فعالیتهای قرآنی همزمان با ایام ماه رمضان گرمای بیشتری میگیرد، اما این فعالیتها در ایام دیگر سال نیز در سراسر کشور برقرار است. در این گزارش به برخی از فعالیتهای مربوط به امور قرآنی کشور اشاره میکنیم. از جمله طرح اسوه حافظان قرآن که برای نخستین بار برگزار میشود، تکمیل قرآن مصوّر پس از ۴۸ سال و نیز ثبتنام دورههای حفظ قرآن در مرکز حفظ بسیج تهران. در مجموع با رشد فعالیتهای قرآنی در کشور میتوان به رشد اخلاق و کاهش بزهکاریهای اجتماعی امیدوار بود.
نخستین دوره طرح اسوه نوجوانان
یکی از فعالیتهای قرآنی که در کشور انجام میشود طرح اسوه حافظان قرآن است که البته شاهد نهمین دوره آن و نیز نخستین دوره طرح حافظان نوجوان هستیم. در این ارتباط دبیر طرح ملی اسوه از ثبتنام دوره جدید طرح ملی اسوه برای نخبگان قاری پسران ۹ الی ۱۲ سال و برگزاری اولین دوره طرح اسوه برای حافظان خبر میدهد. «محمدتقی میرزاجانی» در نشست خبری طرح اسوه با اعلام اینکه ثبتنام دوره نهم این طرح ملی برگزار میشود، میگوید: در سال ۹۳ جامعه فرهنگی-قرآنی عصر با همکاری شورای عالی قرآن به اهمیت کار ویژه و مبنایی پی برد و طرح اسوه راهاندازی شد. بهرغم رشد خوبی که در سطح قاریان شاهد بودیم متوجه شدیم این رشد و ارتقا متناسب و متعادل پیش نرفته است و نسبت به ابعاد فنی تلاوت قرآن درکفه دیگر آن تعادل آنچنانی برقرار نشده و بیشتر به مسائل فنی قرآن پرداخته شده است بر همین اساس طرح اسوه بنا گذاشته شد تا بر روی قاریان نوجوان سرمایهگذاری کنیم تا هم از حیث فنی و هم از حیث شخصیتی بتوانند الگوساز در سطح ملی و جهان اسلام باشند. وی با بیان اینکه طرح اسوه طرحی هشت ساله است، عنوان میکند: طرح اسوه هر دو سال یکبار از میان استعدادهای برتر و نخبگان قرآنی از بین نوجوانان پسر ۹ الی ۱۲ سال عضو جدید میپذیرد. رئیس حوزه ارتباطات شورای عالی قرآن در تشریح جزئیات این طرح میافزاید: نخبگان قرآنی و قاریان برتر میتوانند از ۲۲ خردادماه لغایت ۵تیرماه با مراجعه به سایت www.osveh.valasr.net ثبتنام کنند. میرزاجانی با تأکید بر برنامههای آموزشی، طرح اسوه را شامل دو بخش حضوری و غیرحضوری اعلام کرد و افزود: بخش حضوری در دو نوبت تابستان و زمستان برگزار میشود. قاریان در این دورهها به یادگیری دروسی همچون درک معنای آیات، تجوید و فصاحت، صوت و لحن، حفظ قرآن کریم، اندیشه اسلامی، احکام دین و ادعیه و زیارات مشغول هستند. دبیر اجرایی طرح اسوه تماس تلفنی اساتید با قاریان را بخش دیگری از فعالیت غیرحضوری در طرح اسوه عنوان کرد و گفت: طی این تماسها مشاورههایی در زمینه حفظ قرآن، درک معانی آیات و مکالمه زبان عربی به قاریان ارائه میشود. وی با بیان اینکه ۴۰ قاری به نهمین دوره طرح اسوه راه مییابند، افزود: با توجه به اینکه سن نوجوانان هرساله رو به رشد است، عنوان این طرح به «طرح تربیتی و آموزشی نوجوانان و جوانان اسوه» تغییر یافت. وی همچنین از اجرای طرحی موسوم به «تحیت» در کنار طرح اسوه خبر داد و افزود: در فاصله زمانی بین اجرای دورههای حضوری، اساتید و مسئولان طرح به همراه امام جماعت، مدیر مدرسه و اقوام قاری در منزل او حضور مییابند و قاری را مورد تشویق قرار میدهند.
