ورزش بانوان در کشور ما همواره فراز و فرود‌هایی را تجربه کرده است. مدیرانی که طی سه دهه اخیر بر مسند مسئولیت ورزش بانوان قرار گرفته‌اند، اقداماتی را انجام داده‌اند که دورنمای سیر تحولات را روندی صعودی گاهی کم شتاب و گاهی نیز پرشتاب ترسیم می‌کند، اما سوال اینجاست که آیا از تجارب و دستاورد‌های مسئولین قبلی استفاده درخوری می‌شود و اقدامات شایسته تداوم می‌یابد یا اینکه به مسند قدرت نشستن مسئول جدید مساوی است با تغییر تمام مهره‌های کارشناسی و تخصصی و خط بطلان کشیدن بر همه پروژه‌های قبلی؟! مرضیه تکه اکبر آبادی، مسئول سابق ورزش بانوان و به عبارتی معاونت ورزش بانوان در وزارت ورزش و جوانان معتقد است که مدار دید مسئولان باز شود و فارق از گرایشات سیاسی به امور تخصصی نگاه کنند.
وی با انتقاد از عدم پیگیری بعضی از اقداماتی که در دوره قبل انجام شده بود خاطرنشان کرد که علی‌رغم اضافه شدن رشته‌های ورزشی بانوان، فعالیت ورزشی بانوان محدود شده است!
اکبرآبادی که در حال حاضر در تشکل‌های مردم نهاد در حوزه‌های ورزشی و اجتماعی فعالیت می‌کند تصریح کرد که پس از گذشت هفت سال حتی به عنوان کارشناس از وی دعوت نشده تا تجاربش را در حوزه ورزش بانوان در اختیار مسئولین فعلی قرار دهد و عامل این رویه را گرایشات فکری سیاسی دانست که موجب حصار کشیدن عده‌ای به دور خودشان شده است.
وی یادآور شد که ورزش‌های رینگی به رشته‌های ورزشی بانوان اضافه شده است که مناسب فیزیک بدنی و روح و روان دخترخانم‌ها نیست و می‌تواند به آن‌ها آسیب‌های جدی بزند.
معاون سابق ورزش بانوان با اشاره به اضافه شدن رشته کشتی به ورزش زنان گفت: از همه صاحبان حرفه‌ای و دانشگاهی ورزشی زنان دعوت کردیم تا بویژه در بحث پزشکی - ورزشی در مورد رشته‌های رینگی برای زنان نظر دهند. نتیجه این بود که بهتر است ورزش زنان از فعالیت در زمینه رشته‌های رینگی بیرون باشد زیرا آسیب‌هایی به ورزشکار می‌رسید... فدراسیون ورزشی - پزشکی به طور مستند گزارشی تهیه کرد مبنی بر اینکه ورزش‌های رینگی در آینده زنان ورزشکار تاثیر منفی می‌گذارد و حتی مشکلاتی را در بحث مادر شدن آن‌ها بوجود می‌آورد... اگر می‌گویند که رشته ورزشی زیاد شده، رشته‌هایی بوده که چارچوب نداشته و در مورد آن‌ها حرف هست!
وی با طرح این سوال که چرا به شایسته‌ها فرصت نمی‌دهند، به لیست خانم‌های نایب رئیس فدراسیون اشاره کرد و پرسید: چند درصد آن‌ها تخصص و تجربه مرتبط دارند؟ و افزود:، چون یک نفر قبلا نایب رئیس بانوان بوده پس باید این فرد را در آن رشته از هستی ساقط کنید؟!
ارزیابی شما از وضعیت ورزشی بانوان در حال حاضر چیست؟
به عنوان کارشناس عرض می‌کنم که با توجه به زمانی که از تشکیل معاونت ورزش بانوان در وزارت ورزش و جوانان می‌گذرد انتظار‌ها بر این است که فضای جدیدی با چهارچوب‌های قانونی برای پیشرفت ورزشی ایجاد شود.
