زمانی که حتی تابوشکنی در فیلمهای سینمایی نمیتواند توجهها را به سمت یک فیلم جلب کند، داستان بذل و بخشش بیلبوردهای گرانقیمت شهری به یک مستند، بیشتر از رونمایی لاکچری که برای آن گرفته بودند، خبرساز شد. «سریک»، «بهاره افشاری»، «اسب سردار آزمون» و «شهرداری تهران» مربعی از حاشیه ساختهاند؛ مربعی که در مرکز آن خبر بیلبوردهای ۶ میلیارد تومانی دیده میشود. اگرچه شهرداری تلاش میکند همه چیز را با تکذیب به پایان برساند ولی ابعاد بیلبوردها بزرگتر از آن است که بشود آن را نادیده گرفت.
هنر و تجربه، متولی جشن تولد
مراسم رونمایی از مستند «سریک» که هفته گذشته در ایوان شمس برگزار شد، در اصل عملکرد دوگانهای داشت؛ جشن تولد کارگردان تازهکار و رونمایی از مستند که در این بین با طنین صدای آهنگ «تولدت مبارک» همراه بود. خواننده، بازیگر، ورزشکار و البته مدیران شهرداری تهران، همه جمع شده بودند تا رونمایی از «سریک» را جشن بگیرند. «سریک» نام اسب سردار آزمون بازیگر سابق تیم ملی فوتبال است که گویا چندان پرونده جالبی هم از نظر ورزشی ندارد. یک ورزشینویس در کانالش یادآور شده است که با اعلام فدراسیون سوارکاری این اسب به دلیل دوبار دوپینگ از مسابقات محروم شده است.
اینکه اولین تجربه کارگردانی مستند از سوی یک بازیگر درجه ۲ سینما میتواند دلیلی برای دیده شدن آن در گروه هنر و تجربه باشد را باید در نظر گرفت. در حالی که پیش از این «هنر و تجربه» مستند «آتلان» که حول محور داستان یک اسب مسابقه میگذشت را اکران کرده و میشود از آن به عنوان کاری قابل دفاع نام برد، حداقل در مراسم رونمایی از «سریک» نشان داد که این گروه تا چه حد میتواند تحت تأثیر نام سلبریتیها قرار بگیرد و وظیفهاش را در حد مدیریت جشن تولد پایین بیاورد.
سریک، اسب سردار
مهر ماه سال گذشته، خبر آغاز فیلمبرداری مستند «سریک» اولین تجربه کارگردانی بهاره افشاری منتشر شد.
افشاری در یادداشتی که به مناسبت ساخت مستند سریک منتشر کرد، یادآور شده بود به غیر از بازیگری، نقاشی و طراحی صحنه هم کرده و هیچ گاه حتی به این موضوع هم نمیاندیشیده که روزی بر صندلی کارگردانی تکیه بزند. افشاری گفته است دغدغههایش وی را به سمت کارگردانی برده است. حالا اینکه چرا از بین این دغدغهها باید سراغ اسب سردار آزمون رفت، موضوعی است که افشاری درباره آن توضیحی نداده، اما در شبکههای اجتماعی بازار شایعهها داغ است. افشاری از جمله بازیگرانی بود که در جریان مسابقات جام جهانی به روسیه رفت و آخرین سکانسهای مستند «سریک» را در آنجا فیلمبرداری کرد.
سایت ورزش ۳، در نقدی که بر مستند «سریک» منتشر کرده است، مینویسد: آنچه از همان ابتدا تکلیف مخاطب را با فیلم مشخص میکند حضور سردار آزمون است و نشان میدهد فیلم از زاویهای به موضوع نگاه میکند که به موضع آزمون نزدیکتر است. با این وصف فیلم نمیتواند شکل یک گزارش ژورنالیستی و کنکاشگر را به خود بگیرد بلکه بیشتر درصدد اثبات بیگناهی اسب است. چنین ذهنیتی باعث شده که اسب راوی داستان شود و خب در چنین فیلمی نمیتوان انتظار داشت که اسبی صاحب خودش را به گناهکاری متهم کند. با تمام این اوصاف «سریک» به عنوان یک مستند ورزشی فیلمی نیست که بتوان برای تماشای آن بلیت خرید و به سینما رفت و شاید بیشتر یک قدم برای سازندهاش به سوی تجارب بهتر و قویتر باشد.
