سال ۹۱ بود که رهبر معظم انقلاب در دیدار با جوانان استان خراسان شمالی درباره از بین رفتن سیمای جوان جمعیت و روند شتابان کاهش آن هشدار دادند و توقف این روند را مطالبه کردند. امروز با سپری شدن شش سال از این مطالبه رهبری، اما همچنان در همان پله اول ایستادهایم و آمار و ارقام جمعیت تغییر محسوسی نداشته است. سیاستهای جمعیتی کشورمان، اما تنها مؤلفهای است که با چراغ سبز کشورهای غربی و سازمانهای بینالمللی مواجه بوده است تا بدانجا که تنها جایزه بینالمللی جمهوری اسلامی ایران در زمینه توفیق ما در کاهش جمعیت است و این نشان میدهد انگار ما در یک جنگ جهانی جمعیت قرار گرفتهایم.
جمعیت بهخصوص جمعیت کیفی میتواند یکی از مؤلفههای قدرت جوامع باشد. صالح قاسمی نویسنده مجموعه هفت جلدی جنگ جهانی جمعیت در همایش تخصصی جنگ جهانی جمعیت به نتایج مطالعه روی جمعیت اسرائیل و فلسطین طی ۲۰ سال آینده اشاره میکند و میافزاید: با توجه به تحولات جمعیتی در فلسطین اشغالی ۲۰ سال آینده نقطه مرگ محتوم رژیم غاصب صهیونیستی است و همچنین کشور نیجریه به عنوان سومین کشور جهان از لحاظ جمعیتی و قدرت سیاه جهان خواهد بود. در برابر این، اما ایران پایینترین نرخ باروری جهان اسلام را در اختیار دارد و سالانه قریب به ۴ هزار تولد کاهش مییابد و با وجود تصویب ۲۰ دقیقهای لوایح سرنوشتسازی همچون برجام در مجلس، لایحه جمعیت و تعالی خانواده چهار سالی میشود که در کمیسیونهای گوناگون مجلس دست به دست میشود.
۲۰ ساله طی کردن راه ۲۰۰ ساله
حسن رحیمپورازغدی عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی هم معتقد است بسیاری از نهادهای علمی و اجرایی کشور باید در برابر خدا نسبت به اغفال درباره مسائل جمعیت و خانواده در ایران پاسخگو باشند. به گفته وی در کاهش جمعیت از غرب جلو افتادهایم. آنان طی ۲۰۰ سال به این وضع رسیدهاند و ما این راه را ۲۰ ساله طی کردهایم.
ازغدی با اشاره به اینکه غرب برای خلأهای حاکمیتی ما در این زمینه برنامهریزی میکند، میگوید: کنوانسیون حقوق کودک یکی از این موارد است که تحت عنوان آزار عاطفی امکان تربیت کودک را از والدین میگیرد.
به گفته وی در حالی که سیاستهای کلی نظام از سوی رهبر انقلاب و نهادهای انقلابی و فرهنگی ابلاغ میشود، اما نهادهای مربوطه به صورت بایسته این سیاستها را پیگیری نمیکنند؛ یکی از آنها موضوع افزایش جمعیت است. گزارههایی که کشورهای اروپایی برای تشویق مردم به منظور افزایش جمعیت در نظر میگیرند، نسبت به ما قابل مقایسه نیست. اخیراً کشور ایتالیا برای خانوادهای که صاحب فرزند سوم شود، زمین کشاورزی اعطا میکند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه حوزه و دانشگاه پاسخگوی مسائل اجتماعی امروز ما نیستند تصریح میکند: در مسئله جمعیت هنوز آیات و روایات بررسی نشده و حتی یک مقاله فقهی به نفع یا علیه کنترل جمعیت نداشتهایم.
رشد کمی و کیفی جمعیت
حسن عباسی، اما بحث جمعیت کیفی را مطرح میکند و در این باره توضیح میدهد: جمعیت از نظر کمّیت به عنوان عنصر قدرت ملی به مجموعه نیروی انسانی گفته میشود که کمتر نیاز به بهداشت و درمان دارد. همچنین واجد تحصیلات بالای علمی باشد یا از سطح بالای زندگی برخوردار باشد و در تفکر قرآنی بیشتر تأکید بر کیفیت جمعیت است تا کمّیت آن.
