سرویس اقتصادی جوان آنلاین: روز گذشته خط روانی دلار شکسته و سرانجام این ارز وارد کانال ۱۰ هزار تومانی شد. این اتفاق در شرایطی روی داد که روزنامه «جوان» از سه هفته قبل و زمانی که دلار در کانال ۱۳ هزار معامله میشد، با تحلیل نشانههای بازار از ورود قیمت دلار به کانال ۱۰ هزار تومانی خبر داده بود.
هفته گذشته، مقاومت دلالان برای جلوگیری از ورود دلار به کانال ۱۰ هزار تومانی همچنان بالا بود و آنان با انجام خریدهای گسترده در سطح بازار تلاش میکردند با بالا بردن تقاضا و کاهش دادن عرضه مانع از بروز این اتفاق شوند، اما بانک مرکزی عزم خود را برای رساندن قیمت دلار به این کانال جزم کرده بود و این مقاومتها نتوانست خللی در عزمش ایجاد کند. با این حال بانک مرکزی در هفته گذشته کوشید با استراحت دادن به تیم خود و اجازه دادن برای جولان دلالان در کانال ۱۱ هزارتومان، توان آنان را کاهش دهد تا در این هفته و زمان شروع ورود دلار به کانال ۱۰ هزار تومان کمترین مقاومت را در برابر خود شاهد باشد.
استراتژی بانک مرکزی چیست؟
در این میان باید گفت که بانک مرکزی برای تحلیل دادن توان دلالان ارزی از یک استراتژی ساده بهره میگیرد. بر این اساس تیم بانک مرکزی طی چند روز با کاهش عرضه، قیمت ارز را کمی بالا میبرد و از این راه منابع ریالی دلالان را جمع میکند و در مرحله بعد با کاهش دادن قیمت ارز، دلالان را مجبور میکند دلار را ارزانتر از بازارساز بخرند. بنابراین تکرار متعدد این پروسه باعث تحلیل رفتن توان ریالی و قدرت خرید دلالان میشود.
بنا بر همین استراتژی، در چهارمین روز هفته، رکورد کاهشی جدیدی در بازار ارز به ثبت رسید. دیروز، دلار توانست مرز روانی ۱۰ هزارتومان را بشکند و رسماً قیمتگذاری در این کانال صورت بپذیرد. اگرچه روز دوشنبه نیز زمزمهها در بازار ارز برای فروش دلار در سقف کانال ۱۰ هزار تومانی صورت میپذیرفت، اما کمترین میزان معامله صورت گرفت. دیروز فروش ارز در کانال ۱۰ هزار تومانی رسمیت یافت و دلار در برخی از صرافیهای تهران به نرخ ۱۰۵۰۰ تومان نیز رسید. به این ترتیب، دیروز اولین روز پس از هفتم شهریورماه سالجاری بود که دلار در کانال ۱۰ هزار تومانی به کار خود پایان داد.
در این میان دلالان ارزی که حسابی از این رویکرد بانک مرکزی و ورود رسمی دلار به کانال ۱۰ هزار تومان به شدت عصبانی بودند، ادعا میکردند که «افت دلار به مرز پایینتر تلهای است که نوسانگیران ارزی برای کسب سود در بازار پهن کردهاند و همانطور که حدود ۹ روز پیش قیمتها را از کف ۱۰ هزار و ۸۵۰ تومانی بالا کشیدند، حال نیز این اتفاق خواهد افتاد.»
دلار به کانال ۹ هزار تومان میرود
اما ثبت رکورد جدید کاهش قیمت در بازار ارز، معاملهگران ارزی را نسبت به افت بیشتر قیمت و ورود دلار به کانال ۹ هزار تومان امیدوار کرد. بر اساس تحلیل نشانههای بازار به نظر میرسد که دستیابی به این رقم در بازار دلار دور از انتظار نباشد؛ چراکه از یکسو تقاضای زیادی در بازار وجود ندارد و از سوی دیگر، گشایشهای جدید که در حال رخ دادن است و این دو موضوع میتواند به افت بیشتر قیمتها کمک کند. بر این اساس یکی از نشانههای مهم در این خصوص آغاز همکاری دوباره بانک کونلون چین با ایران است. همچنین عبدالناصر همتی در جلسهای با صاحبنظران اقتصادی، از بازگشت تدریجی ارز ناشی از صادرات به چرخه اقتصادی کشور خبر داد و اظهار داشت: با توجه به روند کاهشی قیمت ارز امیدوارم با ارائه ارزهای بیشتر آنها در چرخه اقتصاد واردات موردنیاز تولید کشور با نرخهای پایینتر ارز تأمین شود. همتی، آغاز به کار کانالهای مالی ایران با چندین کشور و حذف دلار از تبادلات تجاری ایران با آن کشورها را اقدام مهمی در حوزه تحریم مالی ایران توصیف کرد و افزود: عملاً بین ایران و برخی از کشورها پیمان پولی دوجانبه ایجاد شده است و در آینده این موضوع تقویت میشود.
رئیس کل بانک مرکزی در ادامه به موضوع مداخله هدفمند و هوشمندانه در بازار ارز و همچنین تأمین نیازهای ارزی تولیدکنندگان و تأمین کامل نیاز کالاهای اساسی و دارو اشاره کرد.
دلارهای بالشتی به بازار میآیند
یکی دیگر از شاخصههای مهم که میتواند نشاندهنده ادامه روند کاهشی دلار باشد، سرازیر شدن دلارهای بالشتی به بازار ارز است. دلارهایی که توسط افراد عادی جامعه و با هدف کسب سود خریداری شده و در یک شرایط نامطمئن و بدون هدف در منازل نگهداری میشود. در همین ارتباط یک کارشناس بازار ارز به خبرنگار ما گفت که عمده خرید این نوع دلار در تابستان و در قیمتهای بین ۹ تا ۱۰ هزار صورت گرفته و حالا این دسته از مردم با مشاهده ادامه کاهش نرخ ارز و ورود قیمت دلار به کانال ۱۰ هزار تومان، از بیم از بین رفتن ارزش دارایی خود به بازار خواهند آمد و دارایی خود را به ریال تبدیل خواهند کرد.
این کارشناس ارزی همچنین معتقد است که با توجه به فرا رسیدن روزهای پایانی سال و افزایش میزان نیاز به ریال برای خریدهای آخر سال که با کاهش قدرت خرید مردم همراه شده، دارندگان ارز بالشتی بخشی از ارز خود را برای جبران قدرت خریدشان به ریال تبدیل خواهند کرد.
از این رو همین دو عامل نیز در کنار سایر عوامل میتواند به تسهیل مسیر ورود دلار به کانال ۹ هزارتومانی کمک کند.
نگرانی از افزایش مصارف ارزی
در همین حال اگرچه کاهش نرخ ارز خبر خوشحالکنندهای برای مردم و فعالان اقتصادی است، اما این خبر یک نگرانی مهم نیز میتواند به همراه داشته باشد. موضوع نگرانکننده همزمان با کاهش نرخ ارز، احتمال افزایش مصارف ارزی در قالب واردات و تخصیصهای غیرضروری است. اتفاقی که میتواند بار دیگر بحران ارزی را به کشور بازگرداند. از این رو لازم است بانک مرکزی در کنار تمامی تلاشهایی که برای کاهش نرخ ارز و احیای ارزش پول ملی میکند، کنترل دقیقی نیز بر موضوع تخصیص ارز برای واردات انجام دهد و همچنان سیاست خرید و فروش هدفمند ارز را با جدیت دنبال کند.