جوان آنلاین: عصر روز یکشنبه جمعی از اساتید دانشگاه‌ها به‌رسم هرساله با رهبر معظم انقلاب دیدار کردند. در این دیدار 13 تن از اساتید به بیان نقطه‌نظرات خود پرداختند؛ موضوعاتی که طبیعتا بیشتر حول محور دانشگاه‌ها و آموزش عالی کشور بود و مساله علم و دانشگاه، گفتوگو درباره آسیب‌های اجتماعی، چالش‌های انقلاب اسلامی در 40 سالگی، چالش‌های حمایت از کالای داخلی، موضوع هسته‌ای و توافق‌های بین‌المللی، مشکلات زیست‌محیطی ازجمله بحران کمبود آب، اجرای نقشه جامع علمی کشور، دیپلماسی علمی و مسائل و مشکلات جامعه پزشکی از دیگر مباحث مطرح‌شده از سوی اساتید در این دیدار به‌شمار می‌رود. در همین رابطه «فرهیختگان» با برخی از اساتیدی که در این دیدار سخنرانی کردند، گفتوگو کرده است که در ذیل می‌خوانید.
شرط نقش‌آفرینی دانشگاه در مسائل کشور
جعفر اصلانی، فوق‌تخصص ریه دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: «در وهله اول باید بگویم یکی از اهداف این دیدار این است که رهبر انقلاب به‌عنوان بالاترین مسئول کشور به جایگاه علم و دانش اهمیت می‌دهند و این جلسه برای مسئولان اجرایی و قانونگذار کشور این پیام را دارد که به مجموعه‌های علمی و دانشمندان برای حل مشکلات مراجعه کنند؛ موضوعی که در کشور کمتر به آن توجه شده است.»
او ادامه داد: «یکی دیگر از کارکردهای جلسه این است که به مسئولان مختلف تذکر می‌دهد اعضای هیات‌علمی و اساتید جزء گروه‌های مرجع و تاثیرگذار اجتماع هستند. از سوی دیگر زمانی که این قشر احساس می‌کند می‌تواند حرف‌هایش را به‌راحتی و به وضوح به عالی‌ترین مقام کشور بگوید نه‌تنها در جامعه علمی نشاط و امید ایجاد می‌شود، بلکه این نشاط به مجوعه دانشجویی نیز منتقل می‌شود.»
فوق‌تخصص ریه دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه پیشنهادهای مطرح‌شده در این جلسه از سوی رهبری یادداشت‌برداری شد، تصریح کرد: «پیش‌تر نیز این اتفاق می‌افتاد و حتی برخی از مطالب از سوی ایشان تا رسیدن به نتیجه نهایی پیگیری می‌شد، از این رو باید بگویم مسئولان مختلف کشور نیز می‌توانند چنین مسیری را دنبال کرده و برای حل معضلات کشور از ظرفیت علمی استفاده کنند.»
اصلانی به مطالبی که در این جلسه بیان کرده، اشاره و تصریح کرد: «بحث حمایت از کالای ایرانی را در این جلسه بیان کردم و گفتم دانشگاه‌ها برای تحقق حمایت از کالای ایرانی باید فعال شوند و تحقیق کنند که چرا گاهی این تصور به وجود می‌‌آید که کالاهای خارجی در جامعه ما از مقبولیت بیشتری برخوردار هستند و برای بالا بردن مقبولیت محصولات داخلی راهکار ارائه دهند. البته عنوان کردم تنها در صورتی می‌توانیم مقبولیت کالاهای ایرانی را بالا ببریم که اولا در حوزه دانش‌بنیان بیشتر فعال شویم و ثانیا نهادهای فعال در حوزه کنترل کیفیت، استانداردهای خود را افزایش دهند تا جایی که کالاهای ایرانی قابل رقابت با محصولات خارجی باشد.»
او ادامه داد: «یکی دیگر از مباحث مطرح‌شده در این جلسه آن بود که ما اگر می‌خواهیم دانشگاه‌هایمان به‌صورت هدفمند و با استراتژی مناسب فعالیت کنند، نیازمند مدیریت باثبات هستیم. در تمام دنیا نیز اینگونه است که دانشگاههای برتر دارای مدیریت باثبات هستند و قطعا به این شکل امکان برنامه‌ریزی و رسیدن به نتایج مدنظر وجود خواهد داشت، در حالی که یکی از عمده‌مشکلات ما این است که در کشورمان معدود دانشگاهی را داریم که مدیریت باثباتی داشته باشد، در حالی که وقتی مدیریت دانشگاه‌ها دو یا چندساله است، نمی‌توان برنامه‌ریزی علمی برای آن انجام داد.»
