رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی در نشست کارگروه اقتصاد مقاومتی بخش کشاورزی استان با بیان اینکه سه بحران جدی در دنیا متوجه این بخش است، گفت: کاهش منابع آبی، تغییرات اقلیمی و فرسایش خاک کشاورزی را در معرض تهدید قرار داده است.
اکبر فتحی با بیان اینکه در کنار فرسایش خاک، مصرف کود، سم و نهاده های شیمیایی به کیفیت این ماده حیاتی لطمه می زند، خاطرنشان کرد: شور شدن خاک در حوضه دریاچه ارومیه تهدید ناشی از بحران خاک را برای استان آذربایجان شرقی جدی تر می کند زیرا 50 درصد تولید استان در بخش کشاورزی در این حوضه اتفاق می افتد.
وی با اشاره به نقش آبیاری مزارع با آب آلوده در سلامت تولید، خاطرنشان کرد: بخش کشاورزی متولی کنترل شبکه های آب و فاضلاب شهری نبوده و فعالیت در این بخش علت آلودگی این شبکه ها نیست بلکه خود معلول است.
وی از متولیان شبکه های فاضلاب و شهرداری ها خواست با کنترل آلودگی این شبکه ها به سلامت و امنیت تولید در بخش کشاورزی کمک کنند.
فتحی با اشاره به نقش کشاورزی حفاظتی در حاصلخیزی خاک، اظهارداشت: اجرای طرح های کشاورزی حفاظتی نیازمند مشارکت همه بهره برداران است و تا زمانی که کشاورز با برنامه های این بخش همراهی نکند اهداف طراحی شده محقق نمی شود.
وی تعاونی های تولید و آب بران را وزنه ای برای بخش کشاورزی دانست و در عین گفت: تعدد تعاونی ها موجب سردرگمی کشاورزان می شود.
فتحی بر سنجش صلاحیت تعاونی های آب بران تاکید کرد و گفت: نیازمند تعریف چارچوب مشخص برای این تعاونی ها هستیم.
مدیر دفتر مشارکت های مردمی شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی با اشاره به پیشگامی استان در تشکیل تعاونی های آب بران، اظهارداشت: عملکرد این تعاونی ها موجب ارتقای بهره وری در حوزه آب کشاورزی شده است.
فرهاد پاک نیا خاطرنشان کرد: در جهان امروز مدیریت استفاده و بهره وری خاک و آب کشاورزی به تنهایی از عهده دولت ها خارج بوده و بدون جلب مشارکت مردم امکانپذیر نیست.
وی با اشاره به پیامدهای اجتماعی مشارکت مردم در طرح های آب و خاک گفت: در گذشته برای انتقال آب، هزینه تملک اراضی به کشاورزان پرداخت می شد که این امر منجر به تزریق پول های باد آورده و نیز عدم تعلق خاطر روستاییان و در نهایت باعث مهاجرت آنان می شد اما در طرح جدید، خود روستاییان به نوعی هم مالک و هم بهره بردار طرح های آب و خاک شده اند.
پاک نیا اضافه کرد: نتایج این طرح به حدی مثبت بوده که برخلاف گذشته که روستاییان در ازای پرداخت پول نیز در واگذاری اراضی خود مقاومت می کردند، درحال حاضر بدون پرداخت هزینه از طرف دولت، کشاورزان داوطلبانه به آب منطقه ای مراجعه و در ازای واگذاری اراضی خود، مشارکت در طرح های احداث شبکه پایاب سدها و چاهها را خواستار می شوند.
وی اعلام کرد: در زمان حاضر 350 تعاونی آب بران در استان در اجرای 31 طرح از جمله بهره برداری و نگهداری شبکه های آبیاری و زهکشی مشارکت می کنند.
وی همچنین یکپارچه سازی اراضی کشاورزی را از دیگر پیامدهای مثبت این طرح خواند و گفت: وقتی روستاییان می بینند که فاصله اراضی آنها با شبکه های آبیاری و زهکشی زیاد بوده و هزینه انتقال آب افزایش می یابد، با مشارکت یکدیگر اراضی خود را یکپارچه کرده و بدین ترتیب ضمن ارتقای بهره وری در مصرف آب، منجر به افزایش میزان محصول و درآمدزایی خود می شوند.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان آذربایجان شرقی هم با اشاره به مشکلاتی که در واگذاری مدیریت دولتی به شرکت های تعاونی وجود دارد، گفت: کشاورز نخست باید توانمند شود.
مجتبی جلیل زاده در عین حال اظهارداشت: با مشارکت مردمی مدیریت تنش ها تسهیل می شود.
دبیر خانه کشاورز استان هم با بیان اینکه ساختار آب اشکال دارد، گفت: قانون وظیفه مدیریت آب در بخش کشاورزی را به جهاد کشاورزی محول کرده است در حالیکه در عمل شرکت های آب مدیریت می کنند.
مصطفی قنبری با بیان اینکه این شیوه مدیریتی کشاورزی ما را جدا از آب کرده است، گفت: مسائل آب باید قانونی شود.
