شده و بالاخص قشر جوان کشور را دربر میگیرد و موجب چالشهای متعددی میشود که در آن مرز واقعیت و رؤیا بههم میریزد.
رسانههای ارتباطی اجتماعی مجازی در پشت پرده خود آسیبهای متعددی را برای افراد به دنبال داشته و با پیشرفت تکنولوژی و فناوریهای ارتباطی، فرهنگ جامعه را با تضاد مواجه میکنند.
استفاده گسترده از امکانات حاصل از دنیای مجازی، بدون فراهم کردن زیربنا و ساختهای فرهنگی موجب افزایش ناهنجاریها و تغییر در سبک زندگی جوانان میشود. یکی از مهمترین چالشهای این شبکهها نشانه گرفتن سبک زندگی افراد است. زندگی در فضای مجازی جایی است که افراد آن گونه که میپسندند زندگی میکنند اما نه یک زندگی واقعی. فرد از دنیای اصلی زندگی خویش جدا شده و برای ارضاي نیازها و نگرشهای خود به فضای مجازی رو میآورد.
البته به دلیل ویژگیهایی که دنیای مجازی دارد، این دنیای دروغین موجب وابستگی افراد میشود. آن هم به دلیل انتقال سریع دادهها و ارتباطاتي که افراد با فرد دیگری برقرار میکنند.
فضای مجازی علاوه بر خدمات و جذابیتهای گسترده خود موجب هدر رفتن وقت جوانان نیز میشود. استفاده ناآگاهانه از فضای دنیای مجازی اغلب اوقات به شکستن حد و مرزها و ارزشهای طرفین منجر میشود. متأسفانه امروزه با توجه به رو آوردن جوانان به این دنیای تکنولوژی چالشهایی همراه با اضطراب و نگرانی در جامعه حکمفرماست. با توجه به اینکه دانستن از مهمترین نیازهای بشری است و افراد با توجه به کمآگاهی و عدمآگاهی با حضور در فضای مجازی به دنبال سرگرمی هستند باید گفت این ابزارهای نوین ارتباطی با وارد شدن به گروههای مختلف و متفرقه موجب ناآرامی و آسیبپذیری و حتي بروز حوادث تلخ میشود.
نوجوان به مرحلهای که جدا از دنیای واقعی اوست قدم گذاشته و در پی شناختن خود در این دنیای مجازی است. پس اگر آگاه نباشد، قطعاً دچار تضاد با خود و خانواده خود خواهد شد که این موضوع بیشک اثرات مخربی نیز بر سلامت روان و جسم او خواهد گذاشت. برای سلامت جوانان و دوری از پیامدها و آسیبهای اجتماعی احتمالی این دنیای مجازی بر سبک زندگی باید روشهای خاصی را در نظر گرفت. در این راستا باید برای مصون ماندن با توجه به نظارت دستگاههای مرتبط با این فناوری در جهت بهبود هر چه بیشتر و استفاده بهینه از این وسایل ارتباطی تلاش کرد. آموزش خانوادهها برای هدایت و کنترل فرزندان نیز در این زمینه بسیار اهمیت دارد.