سرویس سبک زندگی جوان آنلاین- دکتر سید علی موسوی(فوق تخصص ریه): ما هنگامی که تنفس میکنیم، ریههایمان را از اکسیژن هوا پر میکنیم؛ اکسیژنی که بدن انسان برای انجام فعالیتهای فیزیکیاش به آن نیاز دارد. نفس کشیدن راحت برای افرادی که گرفتار و دچار بیماریهایی همچون بیماریهای ریوی هستند، به آرزو تبدیل شده و آنها مدام حرص از دست دادن و حسرت داشتن ریههای سالم خود را میخورند. ریههایی که با آن بتوانند نفس راحتی کشیده و از دنیا و هوای محیط پیرامون خود لذت ببرند. بیماریهای ریوی شامل یکسری بیماریهای خطرناک همچون: آسم، بیماری انسداد مزمن ریوی، تنگی نفس، آنفلوآنزا، ذاتالریه، سل و سرطان ریه و این بیماریها به خودی خود دارای یکسری علائم هشداردهنده نیز هستند. مطالعات نشان داده که فرد مبتلا به تنگی نفس در حالت اول که حرکت میکند، حالت دوم که خوابیده و در حالت سوم که نشسته است، دچار تنگی نفس شده و بهسختی نفس میکشد. صدای خس خس سینه، صدای نفس کشیدن با فشار و... از دیگر علائم تنگی نفس ناشی از ابتلا به بیماریهای ریوی است. این بیماریها معمولاً در فصل زمستان و بهخصوص در کشور ما به دلیل آلودگی شدید هوا تشدید یافته و بیشتر در افراد سیگاری دیده میشود.
اکثر مواقع ممکن است هوای محیط آلوده باشد و ما به خیال خودمان برای جلوگیری از ورود این هوای آلوده از ماسک استفاده میکنیم. باید توجه داشته باشیم وقتی که از ماسک استفاده میکنیم، ممکن است ذرات ریز موجود در هوای آلوده از ماسکی که بر دهان داریم رد شود و بعد از مدتی خود ماسک هم پر از گرد و غبار، آلودگی و ریزگرد شود. بیماران ریوی و کسانی که از مشکلات تنفسی در عذاب هستند به منظور جلوگیری از چنین مواردی باید در نظر داشته باشند هنگامی که هوا بیش از حد آلوده است از ماسکهای یک بار مصرف استفاده کرده و به طور متوالی آن را عوض کنند تا خود ماسک باعث آلودگی نشود.
بیشتر مردم دوست دارند در مورد غذاهایی که میخورند آشنایی داشته باشند و بدانند غذا و تغذیهای که در پیش گرفتهاند چه تأثیری بر ریههایشان دارد. بدن انسان غذا را به عنوان سوخت برای فعالیت استفاده میکند. مخلوط مناسبی از غذاها میتواند به یک تنفس خوب کمک کند. یک نوع غذای ثابت نمیتواند تغذیه مناسبی باشد و یک رژیم غذایی سالم انواع زیادی از مواد را در درون خود خواهد داشت.
پژوهشها، تحقیقات و مطالعات متعددی در این زمینه نشان داده که در زمان کودکی تغذیه با شیر مادر باعث کاهش عفونتهای گوارشی، ویروسهای مهاجم به معده و سرطان خون در کودکی میشود. کربوهیدرات از مواد غذایی لازم برای زندگی است و ترکیباتی مثل غلات، نان، ماکارونی، میوه تازه و سبزیجات میتوانند منبع مناسبی برای کربوهیدراتها باشند. باید به این نکته توجه شود که حتیالامکان از مصرف کربوهیدراتهای ساده مثل شکر، آبنبات، کیک و نوشیدنیهای حاوی قند پرهیز شود.
میزان ۲۰ تا ۳۰ گرم از ترکیبات حاوی فیبر و ترکیبات پروتئین به طور روزانه و حداقل دو تا سه بار باید مصرف شود، این امر به قوی شدن عضلات تنفسی کمک بسزایی میکند؛ به عنوان مثال شیر، تخم مرغ، پنیر، گوشت قرمز، ماهی، مرغ، آجیل و نخود. به منظور کاهش وزن میتوان از پروتئین با چربی پایین مثل گوشت استفاده کرد. برای افزایش وزن نیز میتوان از مواد پروتئین با چربی بالا مثل شیر تازه، پنیر یا دوغ استفاده کرد.