به نظر می‌رسد طی سال‌های اخیر فضای خاصی ایجاد نشده است و در حوزه داخلی حتی به لحاظ برنامه‌ریزی، اعتباری و تصمیم‌گیری محدودتر شده است. به نظر من بر خلاف وعده‌هایی که داده شده نه تنها اتفاق خاصی نیفتاد بلکه آنچه که بود را هم از دست دادند.
منظورتان از اینکه فعالیت ورزش بانوان محدودتر شده است، چیست؟
در داخل، تشکیلات، اختیارات برای تصمیم‌گیری و برنامه ریزی و مالی محدودتر شده است و این در حالی است که انتظارات با توجه به ساختار‌های ورزشی بانوان در وزارت ورزش و جوانان بیشتر از این بود.
آیا با توجه به اینکه تعداد رشته‌های ورزشی برای فعالیت خانم‌ها بیشتر شده است باز هم محدودتر شدن قابل اطلاق است؟
بله، ممکن است همین مسئله مطرح بشود که تعداد رشته‌های ورزشی برای فعالیت خانم‌ها بیشتر شده است، اما در نظر بگیرید که ما چهارچوب‌هایی را مشخص کرده بودیم که مبتنی بر رعایت کرامت زن بود. یعنی برای اینکه شأنیت زن حفظ بشود یکسری دسترسی‌ها داشتیم ولی انتخاب می‌کردیم که بر همین مبنا آیا می‌خواهیم در این رشته فعالیت کنیم یا خیر؟ آیا با معیار‌های ما همخوانی دارد یا خیر؟ اگر نداشت آن رشته‌ها را انتخاب نمی‌کردیم.
بعضی از رشته‌ها تا زمانی قابل قبول هستند که در مرز ما باشند از آن به بعد باید بومی‌سازی بشوند و با فرهنگ و اعتقادات ما متناسب گردد. این مسئله در مورد همه کشورهاست. در همه کشور‌ها می‌سنجند که آیا این رشته ورزشی با فرهنگستان همخوانی دارد یا خیر و سپس انتخاب می‌کنند. معتقدم با اینکه تعداد رشته‌های ورزشی بیشتر شده، اما ورزش بانوان محدودتر شده است زیرا این سوال مطرح است که آیا رشته‌های ورزشی‌ای که اضافه شده‌اند با فرهنگ ما، چهارچوب‌ها و حفظ کرامت زن همخوانی دارند؟! قبلا این دسترسی را داشتیم ولی انتخاب می‌کردیم.
کدام رشته‌ها اضافه شده ولی همخوان با چهارچوب‌ها و فرهنگ ما نیست؟
در رشته‌های مختلف کشتی، بوکس و ... برای اضافه کردن رشته‌های ورزشی بانوان بر اساس کار کارشناسی و نه سلیقه انتخاب می‌کردیم از همه صاحب‌نظران ورزش زنان در حوزه‌های حرفه‌ای و دانشگاهی دعوت می‌کردیم تا بویژه در بحث پزشکی - ورزشی در مورد رشته‌های رینگی برای زنان نظر دهند. نتیجه این بود که بهتر است ورزش زنان از فعالیت در زمینه رشته‌های رینگی بیرون باشد زیرا آسیب‌هایی به ورزشکار می‌رسید و اثرات آن بر آینده و سرنوشت زندگی ورزشکار و تخریب روحیه آن‌ها مطرح بود. فدراسیون ورزشی - پزشکی به طور مستند گزارشی ارائه کرد مبنی بر اینکه ورزش‌های رینگی در آینده زندگی ورزشکاران دختر تاثیر منفی می‌گذارد و حتی مشکلاتی را در بحث مادرشدن آن‌ها به وجود می‌آورد. غالبا این ورزش‌ها موجب محروم شدن دختران از مادر شدن می‌شوند. اگر به بایگانی دبیرخانه وزارت ورزش و جوانان مراجعه کنید، می‌بینید که مستندات این گفته‌ها در آنجا وجود دارد. ما بر مبنای این موضوع آن زمان از ورزش‌های رینگی انصراف دادیم.
