تئاتر همواره نگاه جدي به قصههاي تاريخي داشته است و اين مسئله اگرچه در ايران به موازات گرايش به نمايشهايي كه اغلب فرمگرا بودهاند تا حدودي به حاشيه رفته، اما نمايشهاي درخوري نيز در اين ميان ديده ميشود. نمايش «هامانكشان» با موضوع قتلعام بيش از ۷۰هزار ايراني در روز سيزدهم فروردين توسط يهوديها را دستمايه اجرا قرار داده است. اين نمايش به كارگرداني«عليرضا مهران» در تالار حافظ روي صحنه ميرود. گفتوگوي «جوان» با اين كارگردان را ميخوانيد.
چه روندي را براي اجراي اين اثر طي كرديد؟ با توجه به اتفاقات و حواشيای كه براي نمايش وجود داشته است، درباره موانع اجراي اين اثر توضيح دهيد.
متأسفانه سنگ اندازي در چند سال اخير به صورت نامحسوس يك فضاي امنيتي را در تئاتر كشور حاكم كرده است كه نميتوان آن را ثابت يا انكار كرد، به همين دليل ميتوانم با صراحت بگويم كه اگر حمايت و همياري شهرام كرمي و حسين مسافرآستانه نبود شايد اين اثر به صحنه نميرفت. برخي دوست نداشتند هامان كشان روي صحنه برود.
آيا در تئاترهاي امروز فرم بر محتوا غلبه پيدا كرده يا به اصطلاح تئاترها فرماليستي هستند؟
شرايط تئاتر فرماليستي ساز و كارش تغيير كرده و كارگردانهاي نسل من و بعد از ما هم به دليل نداشتن برخي مؤلفههاي مناسب از قبيل: متن دقيق و نداشتن بودجه كافي و حمايت به سمت اين سبك نمايش نميروند و به همين خاطر برخي مواقع محتوا بر فرم غلبه ميكند و البته برخي آثار فرماليستي نيز بيمعني و حوصله سربر از كار درميآيند.
اخلاق و معنويت در تئاتر اين روزهاي ايران چه وضعيتي دارد و اينكه اين دو مقوله تا چه اندازه اهميت دارند؟ در اين باره اهالي تئاتر چه رسالتي بر دوش خود احساس ميكنند؟
اخلاق شرط اول دنياي هنر است. به ويژه اينكه هنر نمايش و تئاتر و اخلاقمحور تمام دستاوردهاي هنري است و به اين صورت با وجود اخلاق، معنويت معنا پيدا ميكند. متأسفانه اين مسئله در نسل جديد افول كرده و بايد شرايط هموار و همراه شود كه جايگاه اصلي اخلاق و معنويت به هنر نمايش بازگردد و ما شاهد اثرگذاري تئاتر از اين منظر بر مخاطبان باشيم.
اساساً تئاتر به عنوان اثر هنري چه رسالتي بر دوش دارد؟
رسالت تئاتر ساختن انديشه و انتقال صحيح و سالم تفكر هنرمند به مخاطب است و سانسور ميتواند مخربترين مقوله براي مقابله با رسالت تئاتر باشد، از همين رو موضوع مخاطبشناسي در رسالت تئاتر ميتواند امري مهم باشد كه متأسفانه در سالهاي اخير رسالت اصلي تئاتر يعني انديشه و ساختن تفكر كمرنگ شده است.
نسبت جامعه و تئاتر را چگونه ارزيابي ميكنيد؟
اين بستگي به عرضه و تقاضا دارد، اگر جامعه تقاضاي اثر فاخر يا اثر سطحي را داشته باشد بيشتر هنرمندان با تقاضاي جامعه فعاليت ميكنند و به نظر من هنرمند بايد آزادي تفكر و استقلال شخصيت داشته باشد، ولي بخش كوچكي از جامعه تئاتر از نظر من به اين مهم دست پيدا كرده و آن را حفظ كردهاند.
در حال حاضر به جز اين نمايش مشغول كار ديگري هم هستيد؟
بله، هم اكنون مشغول بازي در فيلم سينمايي «نيل» محصول مشترك ايران و افغانستان به كارگرداني آقاي تجري هستم.