طرح اسوه حافظان برای نخستین بار
رئیس اداره ارتباطات شورای عالی قرآن کریم در ادامه این نشست از برگزاری طرح اسوه ویژه حافظان برای نخستینبار خبر داد و گفت: با توجه به تأکید رهبر معظم انقلاب با هدف شناسایی حافظان ممتاز و متخلّق قرآنی در سطح ملی و بینالمللی و الگوسازی برای افراد جامعه، این طرح برای نخستینبار کلید خورد و همزمان مراحل ثبتنام حافظان نیز در کنار قاریان طبق ضوابط تعریف شده، صورت میگیرد. وی با بیان اینکه حافظان کل قرآن مخاطبان طرح اسوه حافظان هستند، افزود: در اقدام اولیه دوره یک ساله برای حافظان تعریف و پیشبینی شده است که نحوه آموزش و محور دروس همانند قاریان بهصورت حضوری و غیرحضوری صورت میگیرد و در آینده نیز همانند دوره قاریان، در بازه زمانی هشت ساله ادامه خواهد داشت.
میرزاجانی ۲۲ خردادماه تا ۵ تیرماه را زمان ثبتنام طرح اسوه اعلام کرد و گفت: نشستهای هماندیشی با حضور اساتید و کارشناسان و همچنین والدین برگزار شده است و پیشبینی میشود استقبال از اسوه حافظان به دلیل برگزاری آن در سال نخست، بیش از قاریان است.
رئیس اداره ارتباطات شورای عالی قرآن کریم در ادامه به توفیقات اجرای طرح اسوه اشاره کرد و گفت: از میان قاریان طرح اسوه، ۱۲ نفر توفیق تلاوت در محضر رهبر انقلاب را پیدا کردند و تلاوت و اذان بیش از ۲۰ نفر از آنها در رسانه ملی پخش شد و بسیاری از آنها در مسابقات داخلی و بینالمللی توفیق کسب مقام را داشتهاند.
دورههای حفظ قرآن در مرکز بسیج
خبر دیگر درباره فعالیتهای قرآنی اینکه دورههای حفظ قرآن در مرکز حفظ بسیج تهران بزرگ ویژه ایام فراغت تابستان از ۵ تیرماه آغاز میشود و علاقهمندان از هماکنون میتوانند نسبت به نامنویسی اقدام کنند. فارس در این ارتباط گزارش داد: مرکز تخصصی حفظ قرآن بسیج در سه سال فعالیت خود شعب و مراکز خود را در نقاط مختلف تهران گسترش داده و تاکنون ۴۴ مرکز و شعبه حفظ قرآن با همت بسیج تهران راهاندازی و مشغول فعالیت شده است.
این مراکز دورههای مختلف کوتاهمدت و بلندمدت حفظ قرآن کریم از اجزای مختلف تا کل قرآن را برای علاقهمندان در دو بخش آقایان و خانمها برگزار میکند که دورههای بلندمدت آن ویژه حفظ کل قرآن از یک تا چهار سال طراحی شده و علاقهمندان زیادی در آن مشغول حفظ آیات الهی هستند. این مرکز در شعب مختلف خود دورههای کوتاهمدتی هم طراحی کرده که یکی از این دورهها ویژه ایام فراغت تابستان است و دانشآموزان، دانشجویان و طلاب به همراه عموم علاقهمندان میتوانند با حضور در این دورهها اوقات فراغت خود را به خوبی مدیریت کنند و به حفظ آیات الهی مشغول شوند. دورههای حفظ قرآن تابستانه مرکز حفظ قرآن بسیج از ۵ تیرماه آغاز میشود و علاقهمندان باید از هماکنون به منظور نامنویسی برای حضور در این کلاسها اقدام کنند. علاقهمندان میتوانند برای ثبتنام و کسب اطلاعات بیشتر به سایت سازمان قرآن و عترت بسیج تهران بزرگ مراجعه یا با تلفن ۷۷۹۸۲۲۲۵ تماس حاصل کنند.
معرفی کاروان قرآنی به حج تمتع
اعضای کاروان قرآنی جمهوری اسلامی ایران اعزامی به حج تمتع سال ۱۳۹۷ از سوی کمیته اعزام و دعوت از قاریان و حافظان قرآن معرفی شدند. اعضای این کاروان قرآنی با عنوان کاروان نور از سوی کمیته اعزام و دعوت از قاریان و حافظان معرفی شدهاند. امسال آزمون انتخابی برای اعزام کاروان قرآنی به حج برگزار نشد و برگزیدگان آزمون سال گذشته که اعزام نشده بودند برای حضور در حج انتخاب شدند.
تکمیل قرآن مصوّر پس از ۴۸ سال
«سهمالدین زمانی» هنرمند ۷۲ سالهای است که حدود نیم قرن از عمر خود را وقف تصویرگری قرآن کریم کرده و در ۱۱۴ تابلو، نخستین قرآن مصور جهان را ترسیم کرده است. او حدود نیم قرن از عمر ۷۲ سالهاش را وقف کلام خدا و تهیه نخستین قرآن مصور جهان کرده است.