فردی که دچار بیماریهای ریوی میشود در ابتدا پس از مراجعه به پزشک متخصص باید تا میتواند از چربیهای غیر اشباع که فاقد کلسترول است، استفاده کند. این چربیها در حرارت اتاق به صورت مایع هستند و منبع گیاهی دارند. مثل روغن کانولا، روغن ذرت یا روغن آفتابگردان. فرد بیمار موظف است از خوردن غذاهایی که حاوی چربی اشباع شده هستند پرهیز کند؛ غذاهایی مثل کره، چربی و پوست گوشت، روغن گیاهی هیدروژنه، غذای سرخ شده در روغن، کوکی، بیسکوئیت و شیرینی. این موارد در بسیاری از بیماران مبتلا به برونشیت مزمن و آمفیزم توصیه میشود.
بیماران مبتلا به برونشیت مزمن هم بهتر است تحت درمان با استروئید باشند. این افراد به منظور جلوگیری از پوکی استخوان نیاز به مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم و ویتامین D. دارند. نوشیدن مایعات به اینکه بدن خشک نبوده و ترشحات دستگاه تنفسی رقیق و بهراحتی دفع شود کمک میکند. توصیه میشود افراد بین شش تا هشت لیوان مایعات در روز بنوشند و این میزان مایعات به طور یک دفعه نباید باشد بلکه بهتر است در ۲۴ ساعت روز تقسیم شود. البته باید توجه داشت که این مایعات باید بدون کافئین باشد.
آنها باید غذاهایی را انتخاب کنند که بهراحتی تهیه میشوند. اگر شما همه انرژی خود را صرف تهیه غذا کنید دیگر وقت و انرژی کافی برای خوردن غذا نخواهید داشت. این قبیل افراد بهتر است قبل از خوردن غذا کمی استراحت کرده و بیشترین غذا را در صبحانه مصرف کنند؛ چراکه در بقیه اوقات روز آنها برای خوردن غذا خسته خواهند بود.
احتمال ابتلا به بیماریهای خطرناک متعددی همچون بیماریهای ریوی در افراد چاق و سنگینوزن بیشتر از سایر اشخاص است. چون بافت چربی در قسمتهای مختلف بدن این افراد زیاد است و این بافت چربی از حرکت دادن بدن آنها و همچنین باز و بسته شدن قفسه سینه این افراد ممانعت میکند و درنهایت همین امر سبب میشود نقاط تحتانی و قسمتهای پایین ریه وی روی هم بیفتد.
اگر فرد بیش از اندازه معمول چاق باشد، مطمئناً مبتلا به انواع شدید مشکلات تنفسی خواهد شد و در نتیجه حتی این احتمال وجود دارد که لبهای او رنگ سیاه به خود گرفته و بعد از بالا رفتن میزان دی اکسید کربن بدنش مدام حس خوابآلودگی در روز به او دست دهد. موقعی که شخص به خواب عمیق میرود، یک سیستم عصبی در وجودش حکمفرما و سبب میشود شخص در موقع خواب خروپف کند. اگر این نشانهها به همین شکل ادامهدار شود احتمال بیدار شدن شخص مبتلا از خواب وجود دارد و پس از بیدار شدن کامل امکان بروز ایست تنفسی در او بالا میرود.
این افراد از خوردن غذاهایی که باعث ایجاد گاز یا نفخ در شکمشان میشود، پرهیز کنند. خوردن این غذاها باعث به وجود آمدن اشکال در تنفس آنها خواهد شد. آنها باید غذا را به چهار تا شش وعده کوچک در روز تقسیم کنند. این کار این توانایی و اختیار را به آنها میدهد که از عضلات دیافراگم خود برای تنفس استفاده بهتری کرده و بتوانند ریهها را از هوا پر و خالی کنند. از خوردن مایعات با غذا نیز پرهیز کنند؛ چراکه این امر باعث سیری زودرس در آنها خواهد شد. همیشه سعی کنند مایعات را یک ساعت بعد از غذا بنوشند.
میوهها و سبزیجات را باید در سبد غذایی بیماران ریوی قرار داد و روزانه یک تا سه تکه میوه و همینطور سبزیجات استفاده کنند. خوردن میوه و سبزیجاتی که سرشار از ویتامین است باعث تقویت سیستم ایمنی مبتلایان به بیماریهای ریوی میشود.