در پی افزایش بهای ارز و تولید بد‌ون پشتوانه پول که به بی‌ارزش‌تر شد‌ن حقوق و دستمزد میلیون‌ها نیروی کار می‌انجامد، گروه‌های کارگری د‌رخواست بازنگری در دستمزد سال ۹۷ کارگران را برای بررسی در نشست شورای عالی کار به این شورا ارائه د‌اد‌ه‌اند، این در حالی است که پیش از این یکی از مقامات وزارت کار رفتار بانک‌ها را توسعه‌د‌هند‌ه فقر و بی‌ارزش‌تر شد‌ن پول در کشور معرفی کرده بود.
در سال‌جاری حد‌اقل دستمزد بیش از ۱۳ میلیون کارگر که ۹۸ درصد قرارد‌اد‌هایشان کوتاه‌مد‌ت است، در حدود یک میلیون تومان تعیین شد که این درآمد با هزینه‌های یک خانوار همخوانی ندارد و به اعتقاد مسعود نیلی، مشاور ویژه اقتصادی رئیس‌جمهور و همچنین سایر کارشناسان اقتصادی اغلب بخش کارگری و بازنشسته در تله فقر گیر افتاد‌ه‌اند.
عقب ماندهی دستمزد
در این میان عقب‌ماند‌گی دستمزد نیروی کار در ایران در برابر تورم و هزینه‌های واقعی خانوار در شرایطی با یک عقب‌ماند‌گی تاریخی روبه‌رو است که روند افزایش بهای ارز و تولید بد‌ون پشتوانه پول و آغاز تحریم‌های ظالمانه غرب علیه کشور انتظار یک ابر تورم را در اقتصاد ایران ایجاد کرده و موجب نگرانی شده است. بازنگری در دستمزد سال ۹۷ کارگران د‌رخواستی است که نمایند‌گان کارگری عضو شورای عالی کار برای قرار گرفتن در دستور کار این شورا ارائه د‌اد‌ه‌اند.
جلسه دستمزد برگزار می‌شود
احمد مشیریان، معاون روابط کار وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گفتوگو با فارس با تأیید این د‌رخواست گفت: البته معمولاً بحث‌های مزد‌ی در پایان سال در دستور کار شورا قرار می‌گیرد، اما گروه‌های کارگری د‌رخواست بازنگری را به شورا ارائه د‌اد‌ه‌اند. وی از برگزاری نشست شورای عالی کار در هفته آیند‌ه خبر داد و گفت: در اولین نشستی که برگزار شود، د‌رخواست گروه‌های کارگری بررسی و استد‌لال‌های آن‌ها شنید‌ه خواهد شد.
بی‌شک در شرایط کنونی تنظیم صحیح بازار‌های مصرفی که سبد هزینه عموم خانوار‌های کارگری و مردم و بازنشستگان را در جامعه تشکیل می‌د‌هد، کمک بزرگی برای صیانت از بود‌جه نچند‌ان مناسب و رفاه این قشر جامعه است، از‌این‌رو دولت و ناظران بازار و د‌ستگاه‌های قضایی به شد‌ت باید با مخلان بازارها، سود‌جویان در هر طبقه‌ای، بد‌هکاران کلان بانکی، سود‌جویان د‌رون بانک‌ها، مؤسسات مالی، بانک مرکزی و سایر نهاد‌های مالی و بیمه‌ای برخورد کنند.
توضیحات مشاور ویژه اقتصادی رئیس جمهور در رابطه با ابعاد فقر در ایران
مسعود نیلی مشاور ویژه اقتصادی رئیس‌جمهور پیش از این در رابطه با دسته‌بندی دهک‌ها گفته بود، خانواری که کمترین مخارج را در یک ماه یا یک سال دارد، فقیرترین و آن خانواری که بیشترین هزینه را دارد، مرفه‌ترین خانوار است؛ سپس این‌ها را به جمعیت‌های مساوی تقسیم می‌کنیم. بنابراین ۱۰ درصد جمعیتی که کمترین سطح برخورداری را دارند، می‌شوند دهک اول، بعدی می‌شود دهک دوم تا می‌رسد به دهک دهم. حال تجزیه و تحلیل رفاهی می‌کنیم که ویژگی‌های فقرا و ثروتمندان در جامعه چیست.
وی گفت: اولین نکته‌ای که از این بررسی نتیجه می‌گیریم، این است که عمده فقرای ایران از میان شاغلان هستند. در ایران حدود ۳ میلیون بیکار زندگی می‌کنند. این ۳ میلیون توزیع که می‌شود بین دهک‌های مختلف مثلاً در دهک اول می‌شود ۴ درصد، در دهک دوم می‌شود ۳ درصد تا می‌رسد به ۲ درصد و یک درصد در دهک‌های بالای درآمدی، اما حدود ۳۵ درصد تا ۳۸ درصد از دهک اول ما را که می‌شوند قشر کم‌درآمد جامعه، شاغلان تشکیل می‌دهند.