خودش میگوید همه چیز از یک خواب در مشهدالرضا (ع) شروع شد: «وقتی که ۲۴ ساله بودم با دوستانم به پابوس امام رضا (ع) رفتم. برای منی که از ۱۲-۱۰ سالگی نقاشی کلاسیک و صورتگری میکردم، دیدن نقش و نگارها و کاشیکاریهای حرم یک حس متفاوت بود، چون تا قبل از آن هیچوقت طرحهای اسلیمی و خطایی نکشیده بودم. همان شب خواب عجیبی دیدم و وقتی فردا دوباره به حرم بازگشتم، محو کاشیکاری سوره توحید شدم. همانجا دست به کاغذ و قلم بردم و اتود زدم.» فارس در این باره گزارش میدهد: سهمالدین جوان پس از بازگشت به تهران با خود عهد میکند با هنرش فقط در مسیر خدا گام بردارد: «وقتی برگشتم، تصمیم گرفتم تفسیری تصویری از قرآن کریم ارائه دهم، به همین دلیل نیت کردم ۱۱۴ سوره کلامالله مجید را در قالب ۱۱۴ طرح با گلها و رنگهای متفاوت تصویر کنم.» این هنرمند قرآنی برای درک بهتر سورهها و آیات، تفاسیر موجود را مطالعه میکرده است تا تصویری که خلق میکند، به مفهوم آن آیات و سورهها نزدیکتر باشد: «حتی برای انتقال بهتر مفهوم، رنگها را هم مرتبط انتخاب میکردم، مثلاً رنگهای قرمز و نارنجی برای آیاتی به کار رفته که بیانگر مفاهیم شر و شیطانی است. گمراهی انسانها در این تابلو با بنفش و قرمز و رنگهای تیره به نمایش در آمده است. تابلوی سوره شمس نیز به خورشید شباهت دارد و شامل رنگهایی از طیف زرد است.»
او ابتدا قصد داشته برای تمام صفحات قرآن کریم طرحی جداگانه بکشد: «چندین سوره را که نقاشی کردم، با پیشنهاد دوستان برای اینکه کار به سرانجام برسد، تصمیم گرفتم برای هر سوره طرحی اصلی بکشم، چون گفتند میتوان بقیه صفحات آن سوره را تکثیر کرد و آیات را جایگزینش کنیم.» کار ترسیم ۴۵ سوره که تمام میشود، زمانی تهران را به مقصد گیلان ترک میکند: «۲۱ سال پیش به یکی از روستاهای فومن نقل مکان کردیم تا با کشاورزی بتوانم امورات خانوادهام را رتق و فتق کنم. متأسفانه از فعالیتهای اینچنینی حمایت نمیشود، در حالی که برای یک ایستگاه صلواتی ممکن است میلیونها تومان خرج کنند. البته من با خدا معامله کردم و و او هم هیچوقت ما را لنگ نگذاشته است.»
تکرار و قرینگی ویژگی مشترک آثار زمانی است: «فرمشناسی در آثارم شکلی کلی دارد و از هنر ایران پس از اسلام الهام گرفتهام. البته اندازهها و تکرارها برگرفته از اعداد قرآنی است، مثلاً آیات قرآن در دایرهای با شعاع ۳۰ سانتیمتر (به نیت ۳۰ جزء قرآن) نوشته شده است. ۱۴ معصوم و ۵ تن آل عبا هم اعداد دیگری هست که در برخی تکرارها استفاده شدهاند.» این هنرمند تقریباً در نیمی از ادوار نمایشگاه قرآن حضور داشته و به معرفی کار خود پرداخته است، اما با انتقاد از رویه سالهای اخیر نمایشگاه میگوید: «در نمایشگاه قرآن حضور نیافتم، چون دیگر نمایشگاه نیست، بلکه در حد فروشگاه تنزل کرده است!»
زمانی کارهایش را تا کنون در ۹۰ نمایشگاه داخلی و خارجی به نمایش گذاشته است که آخرین آنها این روزها در برج میلاد تهران برپاست: «هفته قبل آخرین تابلو که مربوط به سوره «ملک» بود به اتمام رسید تا نخستین قرآن مصور جهان پس از ۴۸ سال تکمیل شود. البته برای نمایشگاه به دلیل اینکه تصورم محدودیت جا و مکان بود، فقط ۳۵ تابلو را به تهران آوردم. این نمایشگاه تا پنجشنبه ۲۴ خرداد از ساعت ۱۹ تا ۲۴ برپاست.» به گزارش «جوان»، رهبر معظم انقلاب همواره تأکید بر رشد فعالیتهای قرآنی در کشور داشتهاند. رشد تربیت قرآنی به طور قطع میتواند در جهت سامانیابی بسیاری از مشکلات تربیتی و اخلاقی کشور نقشآفرین باشد. در این زمینه امید میرود معنویت قرآنی و فهم کلام خداوندی توسعه یابد و رواج صرف فعالیتهای شکلی درباره قرآن غلبه پیدا نکند.