قرار نیست که ورزش زنان بازیچه‌ای باشد که ما فرصت‌هایی را در حوزه ورزش مردان از دست ندهیم درست است که ورزش زنان و مردان مکمل هم هستند و همگی برای پیشرفت ورزش ملی فعالیت می‌کنیم ولی قرار نیست که جمعیت زیادی را قربانی کنیم اگر فدراسیون کشتی می‌گوید که ما یکی از مدعیان بین المللی این رشته در جهان هستیم ولی نتواند حرف خودش را در مقابل بهانه‌جویی‌هایی که فدراسیون‌های جهانی مطرح می‌کنند بزند و اینکه به حقوق شهروندی و حقوق بشر ربط می‌دهند و می‌گویند اگر زنان شما کشتی نگیرند ما شما را محروم می‌کنیم! چطور فدراسیون کشتی نمی‌تواند از حق خودش دفاع کند؟ بعد می‌گوید که ما رشته اضافه کردیم و خانم‌ها می‌توانند در کشتی فعالیت کنند! چطور توجه ندارند رشته ورزشی کشتی برای خانم‌ها آسیب‌هایی را به همراه دارد؟ یکی از رشته‌هایی که اضافه شده کشتی است چند تا رشته رینگی دیگر هم هست و به همین ترتیب اگر ادعا می‌شود که رشته ورزشی زیاد شده، رشته‌هایی بوده که چهارچوب نداشته و در مورد آن‌ها حرف هست.
باز هم این سوال مطرح است که چرا به زعم شما ورزش بانوان نسبت به دوره قبل که شما ریاست ورزش بانوان را بر عهده داشتید، محدودتر شده است؟
در آن زمان، استان‌های ما در حوزه ورزش بانوان اختیاراتی داشتند و نماینده حوزه ورزش زنان در استان‌ها با تلاش زیاد معاونت شدند. هماهنگی آن‌ها با حوزه ملی ورزش بانوان به گونه‌ای بود که برای انتخاب افراد جهت معاونت ورزش بانوان حتما باید با معاون وزارتخانه هماهنگ می‌کردند و با نظر وزارتخانه جایگاه معاونت بانوان در استان را تامین می‌کردند، چون اهداف ملی باید پیاده می‌شد. من فکر می‌کنم این فضا‌ها خیلی تغییر کرده است و می‌توانید از کارشناسان وزارتخانه سوال کنید. بعد هم که وضعیت فدراسیون‌ها قابل ملاحظه است.
آیا خانم‌ها در فدراسیون‌های ورزشی به اندازه کافی قدرت و اثرگذاری دارند؟
دوستان عزیزی که الان در خدمت‌شان هستیم و ۶-۷ سال پیش تشریف آوردند به ورزش بانوان بفرمایند که قبل از آمدن‌شان، چند زن در فدراسیون‌ها رئیس بودند و الان چند زن رئیس فدراسیون هستند؟! ایجاد و گسترش فرهنگ اینکه یک زن می‌تواند رئیس فدراسیون بشود مهم است از آن زمان که ما این فضا را در ورزش بانوان ایجاد کردیم و نشان دادیم که یک زن می‌تواند رئیس فدراسیون ورزشی بشود، چقدر رشد کرده است؟! من کاری به ارزیابی کمی این موضوع ندارم، کیفیت موضوع را مورد توجه قرار می‌دهم. سنگ بنایی گذاشتند و کاری در این زمینه شد، طی ۶-۷ سال گذشته این فرهنگ چقدر پیشرفت کرده است؟ قرار نیست که ما فقط ادعا کنیم، به نظر من اگر خانمی قابلیت دارد مبنا را بر توانایی خانم‌ها بگذاریم واقعا بین خانم و آقا فرق گذاشته نمی‌شود. جنسیت را در اینجا کنار می‌گذاریم و توانمندی و شایستگی‌شان را در نظر می‌گیریم واقعا در این مدت فرد شایسته‌ای وجود نداشت؟! اگر نداشتیم چرا نداشتیم؟! چرا به شایسته‌ها فرصت نمی‌دهند؟
آیا در طی هفت سال گذشته تعداد روسای خانم فدراسیون‌ها رشدی نداشته است؟