رئیس اندیشکده یقین و کارشناس مسائل استراتژیک با یادآوری هولوکاست جمعیتی ایرانیان در جریان جنگ جهانی اول میگوید: در این جنایت عظیم حدود ۱۰ میلیون نفر ایرانی از بین رفتهاند و بیبیسی اخیراً برای سرپوش گذاشتن به این جنایت آن را منتسب به ویروس آنفلوانزا دانسته است.
وی با اشاره به وقوع انقلاب جنسی در بازه ۱۹۵۰ و فروپاشی خانواده در غرب میافزاید: در فقدان وجود خانواده مسئله وزارت تنهایی مطرح شده است و سال گذشته در همین روزها ترزا مینخست وزیر بریتانیا شخصی را به عنوان وزیر تنهایی منصوب کرد؛ چراکه ۹ و نیم میلیون نفر از جمعیت بریتانیا تنها زندگی میکنند.
به گفته وی بنا بر پیشبینیها جمعیت جهان به ۱۰ میلیارد در ۲۰۳۰ افزایش مییابد، اما زمین برای ۵ /۳ میلیارد نفر امکان تأمین غذایی دارد. با این پیشفرض وقوع جنگ جهانی جمعیت با شیوع بیماریها، ترویج روش تغذیه غلط و عقیمسازی و نازایی دختران و... قابل باور است.
عباسی عامل اصلی مشکلات جمعیتی در ایران را بر هم خوردن توازن در ازدواج و مسئله کفویت عنوان میکند و میافزاید: این مسئله با افزایش تعداد دختران در سطح تحصیلات دانشگاهی از سال ۱۳۷۹ قوت گرفت تا جایی که امروز ۶۰ درصد از آمار دانشجویان را دختران تشکیل میدهند.
پایان اسرائیل تا ۲۵ سال آینده
«یکی از دلایلی که میتوانیم بفهمیم چرا اسرائیل ۲۵ سال آینده را نخواهد دید، این است که نرخ باروری و فرزندآوری در فلسطین همچنان بالاتر از سرزمینهای اشغالی است. جمعیت جوان فلسطینی نیز بیشتر از صهیونیستها شده است. اگر میخواهیم نقشی در مدیریت تحولات جمعیتی خود داشته باشیم، باید به این مسائل جدیتر بنگریم. در سرشماری ۹۵ جمعیت جوان ما نسبت به سال ۸۵ بسیار کاهش پیدا کرده است»؛ این را دکتر علیاکبر محزون، مدیر کل دفتر جمعیت و سرشماری مرکز آمار ایران میگوید. به گفته وی هنگام جداسازی فلسطین از عثمانی، شاخصهای جمعیتی مطرح شد. اولین بحث این بود که سهم رژیم اسرائیل در این منطقه چقدر است. یاسر عرفات میگفت: چه نشستهاید که با مهاجرپذیری سهم جمعیتی خود را دارند بالا میبرند. ما هم باید با فرزندآوری سهم خود را افزایش دهیم.
محزون میافزاید: بعد از جنگ جهانی دوم در دانشگاه پنسیلوانیا در امریکا رشته جمعیتشناسی را راهاندازی میکنند. رویکرد مدیریت جهان بهگونهای شده که با کمترین اطلاعات میخواهند بیشترین بهره را ببرند. هیستو مپ (histomap) شیوهای جدید برای خلاصهکردن اطلاعات است. بعد از هیستومپها فیوچرمپها هستند که در حوزه آیندهشناسی اهمیت دارند. در نقشههایی که تهیه کردهاند، قدرت آینده ایران و افول قدرت امریکا را پیشبینی میکنند. به گفته این کارشناس، اما ایران هم در حوزه رشد جمعیت اوضاع خوبی ندارد و رتبه سوم در منطقه و نهم در آسیا را داریم. در نقاط مرکزی کشور نرخ باروریمان به حداقل رسیده است، اما در مناطق دیگر همچنان نرخ باروری خوبی داریم.