سود ناشی از قاچاق کالا و ارز مقوله‌ای است که قاچاقچیان ریسک‌های موجود را در این فعالیت زیر‌زمینی به جان می‌خرند، به‌طوری‌که بخشی از این سود‌ها را برای تسهیل و رفع موانع و همچنین دستیابی به اطلاعات و ارتباطات و ایجاد پوشش حقوقی برای توسعه فعالیت خود هزینه می‌کنند؛ از این رو مبارزه با قاچاق کالا و ارز امروزه نیاز به بهره‌گیری از ابزار‌های اقتصادی و فناوری اطلاعات و ارتباطات حداکثری دارد.
اگر براساس آخرین برآورد‌های رسمی هم بخواهیم حجم قاچاق سالانه کالا و ارز را عنوان کنیم این عدد بیش از ۱۰ میلیارد دلار است که با دلار بازار آزاد گردش مالی این حوزه بیش از ۹۰ هزار میلیارد تومان برآورد میشود که یک تهدید و ریسک برای فعالیت‌های قانونی و شفاف اقتصادی به شمار می‌رود؛ کما اینکه اخیراً مشاهده کردیم که در کشور فعالیت‌هایی در ماه‌های اخیر در حوزه قاچاق کالا و ارز رخ داد، به‌طوری‌که افکار عمومی معطوف این معضل اقتصادی تولید برانداز شده است و جا دارد یک پژوهش صورت گیرد که تاکنون فعالیت غیرقانونی و غیررسمی قاچاق کالا و ارز چقدر از بخش تولید رسمی اقتصاد ایران قربانی گرفته است و چه خسارتی طی ۴۰ سال اخیر به تولید ملی، اشتغال، صاحبان صنایع، مالیات، بیمه و... زده است. در این میان اگر نیمی از گردش مالی ۹۰ هزار میلیارد تومانی قاچاق کالا و ارز را هزینه واردات کالا در نظر بگیریم و نیمی از آن را سود این فعالیت غیررسمی لحاظ کنیم با سود ۴۵ هزار میلیارد تومانی روبه‌رو هستیم که به شکل ویرانگری می‌تواند شبکه‌ای از مفسدان را سازماندهی کند و حتی افراد سلامت و مبارزه‌کننده واقعی با قاچاق کالا و ارز را به اشکال و طرق مختلف از میان بردارد، پس برای صیانت از تولید ملی، نیروی انسانی و مدیران دلسوز سالم و سلامت هم که شده باید روی مسئله مبارزه با قاچاق کالا و ارز در کشور بسیار حساس بود.
در همین رابطه محمد احمدی بافنده استاد دانشگاه در گفتوگو با «جوان» اظهار داشت: سه دسته از کالا‌ها برای قاچاقچیان دارای صرفه و توجیه است. گروه اول کالا‌هایی هستند که قیمت تمام شده آن‌ها در کشور نسبت به قیمت واردات قاچاق گران‌تر باشد. گروه دوم کالا‌هایی را شامل میشود که از کیفیت بسیار پایینی برخوردار باشد و گروه سوم کالا‌هایی که در کشور موجود نباشد یا واردات آن ممنوع بوده و یا محدودیتی برای آن وجود داشته باشد.
احمدی بافنده با اشاره به تحریم‌های ظالمانه تحمیلی غرب علیه کشور بر لزوم رفع خود تحریمی‌ها و اصلاح اشتباهات در حوزه اقتصادی اشاره کرد و با طرح این پرسش که چرا مزیت اقتصادی ما در مقابل یک کالای قاچاق نزول پیدا کرده که قاچاقچی از این فرصت استفاده کرده و آن کالا را به کشور به صورت قاچاق وارد می‌کند، گفت: شناسایی و برطرف کردن نقاط ضعف در مقابل قاچاقچی و واردات کالای قاچاق جزو ضروریات مبارزه صحیح و علمی با قاچاق کالا و ارز است. وی با یادآوری این موضوع که زمانی کشور ما صادرکننده کفش بود، اما امروز با ورود کفش‌های خارجی و چینی بازار کفش ما را دچار بحران کرده است، گفت: چرا ایران با وجود تولید چرم نباید بتواند کالا‌هایی را مشابه با کیفیت و قیمت کفش‌های وارداتی تولید کند که قابل رقابت با تولیدات خارجی باشد. عضو هیئت مدیره و معاون اقتصادی و امور بین‌الملل شرکت سرمایه‌گذاری کشاورزی کوثر با اشاره به اینکه باید در کشور به کیفیت، تکنولوژی و ساختار تولید کالا توجه بیشتری شود، خاطر نشان کرد: بدون شک اگر هر کالایی در ایران با کیفیت مطلوب و قیمت رقابتی تولید شود با استقبال افراد مواجه خواهد شد. این کارشناس اقتصادی به فارغ‌التحصیلی سالانه ۱۴۰ هزار مهندس در حوزه‌های صنعت، کشاورزی و خدمات در کشور اشاره کرد و به نبود کالا‌های باکیفیت داخلی انتقاد کرد.
