محرم در ايران نه يك ماه و نه يك سنت كه عشق است و اعتقاد. مراسمات مختص عزاداري براي سالار شهيدان در يك طرف و نذر و نذورات افراد و هيئتها در طرف ديگر، شور و حالي حسيني در تمام نقاط كشور به وجود ميآورد كه خود زبانزد خاص و عام است. حالا ديگر نذورات فقط مختص كمكهاي نقدي و اطعام نميشود و بسياري از افراد با تخصصهاي خود و حتي با نذر زمان خود سعي ميكنند از قافله كربلا عقب نمانند. كافي است سري به استانهاي مختلف بزنيم تا محرم را با حال و هواي ساكنان آنجا حس كنيم. واقعاً اين حسين(ع) كيست كه عالم همه ديوانه اوست؟ در اكثر استانها محرم به سه دهه تقسيم ميشود و هر دهه برنامههاي خاص خودش را دارد.
در سرزمين سيستان و بلوچستان، محرم رنگ و بوي ديگري دارد. چون مردمان شيعه و سني اين ديار در اين ايام نيز با يكدلي و وحدتي مثال زدني ماه محرم را گرامي ميدارند و حتي در شهرهاي جنوبي استان علاوه بر شيعيان، بسياري از برادران و خواهران اهل سنت نيز با حفظ حرمت اين ماه عزيز و ايام سوگواري امام حسين (ع) در آيينهاي ويژهاي شركت ميكنند.
جالب است بدانيم بسياري از برادران و خواهران اهل سنت سيستان و بلوچستان روزهاي تاسوعا و عاشوراي حسيني را روزه ميگيرند زيرا آنها عقيده دارند كه روزه در اين ايام اجر و ثواب بسياري دارد.
البته پخت حلوا، انواع غذاهاي محلي و همچنين پخش شير و خرما نذري ميان خانوادههاي كم درآمد از ديگر آيينهاي اين ايام در منطقه بلوچستان است.
در كنار انواع نذورات، اما چند سالي است كه پويش نذر فرهنگي كه در شهرهاي مختلف كشور به صورت خودجوش راهاندازي شده، به يك اقدام فرهنگي براي اثبات ارزشمندي مشاركت مردمي در امور اجتماعي تبديل شده است.
براي آگاهي از اين نذر ميتوانيم سري به اراك در استان مركزي بزنيم. يك حركت اجتماعي و فرهنگي تحت عنوان پويش «نذر فرهنگي» كه توسط تعدادي از جوانان فعال در حوزه اجتماعي، فرهنگي و زيستي محيطي به راه افتاده و به عنوان يك حركت مطلوب فرهنگي هر سال در نقاط بيشتري شاهد فعاليت اين گروههاي خودجوش و مردمي هستيم.
اين پویش در حقيقت ارائه خدمتي مفيد به جامعه را مدنظر خود قرار داده و به نحوي به دنبال اجراي يك نذر فرهنگي است. از جمله انواع اين پويش فرهنگي و اجتماعي ميتوان به پاكسازي سطح شهر از زباله در ايام سوگواري تاسوعا و عاشورا اشاره كرد.
در شهر اراك نخستين بار پويش نذر فرهنگي در سال ۹۴ راهاندازي شد و به تدريج بر تعداد افرادي كه به اين پويش پيوستند افزوده شد، به طوري كه اين تعداد امسال به چند صد نفر رسيد.
فعاليت اين پويش پاكسازي فضاي شهري از زبالههاي سطح شهر در ايام سوگواري محرم است و در حقيقت اين گروه، انجام يك نوع فرهنگسازي و كار اجتماعي را مدنظر دارند كه هدف از آن مراقبت از محيطزيست، نهادينهسازي فرهنگ صحيح شهروندي و مسائل ديگر است.
امسال در شمال ايران هم از نذري خاص رونمايي شد و آن هم استادكار و هنرمندان بابلي بودند كه در شبهاي محرم با ابتكاري خلاقانه و نو از طرح ضريح اباعبدالله حسين (ع) رونمايي كردند. گروهي كه در آرزوي سفر به كربلا هستند. جالب اينكه اين گروه هرگز از نزديك شاهد حرم مطهر آقا اباعبدالله الحسين(ع) نبودهاند و حالا ضريحي براي سالار شهيدان ساختهاند.
مردم كاشان هم صدها سال است كه با نذر سقايي و انداختن مشك بروي دوش خود مردم عزادار و تشنه را به ياد لبهاي تشنه اباعبدالله سيراب ميكنند.
اصفهانيها كه از ديرباز ارادت خاصي به سيد و سالار شهيدان داشتهاند، با هرچه كه در توان داشتند در زنده نگاه داشتن ياد عاشورا در طول تاريخ تلاش كردند.
با اين ارادت خاص، نذر كردن به منظور عرض ارادت به منش كريمانه اهلبيت در رسيدگي به نيازمندان در نصف جهان جايگاه خاصي دارد به نوعي كه در تمام طول سال مجالس ذكر اهلبيت عصمت و طهارت برپا ميشود كه خود يك شيوه و منش در پيادهسازي فرمايش امامان حق در راستاي زنده نگه داشتن ياد امام حسين (ع) و در كنار آن رسيدگي به افرادي است كه شايد گاهي جز اين مجالس مامني امن و بيمنت براي آسان ساختن گذران زندگي خود ندارند.