جوان آنلاین: در آستانه چهل‌سالگی انقلاب اسلامی بررسی وضعیت فعلی یعنی آنچه پس از انقلاب رخ داده با وضعیت پیش از انقلاب، اتفاقی است که پرداختن به آن خالی از لطف نیست. اما این پردازش به علت گستردگی و وجود گزاره‌های مختلف باید به صورت مصداقی موردارزیابی و قیاس قرار گیرد. برخی از مهم‌ترین شاخص‌هایی که علم نسبت به وضعیت پیشین و پس از آن می‌تواند ما را به اقدامات صورت‌گرفته در این چهل سال رهنمون سازد عبارتند از: توسعه انسانی، سلامت و سوادآموزی.
حوزه سلامت و بهداشت
در حوزه سلامت و بهداشت که از اصلی‌ترین حوزه‌های تاثیر‌گذار بر توسعه انسانی و اجتماعی است، تغییرات و رشد و گسترده پیش و پس از انقلاب رخ داده است که آخرین آمار هم بر همین موضوع اذعان دارند.
امید به زندگی بالای 74 سال
امید به زندگی یک شاخص آماری است که نشان می‌دهد هر عضوی از جامعه هنگام تولد به‌طور متوسط چند سال می‌تواند توقع حیات داشته باشد، همین تعریف میزان اهمیت این موضوع و پیوستگی و تاثیرگذاری و تاثیر‌پذیری آن از سایر شاخص‌ها ازجمله سلامت را به خوبی نشان می‌دهد.
در گزارش سالیانه سازمان ملل متحد که هرساله منتشر می‌شود، یکی از شاخص‌های دارای اهمیت بالا امید به زندگی است. این شاخص نشان می‌دهد مردم هر کشور بنا بر وضعیت موجود در آن کشور و میزان توسعه‌یافتگی و عدم‌توسعه‌یافتگی چه میزان انتشار طول عمر و زندگی دارند.
در ایران طبق آخرین آماری که سازمان ملل متحد منتشر کرده است طی سه دهه اخیر شاخص توسعه انسانی از 118 در سال 1990 به 61 در سال 2015 میلادی رسیده که نشان از رشد 57 پله‌ای در این شاخص دارد. بر همین مبنا میزان امید به زندگی برای ایرانی‌ها در فاصله سال‌های 2015 تا 2020 بالای 74 سال است که این رقم برای مردان 74 و برای زنان 76 سال است. در بازه 1955-1950 مرگ کودکان (تا پنج سالگی) 300 نفر در هر هزار تولد بوده که این رقم اکنون به 14.8 رسیده است. در این بازه مرگ‌ومیر مادران بیش از 350 نفر به ازای هر 100هزار تولد بوده که اکنون این رقم در سال 1397 به 21مورد کاهش یافته است. میزان امید به زندگی ایرانی‌ها قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ۵۴ سال بوده که این رقم در آخرین گزارش توسعه انسانی ۲۰۱۶ به بیش از 75.6 سال رسیده است که رشد حدود ۲۲ سال را در حوزه امید به زندگی ایرانیان نشان می‌دهد.
رشد 40 درصدی باسوادی
علی باقرزاده، معاون وزیر آموزش‌و‌پرورش و رئیس سازمان نهضت سوادآموزی با ارائه آخرین آمار در حوزه سوادآموزی در کشور چندی پیش گفت: «در گروه سنی ۱۵سال به بالا که سن شروع سوادآموزی در دنیاست، در سال ۱۹۷۶ که سال پیروزی انقلاب است، سن باسوادی در ایران 1.36 درصد بود که میانگین جهانی در آن زمان ۶۹درصد و در سال ۲۰۱۶، میزان باسوادی در ایران ۸۶درصد است که میانگین جهانی 82.2 درصد بود؛ این موضوع نشان می‌دهد میزان رشد در سطح بین‌المللی 3.13 درصد و در سطح کشور 9.49 درصد بوده است. در سال ۱۹۷۶میانگین باسوادی زنان ایران 2.24 درصد و میانگین باسوادی زنان جهان ۶۱درصد بود، درحالی که در سال ۲۰۱۶ باسوادی زنان ایران به ۸۲ درصد رسید و در همین زمان میانگین جهانی 82.7 درصد بود که میزان رشد در سطح بین‌المللی 7.21 درصد و در سطح ملی 8.57 درصد است. در گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال میزان سوادآموزی در سال ۱۹۷۶ در ایران 1.56 درصد و میانگین جهانی در آن سال 6.77 درصد بود؛ در سال ۲۰۱۶ میزان باسوادی در این سن در ایران 4.97 درصد شد، در حالی که میانگین جهانی 4.91 درصد، یعنی رشد بین‌المللی 8.13 درصد و رشد بین‌المللی 3.41 درصد است. دختران ۲۴ـ ۱۵ساله در ابتدای انقلاب در حد ۴۲درصد باسوادی داشتند و میانگین جهانی 4.70 درصد بود که این رقم در سال ۲۰۱۶ در ایران به 97.3 درصد رسید و میانگین جهانی 89.9 درصد، یعنی میانگین جهانی 4.22 درصد رشد کرده است.
میزان سواد در گروه سنی ۶۴-۲۵ سال در سال ۱۹۷۶ عدد 3.27 درصد بود که این رقم در سال ۲۰۱۶ به ۱/۸۸ درصد رسید و میانگین جهانی نیز در آن زمان ۸۶درصد بود که میزان رشد در این گروه سنی 60.7 درصد شد که در مردان رشد ۵/۶۸درصد و در زنان رشد 7.53 درصد را شاهد بودیم. سال‌های ۹۱ تا ۹۵ نرخ باسوادی ایرانیان 85.2 درصد رشد کرده و میانگین رشد ۱۵ساله جهانی حدود یک‌درصد است. در آخرین سرشماری جمعیت 6 سال و بالاتر کشور بالغ بر ۷۱میلیون و ۵۰۶هزار و ۳۹۲ نفر شمارش شده که ۶۲ میلیون و ۶۶۶ هزار و ۷۶۰ نفر آنها خود را باسواد و ۸ میلیون و ۷۹۵ هزار و ۵۵۳ نفر فاقدسواد اعلام کردند. در عین حال که میزان باسوادی از 47.5 درصد در سال ۱۳۵۵ به 87.6 درصد در سال ۱۳۹۵ رسیده است؛ به عبارت دیگر میزان باسوادی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی بالغ بر ۴۰درصد افزایش یافته است. درصد باسوادی در گروه سنی 29-10سال از 59.8 درصد در سال ۱۳۵۵ به 97.3 درصد در سال ۱۳۹۵ رسیده که حاکی از رشد ۳۷درصدی است. روند توسعه نرخ باسوادی در کشور از رشد بسیار خوبی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران برخوردار بوده است، به نحوی که از سال ۱۳۵۵ تا سال ۱۳۹۵ در گروه سنی ۱۵ساله و بالاتر با رشد 49.9 درصد سواد و در گروه سنی ۲۴- ۱۵ سال شاهد 41.3 درصد رشد در نرخ‌های باسوادی هستیم. در گروه سنی ۲۹- ۱۰ سال، ۲۸ استان نرخ باسوادی‌شان بالای ۹۷درصد و هشت استان بالای ۹۹درصد است که اتفاق بسیار خوبی است و آن یک‌درصد هم معمولا افراد آموزش‌ناپذیر هستند.»