برای بهبود فقر باید دستمزد تقویت شود
نیلی تصریح کرد: این مشاهده آموزنده‌ای برای ماست که اگر عمده فقرای ما از شاغلان هستند، پس مسئله ما در درجه اول برای بهبود فقر این است که سطح درآمد شاغلان افزایش پیدا کند. البته آن‌هایی هم که بیکارند باید شغل پیدا کنند، اما به لحاظ جمعیتی عمده فقرای ما را شاغلان تشکیل می‌دهند. یک چیزی در حدود ۸ میلیون نفر از جمعیت کشور حدود مثلاً ۳۸ درصدش را شاغلان تشکیل می‌دهند. کسانی هستند که شغل دارند، اما آن شغل از کیفیت مناسبی برخوردار نیست. بنابراین بلافاصله سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا ما می‌توانیم فقر را در کشور بر‌حسب ویژگی فقرا دسته‌بندی کنیم؟ جواب این است که بله می‌توانیم این کار را کنیم.
تنوع فقر
مشاور رئیس‌جمهور گفت:: ما سه نوع فقر در کشور داریم؛ یکی فقر شاغلان، یک دسته از فقرای ما کسانی هستند که شغل دارند و فقیرند؛ دوم فقر بیکاران، سوم فقر کسانی که به لحاظ ازکارافتادگی، توانمندی‌های جسمی و ذهنی ندارند و نمی‌توانند کار کنند. گروه اول کسانی که شاغل هستند و فقیرند که قابل توجه است؛ این عارضه به دو دلیل پدید می‌آید، یا مناسبات کار مناسبات عادلانه‌ای نیست یا مناسبات کار مشکل ندارد، خود درآمدزایی آن فعالیت کم است. ما در صنعت بنگاه‌هایی داریم که به آن می‌گوییم بنگاه‌های بزرگ. یک بنگاه را می‌گوییم متوسط، یک بنگاه را می‌گوییم کوچک و یک بنگاه را می‌گوییم بنگاه خرد. بنگاه بین ۱۰ تا ۴۹ نفر یعنی زیر ۵۰ نفر بنگاه کوچک، بین ۵۰ تا ۱۵۰ نفر براساس برخی تعاریف تا ۲۰۰ نفر، بنگاه متوسط، بنگاه بالای ۲۰۰ نفر را هم بنگاه بزرگ می‌گوییم.
کمترین اشتغال در بنگاه‌های بزرگ است
نیلی افزود: بنگاه‌های زیر ۱۰ نفر را هم بنگاه‌های خرد می‌نامیم. مشکل کشور این است از کل اشتغالی که در بخش صنعت وجود دارد، چیزی در حدود ۶۵ تا ۷۰ درصد از اشتغال در بنگاه‌های خرد است. تقریباً کمترین بخش اشتغال در بنگاه‌های بزرگ است. حالا از نظر درآمد، حدود ۷۰ درصد از درآمدی که در صنعت کشور ما ایجاد می‌شود در بنگاه‌های بزرگ است. پس یک درآمد خیلی کمی در بخش خرد صنعت ما دارد ایجاد می‌شود و آن به یک عدد خیلی بزرگ به‌عنوان تعداد شاغلان تقسیم می‌شود. نتیجه می‌گیریم که درآمد در یک قسمت از فعالیت‌های اقتصادی ایجاد می‌شود، اما اشتغال در یک جای دیگر است. پس لزوماً افزایش اشتغال منجر به افزایش برخورداری و افزایش سطح درآمد نمی‌شود.
شاغل بودن به معنی فقیر نبودن نیست
نیلی تأکید کرد: اینکه یک نفر شاغل است به این معنی نیست که از فقر خارج است. اینکه یک نفر یک کاری پیدا کرده به این معنی نیست که دیگر مشکل ندارد، بلکه به دلیل همین ناپیوستگی بین قسمتی که درآمد و قسمتی که شغل ایجاد می‌شود، سبب شده بسیاری از شاغلان ما در فقر به سر ببرند و فاصله بین درآمد شاغلان ما خیلی زیاد باشد. راه‌حل این است که بنگاه خرد در یک فرآیند رشد به یک بنگاه کوچک تبدیل شود. بنگاه کوچک در یک فرآیند رشد به یک بنگاه متوسط تبدیل شود و بنگاه متوسط به یک بنگاه بزرگ تبدیل شود، اما چرا این اتفاق در اقتصاد ما نمی‌افتد؟ به دلیل اینکه بنگاه‌های بزرگ در اقتصاد ما بنگاه‌های خردی نبودند که بزرگ شدند. بنگاه‌های بزرگی بودند که از اول بزرگ ایجاد شدند. نتیجه این می‌شود که بین بنگاه‌های در اندازه‌های مختلف ارتباط برقرار نیست و این باعث می‌شود که جریان درآمدی از بنگاه بزرگ به سمت بنگاه‌های کوچک، متوسط و خرد سرازیر نشود. پس اگر ما فقرای‌مان را شناسایی کنیم یک دسته فقیر شاغلان هستند، بعد بیکاران و بعد کسانی که مشکل ازکارافتادگی دارند.
