ولادیمیر پوتین در ملاقاتی که بیش از دو ساعت طول کشید، در آستانه دیدار با رئیسجمهور امریکا، پیام رهبر انقلاب و رئیسجمهور ایران را از علیاکبر ولایتی دریافت کرد، ملاقاتی که ولایتی ساعتی بعد از آن تاکید کرد که امریکا با تهدیدات خود نخواهد توانست ایران را وادار به خروج از سوریه کند.
به گزارش «جوان» حالا دیگر اغلب ناظران پذیرفتهاند که ایران، یکی از کلیدیترین محورهای ملاقات روز دو شنبه این هفته ولادیمیر پوتین با دونالد ترامپ در هلسینکی خواهد بود. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی روز پنج شنبه برای سومین بار برای متقاعد کردن روسها به خروج ایران از سوریه، به مسکو رفت و آنگونه که منابع گزارش کردهاند، به پوتین وعده داد که حاضر است علیه حکومت بشار اسد اقدامی انجام ندهد، به این شرط که روسها ایران را از سوریه خارج کنند. او بعد از ملاقات با پوتین هم در جمع خبرنگاران گفت: ««ما برای ۴۰ سال با رژیم بشار اسد مشکلی نداشتیم. یک گلوله در جولان شلیک نمیشد. چیزی که در ابتدا ما را آزار داد حضور داعش در نزدیکی مرزهای اسرائیل بود و بعد از آن هم ایران و حزبالله به آنجا آورده شدند.» با همه اینها، نه نتانیاهو و نه مقامهای روس در مسکو، موضعگیریای نکردند که نشان دهد پوتین و کرملین با درخواست خروج ایران از سوریه موافقند؛ سناریویی که دفعات قبل نیز تکرار شده بود. پوتین بعداً در یک موضعگیری که تلویحاً نشان داد درخواست نتانیاهو را نپذیرفته، گفت که نتانیاهو برای تماشای مسابقه جام جهانی به روسیه آمد نه صحبت درباره ایران و سوریه.
ملاقاتی با چیدمان «ویژه» پروتکلی
یک روز بعد از ملاقات نخستوزیر رژیم صهیونیستی با پوتین، علی اکبر ولایتی نماینده ویژه رهبری انقلاب به ملاقات او رفت، ملاقاتی که حمید رضا آصفی سخنگوی اسبق وزارت خارجه، آن را به لحاظ «اصول و عرفهای دیدارهای رسمی و دیپلماتیک» و «نحوه ملاقات پوتین با ولایتی دارای معانی بسیاری» میداند: «پوتین دکتر ولایتی را روبهروی خود قرار دادند و این گفتوگو را به عنوان یک مذاکره جدی تلقی و از حالت تشریفاتی خارج کردند. نوع چیدمان نشستن نشاندهنده فضایی است که در روابط وجود دارد. روبهروی هم نشستن مخصوص ملاقات دو همتا در مذاکرات است و این نحوه قرارگیری گویای این مطلب است که پوتین جایگاه دکتر ولایتی را در مرتبه خود قرار داده و برای این دیدار اهمیت قائل شده است.»
در این ملاقات، از طرف روسها «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه و «یوری اوشاکوف» مشاور رئیسجمهور روسیه در مسائل سیاسی نیز حضور داشتند و از طرف ایران نیز «علی اصغر فتحی» رئیس شورای عالی رهبر انقلاب اسلامی و «مهدی سنایی» سفیر ایران در مسکو حضور داشتند. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین در خصوص این ملاقات پشت درهای بسته که بیش از دو ساعت طول کشید، گفته که پیام آیتالله خامنهای رهبری و حسن روحانی رئیسجمهور ایران درباره روابط دوجانبه مسکو و تهران و همچنین اوضاع منطقه به ولادیمیر پوتین تسلیم شد. از جزئیات این دو پیام چیزی به بیرون درز نکرده، ولی پسکوف گفته این دو پیام، به روابط دو کشور در سطح وسیعی از جمله روابط سیاسی، تجاری و همچنین اوضاع منطقه نیز مربوط میشود. روسها که پیش از این در موضعگیریهای خودشان از طریق سرگئی لاوروف، خروج ایران از سوریه را «غیر واقع بینانه» خوانده بودند، پس از این ملاقات درباره حضور ایران در سوریه موضعگیری نکردند، ولی موضع علی اکبر ولایتی نشان داد که تهران درباره ادامه حضور خود در سوریه، موضع منفی از روسها دریافت نکرده است. او در گفتوگو با ایرنا، گفت که روند توسعه روابط ایران و روسیه یکطرفه نیست و اقدامات نخستوزیر رژیم صهیونیستی تأثیری روی آن نمیگذارد. ولایتی همچنین در مؤسسه روس والدای ضمن اشاره به کمکهای ارزشمند روسیه برای حفظ کشور سوریه گفت: «ایران به حضور مستشاری خود در سوریه ادامه میدهد، زیرا با خروج ایران و روسیه، داعش مجدداً باز خواهد گشت؛ لذا خواب آشفته امریکا تعبیر نخواهد شد.» مشاور رهبری انقلاب با اشاره به درخواست قانونی دولتهای عراق و سوریه برای حضور ایران در این کشورها متذکر شد که ایران با اجازه امریکا به عراق و سوریه نرفته است که اکنون به خواست آنها از این کشورها خارج شود بلکه این امریکا، اسرائیل و عربستان هستند که حضوری متجاوزانه در عراق و سوریه دارند.» او منافع ایران و روسیه در دفاع از حکومتهای قانونی منطقه را «همکاری استراتژیک» خواند و گفت: «اگر کشوری در منطقه تجزیه شود مثل دومینو این اتفاق برای سایر کشورها هم خواهد افتاد.» او گفته که ایران حضورش را در سوریه حفظ میکند تا مانع بازگشت تروریستها شود. وی با بیان اینکه ما در سوریه کمک میکنیم تا با تجاوزات امریکا مقابله کنیم گفت: «اگر امریکا خاورمیانه را ترک نکند، ما آنها را مجبور به ترک (منطقه) میکنیم.» ولایتی بعد از پایان مذاکرات خود با ولادیمیر پوتین، خبر مهم دیگری را هم اعلام کرد و گفت که نشست رؤسای جمهوری روسیه، ایران و ترکیه درباره سوریه به زودی در تهران برگزار خواهد شد و رئیسجمهوری روسیه موافقت کرده که به زودی برای شرکت در این نشست سهجانبه به تهران سفر کند.