عملکرد ستاد مبارزه با قاچاق
به اعتقاد وی، در حوزه مبارزه با قاچاق ستاد مبارزه با قاچاق در تلاش است، اما لازم است در این مسیر حمایت‌هایی هم از سوی مردم صورت بگیرد به این صورت که مردم به سمت کالای قاچاق نروند و تولیدکنندگان بتوانند با تولیدات با کیفیت بالا و قیمت‌های رقابتی جلوی واردات کالا‌های قاچاق را بگیرند و از طرف دیگر بانک‌ها حمایت‌های کافی در سرمایه‌گذاری و تأمین مالی پروژه‌ها را داشته باشند و همچنین توسعه صادرات در کارخانجات مورد توجه قرار بگیرد. احمدی بافنده گفت: حدود ۲۱ جزیره در خلیج‌فارس وجود دارد که این جزیره‌ها می‌تواند اقتصاد کشور را متحول کند، اما امروز در اختیار قاچاقچی‌ها قرار دارد، زیرا سرمایه‌گذاری و از طرف دیگر ظرفیت اقتصادی در این مناطق ایجاد نشده است.
اثر مستقیم و غیرمستقیم قاچاق بر تولید
وی اثر مستقیم قاچاق بر تولید را تعطیلی تولید داخل و کاهش آن دانست و گفت: هر دلاری که در کشور ما قاچاق میشود، حداقل به اندازه ۳ دلار فرصت اشتغال در کشور را نابود می‌کند. در فضای هجمه قاچاق به بازار‌ها انگیزه تولید داخلی از بین می‌رود، سرمایه‌گذاری‌های جدید انجام نخواهد شد و تکنولوژی داخلی با آنچه در خارج وجود دارد به روز نمیشود و فضای دلالی و سفته‌بازی برای دستیابی به سود‌های آنی و نقد شونده تقویت میشود.
وی افزود: متأسفانه هیچ وقت راجع به نیاز داخل کشور و بهبود کیفیت تولید بحث نمی‌کنیم. سه کارخانه تولید آدامس در کشور داشتیم که تقریباً همه آن‌ها تعطیل شدند و آدامس‌های موجود در بازار تماماً قاچاق است که ارزش آن به صد‌ها میلیون دلار می‌رسد. وی تصریح کرد: در حوزه دام هم مکمل و هم ویتامین از خارج از کشور تأمین میشود، به دلیل اینکه در داخل کشور نهادینه نشده است. این در حالی است که ایران بعد از مصر جزو قدرت‌های کشاورزی منطقه غرب آسیا محسوب میشود و در حال حاضر ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تن گوشت مرغ تولید میشود. همه دام ما نیاز به ویتامین، دارو و مکمل غذایی دارد. وقتی تولید در داخل انجام نشود چاره‌ای جز قاچاق محصول نمی‌ماند.
وی گفت: زیرساخت بعضی محصولات در کشور وجود دارد که برای تأمین آن باید به سراغ تولید رفت؛ تولید باید به روز و همگام با دانش فنی دنیا، قابل رقابت از لحاظ کیفیت و از نظر حجم تولید جوابگوی نیاز داخل باشد.
