از همین رو کارشناسان معتقدند حال دریاچه خوب نیست و با این شرایط هم روبه‌راه نمی‌شود. این روز‌ها هم که خبر از افزایش تراز آب دریاچه ارومیه می‌رسد، همگی به دلیل بارش‌های مناسب بهاری است. در این راستا نماینده مردم ارومیه در مجلس معتقد است که تا زمانی که مسئولان در پایتخت بمانند و از راه دور تصمیم‌گیری کنند، همه طرح‌ها با شکست رو به‌رو می‌شوند.
احیای دریاچه ارومیه سال‌هاست در رأس برنامه دولت‌ها قرار گرفته است، با این حال هنوز وضعیت این دریاچه از سوی کارشناسان نامطلوب عنوان می‌شود. دریاچه‌ای که این روز‌ها به لطف بارش‌های بهاری با افزایش تراز روبه‌رو بوده است و طی چند سال پیش با تهدید خشک شدن و بلند شدن ریزگرد‌های نمکی مواجه بود. با اینکه طی دهه اخیر برنامه‌های متعددی در راستای احیای دریاچه ارومیه اجرا و بودجه‌های کلانی هم در این راستا صرف شده است، اما هنوز حال دریاچه خوب نیست و بومیان نگران وخیم‌تر شدن آن هستند. کارشناسان، کشاورزی غیر اصولی، برداشت‌های بی‌رویه آب در حاشیه دریاچه، اجرای طرح‌های کارشناسی نشده، تغییرات اقلیمی و ... را مقصر اصلی کاهش سطح آب دریاچه می‌دانند.
هزینه مضاعف طرح‌های غیرکارشناسی
روند خشکی دریاچه ارومیه که از ۲۰ سال گذشته آغاز شده، هر سال منجر به کاهش ۴۰ سانتی متر تراز آب شده است. از همین رو در مجموع ارتفاع آب هشت متر پایین آمده و از ۳۲ میلیارد متر مکعب آب هم تنها حدود دو میلیارد متر مکعب باقی مانده است. بنابر این طی پنج سال گذشته مسئولان با تزریق اعتبارات این وضعیت را تا حدودی تثبیت کردند و پروژه‌های مختلفی هم برای وارد کردن آب مطمئن و احیای دریاچه اجرایی کردند. طرح‌هایی که شاید کم و بیش توانسته باشند جلوی ادامه کاهش تراز آب دریاچه را بگیرد، اما هنوز نتوانسته‌اند به طور کامل بحران خشک شدن دریاچه ارومیه را برطرف کنند.
علاوه براین برخی از طرح‌ها هم به جای مثمر ثمر بودن تنها وضعیت دریاچه را وخیم‌تر کرده‌اند. دراین راستا می‌توان به پل میان‌گذر شهید کلانتری اشاره کرد. این پل که به یکی از موضوعات جنجالی و مورد بحث کارشناسان تبدیل شده است، از سوی یکی از اساتید رشته رسوب‌شناسی به طور کامل رد می‌شود. در این‌باره جعفر شریفی با تأکید بر اینکه پل میان گذر در خطرناک‌ترین مکان دریاچه در گودال لجنی و بین دو گسل اصلی ایجاد شده است، می‌گوید: «زیر آن حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر لجن یا رس قرار دارد که این موجب تداوم نشست سطح دریاچه در این محل شده است. در چنین شرایطی به جای ایجاد پل در این مکان و پر کردن محل آن با سنگ بهتر بود که پل میان گذر با یک کیلومتر فاصله و از سمت روستای «گمیچی» رد می‌شد تا منجر به این مشکل و تخریب دریاچه نمی‌شد.»
این کارشناس ادامه می‌دهد: «اکنون پل باید به طور کامل از محل فعلی خود برداشته شود، به این دلیل که سطح دریاچه در این قسمت در حال نشست بوده و در آینده می‌تواند برای پل زیان بار باشد و هم‌چنین با این عمل جریان‌های چرخشی آب دریاچه به حالت طبیعی خود بر می‌گردد.» بنابراین این طرح نه تنها نتیجه مثبتی نداشته است، بلکه بعد از صرف بودجه‌های کلان هم باید دوباره برداشته شود. مسئله‌ای که کارشناسان معتقدند حالا برداشتن آن هزینه‌ای دوچندان روی دوش دولت می‌گذارد.
هنوز هم راه برای احیای دریاچه هست
از طرفی هم بین این همه طرحی که بدون کارشناسی اجرایی می‌شوند؛ مسئولان استانی آذربایجان غربی معتقدند که متولیان کشوری نباید موضوع مهم احیای دریاچه ارومیه را از راه دور هدایت کنند و همین به یکی از دلایل بزرگ شکست‌های پی‌یاپی موضوع تبدیل شده است. در این خصوص نماینده مردم ارومیه در مجلس در گفت‌وگو با «جوان» تأکید می‌کند: «مسئولان از راه دور و تا زمانی که در کاخ شیشه‌ای تهران هستند، نمی‌توانند برای دریاچه ارومیه تصمیم‌گیری کنند.» نادر قاضی‌پور با اشاره به پلی که وزارت نیرو موظف به اجرای آن بود، می‌افزاید: «یکی از طرح‌های به ثمر ننشسته این بود که قرار بود یک جاده، یک پل بزرگ و چهار پل با دهنه ۱۰ متر تا ۵۰۰ متری برای چرخش آب در دریاچه ایجاد و مانع رسوب‌گذاری شود که تاکنون وزارت نیرو به این مهم عمل نکرده است.»
غیر این مورد نیز مسئولان بر ضرورت ممنوعیت کشاورزی در حاشیه دریاچه تأکید داشتند که با توجه به معیشت گذرانی بومیان غیر قابل اجرا بود. در این خصوص این نماینده مجلس می‌گوید: «ما به مسئولان گفتیم مگر از روی جنازه ما رد شوید که بتوانید معیشت مردم را به خطر بیندازید.» با اینکه انتظار می‌رفت حداقل جهاد کشاورزی برای حفظ بیشتر منابع آبی از طرح کشت جایگزین بهره ببرد، اما این مهم هم دنبال نشد و اکنون محصول چغندری که قاتل آب است در دل خاک کشت می‌شود و مایه حیات را از دل زمین می‌کشد.
نماینده مردم ارومیه در مجلس معتقد است که ستاد احیای دریاچه ارومیه تاکنون نتوانسته است هیچ اقدام مثر ثمری انجام دهد. قاضی‌پور تأکید می‌کند: «اگر یک بار آب را در دیاچه ارومیه رها می‌کردند و مانع رسوب‌گذاری هرچه بیشتر در دریاچه ارومیه می‌شدند این مشکلات هم تا حدود زیادی برطرف می‌شد. اما مسئولان همیشه بی‌موقع عمل می‌کنند و منابع آبی را فقط هدر می‌دهند.»