فارین پالیسی یک روز بعد از ملاقات پوتین با ولایتی، نوشت: «تحلیلگران و مقامهای سابق امریکایی معتقدند پوتین هیچ علاقهای به خارج کردن ایران از معادلات پیچیده سوریه ندارد و حتی اگر هم بخواهد، احتمالاً از اهرم نفوذ کافی برای انجام آن برخوردار نخواهد بود.»فارینپالیسی نوشته است: «اگر رئیسجمهور ترامپ میخواهد ولادیمیر پوتین را در نشست آتی برای خارج کردن نیروهای ایرانی از سوریه تحت فشار قرار دهد، بایستی منتظر شنیدن «نه» به عنوان پاسخ باشد.» «مایکل مکفاول»، سفیر سابق امریکا در روسیه گفته است: «به نظرم این بزرگنمایی محض است که گفته شود پوتین میتواند به نیروهای ایرانی دستور خروج از سوریه را بدهد. او از چنین اهرم فشاری روی ایران برخوردار نیست.» «یوری بارمین»، کارشناس امریکایی در شورای امور بینالمللی روسیه نیز معتقد است: «تا حالا کاملاً آشکار شده که روسیه به این راحتی از شریکانش دست نمیکشد. اگر اینطور بود، روسیه خیلی وقت پیش اسد و ایران را رها میکرد.»
سرمایهگذاری ۵۰ میلیاردی
ولایتی که از مسکو به پکن رفته، علاوه بر رایزنی درباره اوضاع سوریه، با روسها درباره اوضاع برجام بعد از خروج امریکا نیز رایزنی کرد و به نقل از پوتین گفت: «روسیه آمادگی دارد در حوزههای نفتی و گازی ایران تا سقف ۵۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری کند و این رقم بالایی است و میتواند جایگزین شرکتهای غربی شود که ایران را ترک کردهاند.»هرچند دیمیتری پسکوف، سخنگوی ریاست جمهوری روسیه گفته که نمیتوانم این مسئله را تأیید کنم و نمیتوانم به جزئیات بیشتری در این رابطه بپردازم، ولی الکساندر نوواک، وزیر انرژی روسیه، دیروز جمعه گفت که با اجرایی شدن دور جدید تحریمهای ایالات متحده علیه ایران، امکان توافق بین جمهوری اسلامی و روسیه در مورد مبادله نفت با کالا وجود دارد. نوواک گفته است که در حال حاضر، دولت روسیه مشغول بررسی «مسائل حقوقی مرتبط با قرارداد احتمالی بین دو طرف در این زمینه است.» خبرنگار اسپوتنیک روز پنج شنبه از ولایتی پرسید: «یک قاضی آرژانتینی از طریق وزارت امور خارجه و سفارت روسیه درخواست کرد روسیه شما را به اتهام دخالت در حملات تروریستی ۱۹۹۴ دستگیر نماید. به نظر شما، چرا چنین درخواستی در حال حاضر از روسیه شده است، چرا که قبلاً شما چندین بار از مسکو بازدید کردهاید؟ علت آن چیست؟ که ولایتی درپاسخ گفت: «این آقای قاضی آرژانتینی از وابستگان موساد اسرائیل است و به خاطر حقوقی که از موساد میگیرد اظهاراتی را میکند.» مشاور رهبر انقلاب خاطرنشان کرد این درخواست به این خاطر اکنون مطرح شده که اسرائیل و امریکا از همکاری روسیه و ایران راضی نیستند. ولایتی گفت: «همکاری روسیه و ایران دشمنان زیادی دارد.»