با ورود سیستم کمکداور ویدئویی مسئولان فدراسیون فوتبال نوید به حداقل رسیدن اشتباهات داوری را دادهاند، حال آنکه VAR حلال مشکلات داوری فوتبال ما نیست. سوتهای اشتباه در پایان نیمفصل اول لیگ برتر داد همه را درآورد، اعتراضها آنقدر بالا گرفت که آقایان به سرعت صدای منتقدان را شنیدند، با این تفاوت که خواسته معترضان حل اساسی مشکلات داوری است، در حالی که فدراسیون فوتبال تلاش میکند با به کارگیری تعداد محدودی از سیستم کمکی صورت مسئله را پاک کند.
یک دوره داوری فیفا در تهران در حال برگزاری است و داورانی که کمتر از ۳۵ سال سن دارند در این دوره با جدیدترین متدهای داوری آشنا میشوند. طبق برنامه کمیته داوران تلاش میکند تا با آموزش داوران جوان نسل جدیدی را به فوتبال کشور تزریق کند. تا اینجای کار باید فعالیتهای کمیته داوران و فدراسیون را به فال نیک گرفت، اما بحث از جایی به حاشیه میرود که خبر استفاده از VAR رسماً از سوی فدراسیون اعلام و بر استفاده آن در نیمفصل دوم تأکید شده است. در این دوره داوری قرار است داوران با نحوه استفاده از سیستم کمکی آشنا شوند و از آن در لیگ برتر بهره بگیرند. موضوع ورود سیستم کمکداور ویدئویی جای بحث بسیار دارد و پنهان کردن ضعفهای داوری یکی از این مباحث است. به نظر میرسد فدراسیون فوتبال و کمیته داوران برای اینکه از شدت انتقادها بکاهند به اجبار استفاده از VAR را پذیرفتهاند. در صورتی که کمک گرفتن از تکنولوژیهای روز تنها میتواند بخشی از معضلات داوری را مرتفع کند. بالا رفتن تعداد سوتهای اشتباه فقط به دلیل جو ورزشگاهها، استرس یا خطای انسانی نیست، بلکه پایین بودن سطح دانش فنی، عدم آشنایی به آموزشهای جدید و حتی پایین بودن سطح آمادگی جسمانی از جمله دلایلی هستند که کیفیت داوری را در لیگ برتر به شدت تحت تأثیر قرار دادهاند. همانطور که پیشتر در مطالب قبلی هم اشاره کردهایم، داوری فوتبال ایران به غیر از فغانی و دستیارانش در سطح بینالمللی حرفی برای گفتن ندارد و با استفاده از کمکداور ویدئویی هم نمیتوان این ضعفها را پنهان کرد.
ضمن اینکه چگونگی استفاده از سیستم جدید در رقابتهای لیگ برتر نیز خود میتواند دردسرهایی را به همراه داشته باشد. با توجه به گران بودن تجهیزات لازم استفاده از VAR در همه ورزشگاهها امکانپذیر نخواهد بود و قطعاً اجرای ناقص تکنولوژی، آن هم در چند شهر میتواند حواشی زیادی را به دنبال داشته باشد. بدون شک بازیهایی که بدون حضور کمکداور ویدئویی انجام شوند باز هم از اشتباهات تأثیرگذار داور در امان نیستند و همین مسئله فضا را برای شکایت تیمها مهیا میکند. در این صورت باز هم شرایط برگزاری بازیها در شهرهای مختلف یکسان نخواهد بود.
سیستم کمکداور ویدئویی در مسابقات مهمی از جمله جام جهانی نقش پررنگی داشت و در بسیاری از موارد اجازه نداد حق تیمها ضایع شود، اما فراموش نکنیم که آنها بهترین داوران دنیا بودند، در حالی که بسیاری از داوران ما فاکتورهای لازم برای قضاوت در رقابتهای داخلی را هم ندارند. در چنین شرایطی به کارگیری سیستم ویدئویی در چند صحنه آفساید یا پنالتی کاربرد دارد و در سایر موارد خود داور باید بازی را مدیریت کند. مسئله داوری در مستطیل سبز برنامهریزی و مدیریت حرفهای را میطلبد. فوتبالی که هر روز شاهد تغییرات جدیدی است و حرفهایتر میشود نیازمند داورانی مجرب و کاربلد است، داورانی که از پس صحنههای حساس و سرنوشتساز بازیها برآیند و تعداد اشتباهاتشان را به حداقل برسانند. شاید با به کارگیری VAR دیگر گلی به اشتباه مردود اعلام نشود یا صحنه خطا در محوطه جریمه از دید داور پنهان نماند، اما نباید پشت این سیستم پنهان شد و معترضان را به سکوت واداشت. تداوم اشتباهات مکرر و تأثیرگذار سرنوشت تیمها را تحت تأثیر قرارمی دهد و فوتبال ایران را زیر سؤال میبرد.