به گزارش خبرنگار جوان آنلاین از اصفهان، سرتیپ دوم پاسدار مهدی معصوم بیگی فرمانده انتظامی استان اصفهان در خصوص باورهاي ديني می گوید: برای کنترل جرایم آسیب های اجتماعی وپيشگيري از آسيب هاي اجتماعي که توجه به سياست اصولي و بنيادين اديان الهي به ويژه دين مبين اسلام و توجه به راه کارهاي ديني و کنترل اجتماعي مي تواند بيشترين تأثير را در کنترل دروني و بيروني رفتارها ايفا کند و توجه به راهکارهاي علمي و کاربردي مناسبي که دين اسلام در جهت کاهش وکنترل آسيب هاي اجتماعي از طريق التزام عملي به توصيه هاي دين و با توجه به نقش باورهاي ديني ارائه کرده است.
توجه به دين و باورهاي آن به عنوان عامل موثر در کاهش و کنترل آسيب هاي اجتماعي در ميان نظريه پردازان و جامعه شناسان اجماع نسبي را فراهم آورده است. تدابير پيشگيرانه در اديان الهي تدابيري جامع، عميق و گسترده بوده که هدف اساسي خود را سعادت و کمال انسان بدور از انحراف و کجروي از مسير متعالي، قرار داده و راهکارهايي را براي اصلاح مجرمان، بازپروري، اعمال اقدامات تأميني و تربيتي، مبارزه با علت به جاي معلول، جرم زدايي، کيفرزدايي و بالاخره کاهش و پيشگيري از آسيب هاي اجتماعي با توجه به نگرش واقع بينانه نسبت به جرم، آسيب هاي اجتماعي و عوامل مؤثر برآن ارائه کرده است.
*اعتقاد به خداوند و نقش آن در پيشگيري از جرم و آسيب هاي اجتماعي
بر اين اساس وجود فطرت توحيدي در نهاد بشري به معني برخورداري از يک نوع معرفت دروني نسبت به خداوند متعال است که مي تواند در صورت فراهم شدن شرايط مناسب شکوفا و به يک عقيده و گرايش متعالي تبديل شود. که در اينجا برخي از مکانيزم هاي تأثير گذار اعتقاد به خداوند بر رفتار انسان که موجب پيشگيري از جرایم و انحرافات و آسيب هاي اجتماعي مي شود از نظر مي گذرد.
الف-مکانيزم علم و آگاهي
از ديدگاه قرآن کريم هيچ چيز در عالم هستي از علم و آگاهي خدواند مخفي و پوشيده نيست و خدا بر همه موجودات عالم پيدا وگواه است. بنابراين انسان به عنوان بخشي از عالم هستي تحت احاطه علمي خداوند قرار دارد و نه اعمال و رفتار ظاهري او بلکه افکار انديشه ها و خطوات قلبي و آنچه را با خود حديث نفس مي کند براي خداوند متعال معلوم و مشهود است اعتقاد به چنين آموزه هايي باعث مي شود که انسان همواره خود را تحت نظارت خداوند متعال بداند و نه تنها اعمال و رفتار ظاهري را کنترل، بلکه درون خويش را نيز از هر گونه آلودگي و نيت ناپسند حفظ کند.
ب-مکانيزم عشق و محبت
شناخت معرفت واقعي نسبت به پروردگار احديت موجب شيفتگي و محبت نسبت به معبود مي شود و رابطه محبت آميزي بين انسان و خداوند متعال ايجاد مي کند. کسي که به مرحله عالي عشق و شيفتگي به خداوند رسيد، غير خدا او را به خود مشغول نسازد و از فرط دلبستگي و شيفتگي به صفات جمال الهي، ماسواي حضرت حق هيچ جلوه اي در چشم او ندارد.
ج-مکانيزم خوف و خشيت
بررسي آيات متعدد قرآني در رابطه با ترس وهراس از عظمت الهي، ما را به اين حقيقت رهنمون مي سازد که خصلت خوف و خشيت، از ويژگي هاي ممتاز بندگان خاص خدواند رحمان و از مکانيزم هاي سازنده ارزش هاي والاي انساني بوده که عامل نيرومند و اهرمي قوي براي اجتناب از انحرافات و گناهان مي شود. «آنکسي که از مقام پروردگارش بترسد و نفس خود را از هوس باز دارد، قطعاً بهشت جايگاه اوست». (سوره نازعات آيه 40 و 41)
*اعتقاد به معاد و بازدارندگي از آسيب هاي اجتماعي
اعتقاد به معاد و باور به اين واقعيت که تمامي اعمال انسان بي کم وکاست به زودي در دادگاهي مورد بررسي قرار مي گيرد که قضاتش از همه چيز آگاهند، نه توصيه اي در آنها موثر است و نه رشوه اي و نه احکام شان دادگاه تجديد نظر دارد و انسان ها طبق راي آن دادگاه، پاداش و کيفر مي بينند، در اين صورت نه تنها مرتکب هيچگونه انحراف وکجروي نمي شود بلکه در تمام اعمال گوناگونش فوق العاده سختگير و موشکافانه عمل مي کند.