باید در خرید کالای ایرانی تعصب داشته باشیم
احمدی بافنده با اشاره به نامگذاری سال‌جاری از سوی مقام معظم رهبری مبنی بر حمایت از کالای ایرانی به ضرورت تقویت وطن‌پرستی برای حمایت از تولیدات داخلی اشاره کرد و گفت: جالب است بدانید بعد از تعرفه‌ای که ترامپ برای کالای کانادایی گذاشت ۸۵ درصد کانادایی‌ها دیگر هیچ کالای امریکایی خریداری نکردند. این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه سیاست‌های پولی نیاز به اصلاحات دارد؛ چراکه قیمت پول در ایران برای تولید بالاست، تصریح کرد: ساختمان ارزش و قیمت‌ها در اقتصاد باید به نوعی بنا شود که سود فعالیت‌های تولیدی برای ورود انواع سرمایه‌ها به این بخش از سایر بخش‌های موازی یا غیر‌مولد بیشتر باشد. وی گفت: صنعتگر در حوزه محصولات تولیدی باید بتواند با قیمت ارزان مواد‌اولیه را تهیه کند که موضوعی ضروری است، اما متأسفانه به‌رغم پیگیری‌های صورت گرفته بانک‌های ما به دلایل مختلف قادر نیستند با CASH- FLOW یا جریان نقدینگی ارزان قیمت محصولات داخلی را حمایت کنند. افرادی که از چین و کشور‌های دیگر اقدام به صادرات کالا و پروژه‌ها را تأمین مالی می‌کنند، مورد حمایت بانک هستند. عضو هیئت مدیره سرمایه‌گذاری کشاورزی کوثر با اشاره به برنامه نداشتن برای حمایت از تولید در وزارت اقتصاد گفت: متأسفانه در حال حاضر دو بازار بورس و بانک حامی تولید نیستند تنها دلیل آن هم این است که مدیریت بر جریان نقدینگی در کشور توسط افرادی انجام میشود که هیچ توجهی به حوزه صنعت و تولید ندارند و اگر هم توجه دارند، نمی‌توانند کاری از پیش ببرند.
تقویت تأمین مالی ارزان قیمت
احمدی بافنده اظهار داشت: باید تعادلی بین سود سپرده و نرخ بهره تسهیلات وجود داشته باشد. وقتی سود سپرده بیش از ۲۰ درصد است چه کالایی امروز از سود بالا برخوردار است که تولیدکننده بتواند تسهیلات دریافتی را با سود‌های گاهاً ۳۰ تا ۳۵ درصد برگرداند. وی افزود: به‌رغم اینکه در سطوح جهانی در حال تحصیل و زندگی هستیم، اما نمی‌توانیم صنعتمان را رقابتی کنیم و کالای قاچاق ارزان‌تر از کالای داخلی به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد، از این رو باید روی اصلاحات در نظام تأمین مالی اقتصاد فکر کنیم.
افزایش راندمان تولید
این استاد دانشگاه یکی از راهکار‌های مبارزه با قاچاق کالا و ارز و رقابت با کالا‌های خارجی را افزایش راندمان تولید، حجم تولید و صادرات کالا عنوان کرد و گفت: تقریباً اکثر سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در داخل کشور بیش از نیاز انجام شده است، بطور نمونه از کالای ماکارونی به عنوان مواد‌غذایی گرفته تا صنعت سیمان و فولاد میزان و حدود برای توسعه لحاظ نشده است؛ این در حالی است که توسعه باید متوازن در همه بخش‌ها انجام گیرد.
بنگاه تولیدی به جای تولید دنبال سرمایه‌گذاری است
وی افزود: امروزه اغلب بنگاه‌ها دارای یک بخش سرمایه‌گذاری هستند که پول آن را قسطی به بانک پرداخت می‌کنند و از طرف دیگر یک بخش تولید دارند که با ۲۰ تا ۳۰ درصد ظرفیت کار می‌کند. یک نقدینگی دارند که بسیار گرانقیمت است. از تولید صورت گرفته هم گاهاً به نقطه سر به سر نمی‌رسد که بتوانند به تولید ادامه دهند. همیشه زیر نقطه سر به سر هستند و زیانده می‌شوند و به همین دلیل است که یکی پس از دیگری مسیر تعطیلی را می‌پیمایند.
معاون اقتصادی و امور بین‌الملل سرمایه‌گذاری کشاورزی کوثر معتقد است: باید بخشی از توان صنعت داخل کشور در حوزه‌های مختلف با تسهیلات و کمک به نقطه سر به سر و بعد به سودآوری برسد. ممکن است بازار داخل کافی نباشد، در آن شرایط باید وارد بازار صادرات شوند که در آن صورت نیاز به رعایت استاندارد‌های جهانی وجود دارد که بدون شک کیفیت این تولیدات بالاتر از کالا‌های قاچاق خواهد بود. بنابراین در توسعه صادرات یکی دیگر از ابزار‌هایی است که می‌توان مانع واردات کالا‌های قاچاق شد. احمدی بافنده تصریح کرد: افزایش راندمان نیروی کار هم می‌تواند مانع از واردات کالا‌های قاچاق شود. تولیدکنندگان باید با عرق و وطن‌پرستی نسبت به تولید محصولات اقدام کنند؛ چراکه تولید ملی با این حجم بیکاری جوانان و وضعیت فقر در اقتصاد ثروتمند ایران نیز همانند جهاد کردن است.
وقتی که ولی فقیه و امام المسلمین حضرت امام خامنه ای ، در بیانات خود بطور صریح و قاطع میفرمایند که :