من هم همین سوال را دارم، اگر افراد شایسته داشتیم چرا پیشرفت چشمگیری نداشتیم اگر افراد شایسته‌ای نبودند چرا باید به گونه‌ای باشد که افراد شایسته به میدان نیایند؟! من زمانی وظیفه داشتم و خدمت کردم، اما آیا در حد یک کارشناس هم نمی‌توانستم مورد مشورت قرار بگیرم؟! در صورتی که معاون محترمی که در حال حاضر حضور دارند، ایشان کارشناس بیرونی مجموعه بودند و همیشه از ایشان دعوت می‌کردم. تا وقتی که نگاه‌ها به امور تخصصی سیاسی است ما همیشه آسیب می‌بینیم. تفکر سیاسی معاون محترم فعلی با بنده متفاوت بوده و هست ولی ایشان به عنوان کارشناس برای استفاده از تجربه و نظرشان دعوت می‌شدند. به نظر من باید همه حوزه‌های تخصصی را از گرایشات سیاسی جدا کنیم. گرایش سیاسی سلیقه‌ای است و دولت‌ها عامل‌های متغیر هستند، اما آنچه که می‌ماند عملکرد حوزه‌های تخصصی است. سال‌ها دور خودشان حصار کشیده بودند و فقط عده محدودی اجازه حضور داشتند دوباره در این سال‌ها هم همین کار را کردند. این کار‌ها زشت است!
شما نگاه کنید و در حوزه تخصصی فدراسیون‌ها لیست خانم‌هایی که الان نایب رئیس هستند را ببینید چقدر مرتبط هستند؟! چند درصد آن‌ها تخصص و تجربه مرتبط دارند؟ بعضی‌ها ممکن است تخصص دانشگاهی نداشته باشند ولی سال‌ها در آن حوزه کار کرده‌اند. چون یکی قبلا نایب رئیس بانوان بوده پس این فرد را باید در آن رشته از هستی ساقط کنید! یک جوری آن را رد کنیم که کسی نتواند سراغش را بگیرد! این در حالی است که شما‌ها قبلا حضور داشتید گرایشات سیاسی بحث سلیقه است شما باید ببینید یک نفر چقدر توانایی خدمت کردن دارد، می‌تواند مثمر ثمر باشد و چند درصد می‌تواند به پیشرفت آن رشته کمک کند. اعتقاد من این است در این هفت سال گذشته، یک بار گله نکردم الان می‌گویم که در این عرصه بهتر می‌شد فعالیت کرد! بحث شخصی نیست که کسی بخواهد گله کند، بحث منافع ملی مطرح است.
در حال حاضر در ورزش بانوان نقاط ضعف کجاست؟
من نمی‌خواهم وارد بحث نقاط ضعف بشوم! زمانی روی لباس ورزشی بانوان کار‌های پیگیر زیادی شد. با برند‌های مطرح بین‌المللی تماس‌های مکرر می‌گرفتیم که تولید انبوه لباس ورزشی زنان مسلمان را داشته باشند. مستندات آن موجود است. لباس‌ها را ابتدا ثبت ملی کردیم و ثبت جهانی را اجازه نمی‌دادند فقط برای اینکه اسم ایران روی این لباس‌ها مطرح نباشد ولی به هر حال وقتی ورزشکار ما با لباس ورزشی اسلامی به کشوری می‌رفت که حجاب نداشتند تلاش می‌کردیم که پخش مسابقات را در آن کشور‌ها به طور مکرر داشته باشند که زن محجبه بیاید و نماد ورزشی یک کشور اسلامی باشد، اما بعد از آن روی این موضوع چقدر کار شد؟ نمایشگاه‌های لباس ورزشکاران خانم محجبه را که ما در داخل و خارج از کشور برگزار کردیم چقدر ادامه پیدا کرد؟ و خیلی موارد تخصصی دیگر ... تست‌های سلامتی همینطور، این‌ها کار‌های ملی‌ای بود که باید ادامه پیدا می‌کرد ما همانقدر که مسئول سلامت فیزیکی ورزشکاران هستیم در حوزه‌های حرفه‌ای و تیم‌های ملی مسئول سلامت روح و روان‌شان هم هستیم. چقدر کار‌ها ادامه یافت؟ دوستان قبلی ما زحمات و کار‌هایی انجام داده بودند که ما ادامه دادیم و طبق وظیفه عمل کردیم ولی این دوستان جدید چقدر این کار‌ها را ادامه دادند، با توجه به اینکه خودشان هم حضور داشتند؟! معاون محترم فعلی با توجه به اختلاف گرایشات سیاسی‌ای که وجود داشت جزء اولین افرادی بودند که رئیس فدراسیون شدند. ایشان رئیس فدراسیون اسکیت بودند.
