حدود هفت سال از تصویب و ابلاغ سند تحول بنیادین در آموزشوپرورش می‌گذرد و به قول رهبر معظم انقلاب «آموزشوپرورش برای رسیدن به اهداف والای خود نیازمند نوسازی است و این نوسازی با تحقق سند تحول آموزشوپرورش امکان‌پذیر است.» ایشان در دیدار اردیبهشت سال‌جاری خود با جمعی از فرهنگیان از تحقق کمتر از ۱۰درصدی سند تحول بنیادین گلایه و تأکید فرمودند: «تحقق سند تحول از واجب‌ترین کارهاست و مطالبه اصلی من از آموزش‌و‌پروش این است که برای تحقق سند تحول، زمانبندی دقیقی معین و این سند اجرا شود.»
این سند دو نقطه عطف داشت، یکی اواخر دهه ۶۰ و دیگری سال ۸۱ که در نهایت در سال ۹۰ به تصویب رسید. با این حال نتوانسته در طول این سال‌ها لباس اجرا به تن کند. البته مدیران آموزشوپرورش برخی اقدامات انجام‌شده در سال‌های اخیر را در راستای اجرای سند تحول و تحقق اهداف آن برمی‌شمرند؛ با این وجود نکته مسلم این است که سند تحول بنیادین در آموزشوپرورش اجرا نشده و با وجود ضرورت، تحولی در نظام تعلیم و تربیت به وجود نیامده است.
اما دلایل تأخیر در اجرای سند تحول در پنج سال اخیر از این جهت قابل توجه است که در این مدت اسناد دیگری در آموزشوپرورش اجرایی شده‌اند که کمتر با نفس تحول بنیادین در ارتباط بوده‌اند. اهداف سند توسعه هزاره، توسعه پایدار و بعد سند ۲۰۳۰ از آن جمله هستند.
حال نکته اینجاست، چرا اجرای یک سند بومی و ملی تا این اندازه گرفتار دست‌انداز‌های برنامه‌نویسی، تدوین زیرنظام، آیین‌نامه، بودجه، قانون، هماهنگی فرابخشی و تحقق عزم ملی است. اما یک سند وارداتی و بین‌المللی به راحتی و خودکار در سیستم اجرایی و تصمیماتی جایابی جایگزین می‌شود، ریشه می‌کند، از بودجه‌های مصوب ارتزاق می‌کند و شبکه می‌شود. به طوری که بیش از نیمی از دستگاه‌های اجرایی کشور را نرم و بی‌سر و صدا در جهت رسیدن به اهداف خود به خط می‌کنند.
در عین حال در زمانی که برای تدوین نظام، زیرنظام، تعارفات و تکلفات اداری برای اجرای سند از بین می‌رود، اسناد غیرهمسو اهداف سند را از دسترس خارج می‌کنند. یعنی هر روز دیرکرد در اجرای سند تحول بنیادین به صورت تصاعدی به نظام تعلیم و تربیت کشور ضرر می‌رساند و هزینه‌ها و فرصت‌های تربیتی که از دست می‌رود در برخی موارد غیرقابل جبران خواهند بود.
حالا با کدام توجیه وزیر آموزش و پرورش به عنوان گزارش عملکردی قابل دفاع در برابر رسانه‌ها از برنامه‌های بلندمدت مجموعه خود در تدوین سیاست‌ها و برنامه‌ها جهت اجرای سند تحول بنیادین می‌گوید. به نقل از رسانه‌ها بطحایی دو روز پیش در گردهمایی مشترک اعضای شورای معاونان، مدیران کل ستادی و اعضای کارگروه‌های سند تحول بنیادین آموزشوپرورش اظهار کرد: نیاز است تا برنامه جامعی تا پایان سال تدوین و چنین نشست‌هایی برگزار شود که هماهنگی‌های لازم برای اجرا و استقرار سند صورت گیرد. سیدمحمد بطحایی ادامه داد: تلاش‌هایی که در دهه‌های گذشته برای ایجاد تحول در وزارت آموزشوپرورش انجام گرفته است، نشان می‌دهد در فعالیت‌های بخشی توانسته‌ایم خوب عمل کنیم، اما هر جا لازم بوده تا این فعالیت‌ها فرابخشی شود، نتوانسته‌ایم هماهنگی‌های لازم را به خوبی انجام دهیم و این نقطه چالش و آسیب است. به نظر می‌رسد با این میزان وقت‌کشی عمداً یا سهواً اجرای سند تحول بنیادین در این دولت محقق نشود، چه برسد به اینکه بخواهد ثمرات قابل مشاهده‌ای در چشم‌انداز ۱۴۰۴ برای نیروی انسانی کشور رقم بزند.