فوق‌تخصص ریه دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه عدم وجود زیرساخت از دیگر مشکلات ما به‌شمار می‌رود، تصریح کرد: «در این جلسه عنوان کردم اگر قرار است دانشگاه‌ها در بحران‌ها و مشکلات کشور نقش‌آفرینی کنند، باید ابزار لازم را در اختیار داشته باشند در حالی که هنوز زیرساخت‌های لازم را برای این نهاد فراهم نکرده‌ایم.»
اصلانی بیان داشت: «همچنین باید ماموریت‌های دانشگاه‌ها براساس ظرفیت‌های آنها تفکیک شود و این مهم نیز در نقشه علمی کشور دیده شده است، اما هنوز این مساله آن‌گونه که باید انجام نشده است و مسئولان مرتبط، این بخش از نقشه جامع علمی کشور را عملیاتی نکرده‌اند در حالی که وقتی این مهم محقق شود، زیرساخت‌های اجرای ماموریت‌ها احصا و ایجاد خواهد شد و در نتیجه دانشگاههای کشور ماموریت‌محور می‌شوند و در حوزه حل مساله اقدام خواهند کرد.»
او تصریح کرد: «اگر دانشگاه‌ها ماموریت‌محور شوند اولا فارغ‌التحصیلان برای انجام ماموریت‌ها تربیت می‌شوند و از سوی دیگر برای همه ماموریت‌های محول‌شده، شغل در جامعه ایجاد شده و شرکت‌های دانش‌بنیان در این حوزه فعال می‌شوند.»
فوق‌تخصص ریه دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه در این جلسه پیشنهادهایی را نیز برای ایجاد زیرساخت‌ها و عملیاتی‌کردن نقشه جامع علمی کشور ارائه دادم، اظهار داشت: «در این جلسه عنوان کردم مجموعه‌های بالادستی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی، کمیسیون آموزش مجلس، مجمع تشخیص مصلحت نظام و وزارتخانه‌های دخیل در این حوزه باید برای تفکیک ماموریت‌ها و مهیا کردن الزامات و زیرساخت‌ها برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهند و آیین‌نامه‌های مرتبط در این حوزه را تدوین کنند تا شاهد ایجاد دانشگاه‌هایی پویا و ماموریت‌محور باشیم تا علاوه‌بر انجام وظیفه‌شان که همان آموزش است، به دانشگاههای کارآفرین نیز تبدیل شوند.»
او گفت: «مقام معظم رهبری نیز در صحبت‌هایشان دو، سه‌بار به مسائل مطرح‌شده از سوی بنده اشاره کردند و تاکید داشتند نقشه جامع علمی کشور باید به‌طور کامل اجرایی شود و برداشتم از سخنان ایشان این بود که تا امروز به‌میزانی که نیاز بوده، در این حوزه اقدام نشده است.»
رهبری گفتند نباید اهل علم پشت در اتاق مدیران باشند
شهاب اسفندیاری رئیس دانشگاه صداوسیما از سخنرانان دیدار اساتید دانشگاههای کشور با رهبر انقلاب بود. او می‌گوید: «سنت دیدار سالانه استادان دانشگاه‌ها با رهبر معظم انقلاب تجلی اهمیتی است که نظام جمهوری اسلامی برای نهاد علم و اهل علم قائل است. تقید رهبر فرزانه انقلاب به دیدار رمضانی هرساله با اساتید دانشگاه‌ها و اختصاص چندین ساعت از وقت ارزشمند خود برای شنیدن سخنان استادان رشته‌های مختلف علمی درمورد مسائل مبتلابه جامعه علمی، نشانه‌ای از خردمندی و حکمت ایشان است. حکومت و حاکمیتی که گوش شنوایی برای اهل علم و خرد نداشته باشد، راه پیشرفت و تعالی را طی نخواهد کرد.»