بیلبوردها میآیند
فیلمی که گفته میشود صرفاً قدم اولیه یک بازیگر در مسیر کارگردان شدن است، در مراسمی ویژه رونمایی میشود؛ مراسمی که همزمان است با تولد کارگردان و همان طور که در ویدئوهای منتشر شده از آن دیده میشود، یکی از مدیران شهرداری تهران در آن وعده اعطای «بیلبورد»های تبلیغاتی به این فیلم میدهد. در صحنه بذل و بخشش که فیلم آن در فضای مجازی منتشر شده «مجری پشت تریبون میگوید که محمدصادق حسنی ٢٠بیلبورد تبلیغاتی را به مناسبت تولد بهاره افشاری به او هدیه داده است. برآورد سرانگشتی این هدیه آقای حسنی سر به فلک نمیکشد، اما دست کم ٦میلیارد تومان است و ناقابل.»
این روزنامه یادآور شده است که شهرداری پیش از این برای تبلیغ تئاتر، بیلبورد رایگان میداده است، اما اکنون برای تبلیغ فیلم و تئاتر از هنرمندان پول دریافت میکند. این حساب ادعاهای بعدی مدیران شهرداری درباره حمایت از مستند، زیر سؤال میرود. سرپرست سازمان ورزش شهرداری تهران که سخنان خودش را در مراسم رونمایی از مستند «سریک» تکذیب کرده است! در مصاحبهای میگوید: قرار شد از آقای سردار آزمون به عنوان یک چهره ارزشی و ورزشی حمایت شود. ما برای اکران فیلم سریک به کارگردانی خانم بهاره افشاری که سردار آزمون بازیگر آن است، سالنی را تهیه کردیم تا افتتاحیه اکران در آنجا برگزار شود. در این بین با توجه به اینکه رویکرد این فیلم یک رویکرد کاملاً ورزشی است و احترام به مرام ورزشی و حمایت از ورزشکاران مدنظر ماست تا خدای نکرده قهرمانان ما آسیب روحی و اجتماعی نبینند و مردم از این استقبال کنند، از ما درخواست کردند که برای تبلیغات فیلم به آنها کمک کنیم.
اما چرا باید برای اینکه به سردار آزمون که اعتراف کرده بدترین بازیگر فیلم «سریک» است، دچار آسیب روحی و اجتماعی نشود، به بهاره افشاری هدیه تولد داده شود؟ ادعای حسنی درباره اینکه از شهرداری درخواست شده تا به اکران «سریک» کمک کند، با تکذیبیه بهاره افشاری همراه شده است. او با انتشار یادداشتی انصراف خود را از گرفتن بیلبوردهای هدیه اعلام کرده و تصریح میکند درخواستی برای گرفتن آن بیلبوردها نداشته است.
حال سؤال این است که چرا باید شهرداری تهران که از بیلبوردهای فرهنگی تبلیغ فیلم و تئاتر پول دریافت میکند، فقط نسبت به مستند «سریک» بذل و بخشش کند؟ دیگر هنرمندانی که سالهاست فعالیت هنری دارند و حتی عمر فعالیتشان بیش از سن بهاره افشاری است نمیتوانند از این پوشش حمایتی برخوردار شوند، اما یک بازیگر درجه ۲ و تازه وارد به دنیای کارگردانی چنین ویژه مورد توجه قرار میگیرد؟ اینها تنها بخشی از سؤالهایی بود که نسبت به رفتار عجیب شهرداری تهران در قبال یک مستند «هنر و تجربه»ای بیان شده است.
رفتارهای دوگانه مجموعههایی مانند شهرداری تهران در قبال هنر حرفهای و رفتارهای سلبریتیها نشان میدهد، مانند بسیاری از مدیران حوزه فرهنگ و هنر که نمیتوانند در مقابل سلبریتیزدگی مقاومت کنند، باعث ایجاد تبعیض در حمایتها و به کژراهه رفتن فعالیتهای هنری میشود.