باید مدار دید و تفکرمان را باز کنیم آنچه که جمهوری اسلامی از ما توقع دارد همانطور نگاه کنیم و بیندیشیم. این مسائل در همه جا وجود دارد ولی از خانم‌ها انتظار بیشتری است، چون آنچه زنان به دست آورده‌اند نباید به راحتی از دست بدهند.
مهم‌ترین توصیه شما به مسئول ورزش بانوان چیست؟
امیدوارم منافع ملی را در نظر بگیرند. میز و نصب ماندنی نیست. مدار دیدشان را گسترش بدهند. در حوزه فعالیت ورزش بانوان در زمینه‌های مختلف مثل بودجه، امکانات و مکان‌های ورزشی جلو بروند و سهم بانوان مسلمان را در عرصه خارجی و داخلی بگیرند. نگاه‌شان به گفته دیگران نباشد. فعال باشند مبنای ورزش کردن بر اساس چهارچوب‌های نظام جمهوری اسلامی است. گاهی دیده می‌شود که سستی‌ها در این زمینه صورت می‌گیرد. از نیرو‌های خوش‌فکر استفاده کنید و به نتایج عملکرد آدم‌ها توجه کنید مدار دید را باید از دوست و رفیق خارج کرده و به سمت حرفه‌ای‌ها در وزارتخانه رفت. ما کارشناسان بسیار توانمندی در حوزه زنان داریم که گاهی مورد بی‌مهری قرار می‌گیرند.
در زمینه رشته فوتسال بانوان به دستاورد‌های مهم و بزرگی دست پیدا کرده‌ایم آیا این‌ها دلیلی بر پیشرفت ورزش بانوان نیست؟
فوتسال بانوان که الان قهرمان آسیا شده، هفت سال پیش نایب قهرمان شده بود. یک سیر معمول رو به رشد را طی کرده است. اتفاق خیلی خاص، فوق العاده و دور از انتظاری رخ نداده است. خانم‌ها در حد آسیا مطرح شده بودند گام‌ها نباید لاک‌پشتی باشد. ورزشکاران استعداد زیادی دارند و مربی‌های خوبی داریم، مشکل ورزش زنان در حوزه مدیریتی است.
این طور متوجه شدم که انتظارات شما بیشتر به این سمت است که باید برنامه‌ریزی‌های قوی‌تر و کارشناسی شده‌تری در حوزه ورزش بانوان صورت بگیرد و مخالف گزینش‌های سیاسی در این حوزه هستید، آیا همینطور است؟
بله، دقیقا! من مخالف نگاه سیاسی در حوزه ورزش بانوان هستم. اعتقاد دارم که نگاه سیاسی در این حوزه نباید داشته باشیم، چون آن یک سلیقه است ما باید نگاه ملی فارق از همه سلایق داشته باشیم.
اگر مطلبی باقی مانده بفرمایید؟
قصد من گلایه کردن نبود فقط توصیه‌های دوستانه بود. لطفا ذکر کنید که من برای همه دوستان احترام قائلم و همه زحمت می‌کشند و خواهند کشید ولی می‌گویم وقتی از عمر و جانتان مایه می‌گذارید با شهامت بیشتری در این مسیر قدم بردارید، چون سرمایه‌هایی که وسط آورده‌اید، خیلی بزرگ هستند.