این استاد دانشگاه افزود: «این نشست در وهله اول به جهت تکریم اهل علم در نظام اسلامی حائز اهمیت است.» اسفندیاری با اشاره به نکته دوم اهمیت این دیدار بیان کرد: «نکته دوم اینکه در این دیدار، رهبر معظم انقلاب از مباحث مطرح‌شده از سوی استادان در جلسه تقدیر و تجلیل کردند، چراکه از نظر ایشان این مباحث مشتمل بر مهم‌ترین مسائل جامعه بود. ایشان با ابراز خرسندی از اینکه دانشگاه نسبت به مسائل جامعه بی‌تفاوت نیست، تاکید فرمودند که مسائل و مشکلات جامعه باید راه‌حل علمی داشته باشد و دانشگاه در این زمینه مسئولیت دارد، البته به مدیران کشور هم توصیه کردند برای حل مسائل دستگاه‌های خود سراغ اهل علم بروند و اینگونه نباشد که اهل علم پشت در اتاق مدیران بنشینند.»
او در ادامه بیان کرد: «دیگر تعبیر قابل تامل ایشان این بود که دانشگاه «تقویت‌کننده قوه عاقله کشور» است. در گفتمان رهبر انقلاب «عقلانیت» یکی از دال‌های پربسامد است، این درست نقطه مقابل تبلیغات سوء دشمنانی است که همواره تلاش می‌کنند تصویری از نظام اسلامی ارائه دهند که مغایر با عقلانیت و تدبیر علمی است. البته همه یاران و پیروان معظم‌له هم باید بکوشند از هرگونه رفتار و گفتاری که مغایر با عقلانیت است بپرهیزند و هزینه‌ای به نظام تحمیل نکنند.»
اسفندیاری یادآور شد: «نکته دیگر قابل تامل در سخنان رهبر معظم انقلاب، توصیه‌های ایشان درمورد تربیت دانشجویان بود؛ اول تربیت اخلاقی و معنوی و تهذیب نفس و برنامه‌ریزی فرهنگی دانشگاه‌ها در این زمینه و دوم تربیت جوانانی امیدوار و خوشبین به جامعه و آینده خود.»
رئیس دانشگاه صداوسیما در پایان گفت: «متاسفانه در شرایط کنونی شاهد پمپاژ یأس و ناامیدی در جامعه خصوصا بین جوانان و دانشجویان هستیم و برخی رسانه‌های بیگانه و فعالان شبکه‌های اجتماعی به هر بهانه‌ای تلاش می‌کنند جوانان را ناامید و مایوس کنند؛ شاید یکی از مهم‌ترین اولویت‌های فرهنگی در دانشگاه‌ها در حال حاضر، مقابله با جریان ترویج یأس و ناامیدی است.»
به بهانه حکومت علوی،کوبیدن نظام نادانی است
فرزاد جهان‌بین، استاد دانشگاه شاهد و دکتری مطالعات انقلاب اسلامی نیز سخنران دیگر این مراسم بود و نکات خود را اینگونه بیان کرد: «نگاه تمدنی به انقلاب اسلامی و الزامات این نگاه، محورهای اول متن بود که انقلاب اسلامی یک انقلاب کبیر بوده و تا به‌حال در جهان سه‌بار این نوع انقلاب‌ها اتفاق افتاده است؛ اول در فرانسه، دوم انقلاب اکتبر روسیه و سوم انقلاب جمهوری اسلامی ایران که من به تشریح آنها پرداختم که علاوه‌بر تغییرات بنیادی در جوامع خود و تحت‌تاثیر قرار دادن ملت‌های خود، روی دیگر جوامع کشورهای دیگر نیز تاثیر گذاشته‌اند و بخش مهمی از تاریخ جوامع دیگر را نیز تحت‌تاثیر قرار می‌دهند و منبع الهام سایر جنبش‌ها نیز می‌شوند.»
او ادامه داد: «معتقدم انقلاب اسلامی به‌دنبال طراحی و ایجاد یک جهان جدید است که بعضی از بندهای قانون اساسی گویای این است و الزامات آن را نیز در سخنرانی مطرح کردم که این نوع نگاه انقلاب مسائل جدیدی را طراحی می‌کند و رهبر انقلاب نیز بعضی از نکات متن بنده را در سخنرانی خودشان یادآور شدند و از ریشه‌یابی دقیقی که انجام شده بود، تشکر کردند.»