*آموزه هاي اخلاقي اسلام و نقش آن در پيشگيري از جرایم و آسيب هاي اجتماعي
دين اسلام که کاملترين دين در ميان اديان الهی، علاوه بر آموزه هاي اخلاقي فردي، تعاليم بسيار ارزشمندي در خصوص اخلاق اجتماعي نيز بيان فرموده و نحوه برقراري رابطه فرد باجامعه و افراد پيراموني را تعريف و مشخص و از آن به عنوان اخلاق جمعي يا اخلاق اجتماعي ياد کرده است.
الف- توصيه به کسب علم و دانش
يکي از مهمترين عوامل فقر و محروميت چه در بعد فردي و چه در بعد اجتماعي جهل و ناداني است که مي تواند عامل بسياري از جرایم و انحرافات و آسيب هاي اجتماعي جامعه بشري باشد. توصيه هاي اخلاقي در قرآن و اسلام، زيرساخت هاي شخصيت انسان را به گونه اي پايه ريزي مي کند که انسان در همان ابتدا گرايش به علم اندوزي و رشد معنوي پيدا مي کند و در نتيجه رفتار و عملکرد وي نيز متناسب با تفکر و گرايش او انجام مي گيرد.
ب-توصيه به حلم و بردباري و عفو وگذشت نسبت به ديگران
يکي از ارزش هاي اخلاق اجتماعي که مي تواند عامل جرم زا( خشم وغضب) را برطرف کند حلم و بردباری است. برخورداري از این صفت باعث مي شود که انسان خشم و غضب ناشي از رفتار ناهنجار ديگران را کنترل و از به وجود آمدن تنش و درگيري در روابط خود وديگران که ممکن است به اقدامات مخاطره آميز و مجرمانه منتهي شود، جلوگيري کند.
ج- توصيه به عفت
مفهوم عفت در لغت عبارت است از دوري گزيدن از چيزي که حلال نيست و درجايي ديگر عفت خودداري و بازداشتن از چيزي است که حلال و شايسته نباشد. لذا کسي که از محرمات و طمع هاي پست و ناچيز خودداري کند، به عفيف تعبير مي شود. علماي علم اخلاق در رابطه با تعريف اصطلاحي عفت از آن با عنوان منشاء خوبي ها و مانع بدي ها ياد کرده اند و براين اساس عفت را به چند نوع تقسيم کرده و از آن با نام هاي عفت چشم، عفت زبان، عفت شکم و... ياد کرده اند.
د- توصيه به امر به معروف و نهي از منکر
امر به معروف و نهي از منکر غير رسمي ترين نظارتي است که توسط آحاد جامعه اسلامي در برابر رفتار ديگران صورت مي گيرد و زمينه پيشگيري از جرم و انحرافات و آسيب هاي اجتماعي را فراهم مي سازد.
از منظر دين و باورهاي ديني، نقش تربيتي جامعه و مسئوليت آن به گونه اي است که همه افراد جامعه موظف به ايفاي نقش اجتماعي خود مي شوند تا رفتارهاي صحيح و پسنديده تبديل به روند عمومي شده و با واکنش به موقع ازدياد رفتار ناهنجار جلوگيري به عمل آيد. خداوند متعال نیز مي فرمايد: «بايد از شما امتي باشند که دعوت به خير نمايند و امر به معروف و نهي از منکر کنند و اينان رستگارانند.»(سوره آل عمران آيه 104)
نتيجه گيري
در ميان راه حل هاي پيشگيرانه از آسيب هاي اجتماعي، دين و باورهاي آن با شناسايي و معرفي عوامل رواني، زيستي و اجتماعي تأثير در تحقق جرایم و آسيب هاي اجتماعي در صدد ارائه راهکارهاي علمي براي جلوگيري از ارتکاب جرم توسط انسان ها برآمده و آنان را از قرار گرفتن در مسير و موقيت هاي مجرمانه برحذر داشته وبه وضعيت پيشگيري توجه ويژه اي دارد.
اگر چه دين و باورهاي ديني لزوماً از بعد ظاهري بايستي مورد توجه و عنايت قرار گرفته تا از جذابيت لازم برخوردار باشند ليکن توجه به تفهيم محتوايي، درک واقعي و عمل به اجراي دستورات آن در مراحل مختلف زندگي، موجب مصونيت انسان از کجروي ها و انحرافات اجتماعي مي شود. لذا آموزش عميق و کاربردي مفاهيم ديني و اسلامي در حوزه فردي و اجتماعي امري ضروري مي باشد.
