رسالت طنّازان ما فقط خنداندن نیست بلکه باید ضمن ترویج مباحث دقیق و صحیح فرهنگی و خانوادگی، جامعه را بهسمت مفاهیم اخلاقی هدایت کند، اما در عمل آنچه دیده میشود به جز برنامههایی برخلاف شأن انسانی و خانوادگی نیست.
روزگاری طنّازان ما با برچسب توهین ممنوع میکوشیدند با خلاقیت و نوآوری، طنز را به اوج فاخر بودن خودش برسانند. قرار نبود که مردم پای شائبههای توهین، تحقیر جنسی و قومیتی سرگرم بشوند و لحظاتی را بخندند!
در طنز قرار است هنرمند ما صریح از مشکلات و معضلات جامعه بگوید، اما در عین حال آداب کمدی را بر مبنای شکوه و عزت اسلامی- ایرانی رعایت کند، زیرا مخاطب امروز ما از هوش و ذکاوت بالایی برخوردار است و نباید وقت این مردم برای تماشای چنین اجراهای ضعیفی در «خندانندهشو» و عدمتولید سریالها و برنامههای خلاقانه و متکی بر طنز فاخر گرفته شود، اصلاً باید باز تعریف درستی از استندآپ کمدی داشته باشیم.
اینجا جای آزمون و خطا نیست
رضا شفیعیجم در گفتوگویی با تسنیم، درباره مشکلات طنز امروز تلویزیون که مبتلابه کلیشهها شده و به هر قیمتی سعی میکند مخاطب را پای تلویزیون نگه دارد، میگوید: متأسفم بگویم امروز هرکسی بهراحتی وارد این حوزه میشود و در میدان سخت ایجاد شادی و نشاط برای جامعه و مردم میآید و آزمون و خطا میدهد. واقعاً میدان طنز، جایگاه سرنوشتسازی برای هنرمند است که رقم میخورد و جای آزمون و خطا نیست. طنز امروز هیچ آموزهای به مخاطب نمیدهد. جایی که قبلاً فرهنگسازی میکرد امروز حرکت ضدفرهنگی را تعمیق میبخشد.
وی با اشاره به اینکه طنز را باید جدیتر بگیرند، تأکید میکند: ما بخش طنز تلویزیون و سینمایمان را رها کردهایم و در این فضای رها، هرچه میخواهیم میگوییم تا بهشکلی مخاطب بخندد، حالا فرقی ندارد نوجوان و جوان ما به چهچیزی بخندد. از خودمان نمیپرسیم این چیزی که گفتیم او خندید، باعث انحراف اندیشهای و فرهنگی و خانوادگیاش نمیشود؟! امروز بیبهانه و بابهانه فقط میخواهیم مخاطب را بخندانیم. رسالت طنّازان ما فقط خنداندن نیست بلکه القای آموزههای فرهنگی و خانوادگی و هدایت جامعه بهسمت بهترینهای اخلاقی، باید جزو دغدغههایش باشد، اما چه کنیم که طنز ما را نابلدها امروز هدایت میکنند، به همین خاطر است گاهی در فضای مجازی و حقیقی جنگ راه میافتد، چون با تحقیر قومیتها و تمسخر افراد و لهجههای این و آن میخواهیم بیطنزی خودمان را بهرخ مخاطب بکشانیم.
شفیعیجم در ادامه تأکید میکند: این ورطه را دستاندرکاران طنز ما باید بیشتر جدی بگیرند، هر متنی را بهعنوان طرح طنز خودشان در نظر نگیرند. میتوانیم به موضوعات روز بپردازیم، اما طنز امروز را باید عالمانهتر نگاه کنیم. مردم با این طنزها واقعاً نمیخندند، بیشتر افسرده میشوند. شما طنزهای گذشته ما را ببینید، کجا به هر کاری دست میزدیم و از یک رذیله میخواستیم شادی بیافرینیم. امروز برخی از جوانان ما که میخواهند یکشبه ره صدساله را بروند، شوخیهای مضحک خانوادگی انجام میدهند که اصلاً تلویزیون و آثار نمایشی جای این کارهای عبث و بیهوده نیست. ایرادی ندارد با گویشها شوخی کنیم، اما تمسخر و لودگی با طنز منافات دارد.
وی تصریح میکند: در گذشته هر کسی نمیتوانست وارد عرصه طنز بشود باید آموزش میدید و دورهای را میگذراند، اما امروز باعث تأسف است که یک شبه ره صدساله را میروند و جلوی تریبون مقدس هنرمندی هرچه میخواهند میگویند حتی بیادبی! اما واقعاً این نوع رفتارها، رفتارهای یک طنّاز نیست. حتماً باید آموزش باشد و بدون پرورش و تعلیم همین روزگار فرا میرسد. من بارها گفتهام و اینجا هم میگویم که بودجه و سرمایهگذاری باید برای آدمهای حرفهای باشد. شفیعیجم درباره کمکاری خودش در تلویزیون و سینما خاطر نشان میکند: دعوت کنند کار میکنیم، نخواهند اصرار نداریم و تونل نمیزنیم! من بهعنوان یک هنرمند طنز بهدنبال کاسبی نیستم ولی میبینیم این رویه را برخی در دستور کار خود قرار دادهاند که میدان را در دست گرفتهاند و از روی بیتخصصی طنّازی میکنند. برخی از کارها آنقدر بد است که بیکار باشم بهتر است. امیدوارم در زمان ساخت طنز به مخاطب هم احترام گذارده شود، این مهمترین رویکردی است که بهعنوان یک حلقه مفقوده امروز در جامعه طنز ما دیده میشود.