این استاد دانشگاه شاهد افزود: «موضوع دیگری که مطرح کردم این بود که چون انسان و جامعه پیچیده هستند، حل مساله فرآیندی زمانبر است و اینکه اگر حل مساله را ابلاغی کنیم، مساله حل نخواهد شد و نباید نگاه صفر و یک صورت بگیرد. حتی اگر امیرالمومنین(ع) در راس حکومت باشند چون مردم باید بفهمند تغییر اتفاق خواهد افتاد، اگر مردم نخواهند تغییری رخ نخواهد داد و اینکه به بهانه حکومت علوی،جمهوری اسلامی را می کوبند نادانی است که دو پیشنهاد برای این موضوع ارائه دادم که اول باید جامعه را به نگاه بلندمدت عادت دهیم و جامعه فقیه شود و اینکه عده‌ای شعار حل کردن 100 روزه و 50 روزه مسائل را می‌دهند، اشتباه است و دوم اینکه تحول در علوم انسانی را باید جدی بگیریم، چراکه سرنوشت جمهوری اسلامی بر آن استوار است.»
او در پایان گفت: «ما باید مساله‌هایی را طراحی کنیم و از دانشگاه بخواهیم که برای آن جواب و راه‌حل بیاورد، به‌طور مثال فرانسه با 200 سال سابقه قانونگذاری دوهزار و 800 عنوان قانون دارد، اما کشور ما با 100 سال سابقه قانونگذاری بیش از 11 هزار قانون وضع کرده و خود اینکه کدام طرح بر لایحه غلبه دارد، یک مساله است که دانشگاه باید آن را حل کند.»
استقبال از دیپلماسی علمی
شاهین محمدصادقی، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گفت: «جلسه یکشنبه در پی سنت حسنه‌ای بود که رهبری سال‌هاست راه انداخته‌اند و گروه‌های مختلف اعم از هنرمندان، شاعران، مدیران، دانشجویان و اساتید خدمت ایشان می‌رسند و مطالبات، نقطه‌نظرات و گلایه‌هایشان را در آن جلسه مطرح می‌کنند و رهبری نیز بخشی از مطالبی را که قبول دارند به مدیران اجرایی تذکر می‌دهند که یا مورد توجه قرار گیرد یا حتی به قانون تبدیل شود و جلسه یکشنبه، 20 خرداد نیز با همین سنت برگزار شد.»
او ادامه داد: «اساتیدی که در این جلسه حضور داشتند مطالب خود را پیرامون مشکلات دانشگاه‌ها، مسائل سیاسی، برجام، پزشکی، بحث کالای ایرانی، معضلات اجتماعی و... مطرح کردند و رهبری نیز علاوه‌بر یادداشت‌برداری، عنوان کردند دانشگاه باید نقش محوری در حل مشکلات کشور داشته باشد؛ چراکه آنجا محل تربیت قوه عاقله است و کشور نیز بدون وجود این قوه قابل اداره نیست، به همین دلیل مسئولیت بسیار سنگینی برعهده دارد و از اینکه دانشگاه به مسائل اجتماعی ورود جدی کرده، اظهار خوشحالی کردند.»
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با بیان اینکه بنده در این دیدار درباره پیشرفت‌های کلی علمی کشور پس از انقلاب اسلامی صحبت کردم، بیان داشت: «نقش جامعه پزشکی در پیشرفت‌های علمی، حضور خانواده پزشکی در عرصه دفاع مقدس و امروز در بحث دفاع از حرم ازجمله مباحث مطرح‌شده از سوی بنده بود.»
صادقی گفت: «دو پیشنهاد استفاده از دیپلماسی علمی و پزشکی را نیز مطرح کردم، به این معنا که برای ایجاد رابطه بهتر با دنیا از دانشگاه‌ها و دانشمندان استفاده کرده و آنها را به میدان گفتوگو بفرستیم، چراکه معتقدم ما دانشگاههای بسیار معتبر و اساتید ارزشمند، اراده سیاسی و ظرفیت خوبی برای بهره‌گیری از این دیپلماسی داریم.»
او درباره واکنش‌ها به این پیشنهاد تصریح کرد: «اکثر کسانی که در این جلسه حضور داشتند ازجمله روسای کمیسیون‌ها، نمایندگان مجلس و مسئولان سیاسی و صداوسیما از این مهم راضی بودند و از آن مهم‌تر این بود که رهبر انقلاب در صحبت‌هایشان عنوان کردند که دیپلماسی علمی مساله بسیار خوبی است و باید آن را جدی بگیریم.»
