سرويس اقتصادي جوان آنلاين – جواد عسگر: با آنكه بيشترين بدهي و معوقات را وام‌گيرندگان كلان به بانك‌ها دارند، چرا بانك‌ها بيشترين سختگيري را نسبت به دريافت‌كنندگان وامهاي خرد 5 يا 10 ميليوني دارند؟ اين سؤالي است كه ذهن بخش زيادي از جامعه را به خود مشغول كرده است.
يكي از مهم‌ترين وظايف بانك‌ها ارائه تسهيلات و پول به اقشار مختلف جامعه براي خريدهاي مورد نياز مثل خانه، خودرو، جهيزيه، تجهيزات صنعتي توليدكنندگان و صنعتگران و... در ازاي دريافت سود معقول در مدت زمان مشخص است. بانك‌ها طي سال‌هاي گذشته نشان دادند در پرداخت وامهاي كلان به افراد خاص مشكلي ندارند و همين اتفاق باعث شده كه امروز بيش از 110 هزار ميليارد تومان بدهي بانكي در كشور وجود داشته باشد در حالي كه اين بدهكاران به 1000 نفر هم نمي‌رسند. اما در پرداخت وام خرد و اندك به مصرف‌كننده‌هاي قشر متوسط و ضعيف بانك‌ها اصلاً دست و دلباز نيستند.
منفعت بانك‌ها در وامهاي كلان
به نظر مي‌رسد يكي از دلايل رغبت بانك‌ها به پرداخت وامهاي كلان آن است كه بانك‌ها بيشتر تلاششان اين است كه به جاي اينكه با چند مشتري درگير شوند كه هر يك ممكن است در بهترين حالت ۵ ميليون يا 10 ميليون تومان وام دريافت كنند، با يك توليدكننده يا تاجر بزرگ يا افرادي خاص سر و كله بزنند و وام كلان بدهند و سود هنگفتي هم از تسهيلات ارائه شده دريافت نمايند، زيرا در پرداخت وامهاي خرد قدرت چانه‌زني براي افزايش سود تسهيلات وجود ندارد. اين در حالي است كه در وامهاي كلان بانك مي‌تواند سودهاي بالاتر مطالبه كند و عده‌اي منفعت‌طلب در پرداخت وامهاي كلان به دنبال سودهاي شخصي باشند. به نظر نوعي بي‌عدالتي در پرداخت وام وجود دارد كه بايد مسئولان نسبت به آن حساسيت بيشتري داشته باشند.
ضمانت‌هاي سخت و سود تسهيلات مشكل اصلي مردم
در حال حاضر مردم عادي براي دريافت تسهيلات خرد بانكي از يك سو نسبت به سودهاي بالاي تسهيلات حتي تا 25 درصد و از سوي ديگر نسبت به شرايط ضمانت‌ها معترض هستند و بعضاً بسياري از دريافت منصرف مي‌شوند، زيرا تصور مي‌كنند اگر در دام وامها بيفتند توانايي بازپرداخت سودهاي بالاي آن را ندارند.
خيلي از بانك‌ها از پرداخت اين وامهاي اندك طفره مي‌روند ولي برخي از بانك‌ها كه حاضرند اين پول را در اختيار افراد قرار دهند، فقط با ضامن رسمي آن هم با گواهي كسر حقوق خود را ملزم به پرداخت تسهيلات مي‌دانند.
بلوكه شدن 2 يا 3 ميليوني براي دريافت تسهيلات 10 ميليوني
پرس‌وجوهاي «جوان‌آنلاين» نشان مي‌دهد اگر يك فرد براي خريد كالا يا تعميرات ساختمان (جعاله) به 10 ميليون تومان وام نياز داشته باشد، با آنكه اين بودجه با تورم حاضر در جامعه پول اندكي به حساب مي‌آيد اما بايد براي دريافت همين تسهيلات علاوه بر در دست داشتن مدارك مورد نياز، حتماً يك ضامن رسمي داشته باشد و اگر چنين شخصي وجود نداشته باشد كه ضمانت فرد را در بانك انجام دهد، از همين حالا بايد منصرف شود. نكته ديگر اينكه با آنكه بازپرداخت سود تسهيلات حداقل 18 درصد در بانك‌ها تعيين شده است اما قبل از درخواست وام چند ميليون (2 يا 3 ميليون) پولتان را در بانك مورد نظر بلوكه كنيد كه حداقل سه ماه و در بعضي شعب بعضاً بيشتر هم مي‌شود كه سود تسهيلات دريافتي بالاتر از 22 درصد مي‌شود، كه با سود تعيين شده توسط بانك مركزي فاصله دارد.
وام مسكن كفاف نمي‌دهد
نوع ديگري از وامهاي پرطرفدار بين اقشار متوسط و ضعيف جامعه در حال حاضر وام خريد آپارتمان است. وام مسكن يكي از بزرگ‌ترين تسهيلاتي است كه بانك‌ها براي خريد خانه به مصرف‌كنندگان مي‌پردازند. يكي از راه‌هاي دريافت اين وام خريد اوراق مسكن است كه اين نوع وام هم اگرچه به نرخ اسمي 5/17 درصد ارائه مي‌شود ولي با پولي كه فرد براي اوراق مي‌پردازد بيش از 22 درصد مي‌شود و وام‌گيرنده پس از مدت تعيين شده وام كه 10 يا 12 سال است بعضاً بيش از دو برابر مبلغ دريافتي را به بانك بازمي‌گرداند. حال آنكه وام مسكن با گران شدن يكباره مسكن در حال حاضر ديگر كفاف خريد را نمي‌دهد و جوابگو و تأمين‌كننده نياز كامل مصرف‌كنندگان مسكن نيست.
نرمش بانك‌ها با بدهكاران بزرگ
در خصوص پيگيري معوقات نيز بانك‌ها در خصوص وامهاي خرد سختگيري بيشتري اعمال مي‌كنند به طوري كه اگر يكي دو قسط از وامهاي مسكن، كالا و ازدواج عقب بيفتد سريعاً تهديد به اجرا گذاشتن مدارك ضامن مي‌شوند، در حالي كه اخذ بازپرداخت وامهاي كلان به خاطر نفوذ بالاي اين افراد، فقط در حد برگزاري جلسات مكرر باقي مي‌ماند.
بسم الله الرحمن الرحیم
