به گزارش سرویس اقتصادی جوان آنلاین: قصه پرغصه سیب شیرین ارومیه و ماندن آن‌ها روی دست کشاورزان در شرایط کم آبی و مشکلات دریاچه ارومیه یک موضوع تکراری در باغ‌ها و مزارع کشور است. هرچند در دولت‌های گذشته مسئولین در مصاحبه‌ها با افتخار از افزایش تولید محصولات کشاورزی گفتند، اما از این مساله که در این دستاورد تا چه میزان الگوی کشت رعایت شده صحبتی به میان نیامد. دولت سیزدهم در راستای حل این چالش اصلاح الگوی کشت را در دستور کار قرار داد و امروز این طرح بعد از ده‌ها سال معطلی رونمایی و سند کشت محصولات استان‌ها در سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ ابلاغ شد.
طرح الگوی کشت برنامه‌ای است که به کشاورزان کشور توصیه می‌کند که چه محصولی را در کجا و به چه میزان بکارند و پیش بینی شده است که تحول بزرگی در تولیدات کشاورزی کشور ایجاد کند. این طرح برای ۱۳۳ محصول کشاورزی است، اما از آنجایی که ۱۵ محصول ۳۳ درصد در سبد تولیدات کشاورزی قرار گرفته تمرکز روی این محصولات خواهد بود. با توجه به اینکه ۷۰ درصد تولیدات کشاورزی در بخش زراعت است، این طرح امسال در بخش زراعت و در سال آینده بخش‌های باغبانی و دیگر بخش‌های کشاورزی اجرا می‌شود. اصلاح ساختاری دسترسی به نهاده ها، کاهش مصرف نهاده، کاهش مصرف آب، سم و کود شیمیایی در عین حال افزایش عملکرد محصولات کشاورزی از برنامه سیاستگذار بخش کشاورزی در این طرح عنوان شده است.
محمد قربانی، معاون امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی درباره مشوق‌های درنظر گرفته شده این طرح برای کشاورزان گفت: یارانه نهاده ها، تسهیلات، کمک‌های فنی و ا عتباری و اعتبارات آب و خاک، بیمه به سمت الگوی کشت هدایت خواهیم کرد که مشوقی برای اجرای این طرح باشد؛ بنابراین هر کشاورزی که محصولات توصیه شده در الگوی کشت را بکارند از تخفیفات ویژه‌های برخوردار خواهند شد. او ادامه داد: مذاکرات فشرده با وزارت نیرو داشتیم وی بخشودگی آب بها تا ۵۰ درصد برای کشاورزانی که محصول توصیه شده را بکارند و ۵۰ درصد دیگر به ازای بهره وری که داشته باشد اعمال می‌شود.
تعادل و توازن در قیمت شرط مهم موفقیت الگوی کشت
علی قلی ایمانی، رییس بنیاد توانمد سازی گندم کاران در این باره به جوان آنلاین می‌گوید: در خیلی از محصولات از جمله گندم، جو، ذرت، برنج و دانه‌های روغنی نیازمند واردات هستیم با این وجود می‌بینیم که محصولاتی کشت می‌شود که علاوه بر اینکه نیاز داخل تامین می‌شود، همانند سیب زمینی، گوجه، پیاز و هندوانه ضایعات زیادی نیز دارد؛ این‌ها آب بر هستند و در شرایطی که کشور با محدودیت منابع آب رو به رو است اگر بخواهیم صادر کنیم به معنای صادرات آب در این شرایط است؛ بنابراین الگوی کشت در این موقعیت یک اقدام بسیاری ضروری است که از سوی دولت صورت گرفت.
دبیر اجرایی خانه کشاورز گلستان ادامه داد: در شرایط اجرای الگوی کشت، محصولاتی که بیش از ظرفیت تولید می‌شود ساماندهی شده تا هم کشاورزی متضرر نشود و هم منابع هدر نرود. در سال‌های گذشته شاهد بودیم که در جنب کرمان با شرایط آبی محدود هندوانه کاشت شد.
ایمانی درباره شرط موفقیت الگوی کشت نیز می‌گوید: یکی از مهمترین الزامات این طرح توجه به قیمت گذاری محصولات کشاورزی است تا انگیزه کشاورزان برای رعایت الگوی کشت حفظ شود. همچنین آموزش کشاورزان و تامین نهاده‌ها و ابزار‌های مورد نیاز کشاورزان نیز از دیگر ضرورت‌های موفقیت این طرح است.
او با بیان اینکه تناوب زراعی از مهمترین مواردی است که در بخش کشاورزی به آن تاکید می‌شود درباره دلیل کم توجهی دولت‌های گذشته به اجرای الگوی کشت می‌گوید: یکی از مهمترین علت آن مسائل اجتماعی بود که این مساله در دولت سیزدهم مورد توجه قرار گرفت. همچنین مجلس نیز وعده پیگیری و رفع مشکلات و نظارت بر نحوه اجرای الگوی کشت را داده است.
رشد ۴.۵ میلیون تنی تولیدات کشاورزی با اجرای الگوی کشت
با اجرای طرح الگوی کشت، تنها در دیمزار‌های کشور میزان تولیدات ۴.۵ میلیون تن اضافه خواهد شد و با اجرای این طرح تولیدات محصولات کشاورزی ۱۱ درصد رشد خواهد داشت.
سید جواد ساداتی نژاد، وزیر جهاد کشاورزی در این باره گفت: برای اجرای الگوی کشت نیاز به ردیف بودجه است و مجلس باید در این زمینه توجه ویژه داشته باشد. او امروز در همایش رونمایی از الگوی کشت گفت: ۵۰ سال است طرح الگوی کشت را هر دولتی تلاش کرده اجرایی کند، اما نتوانسته است و اکنون دولت سیزدهم با اقدام جسورانه خود آنرا آغاز کرده، اما برای تداوم اجرا باید همه نهاد‌ها با آن همکاری کنند. با اجرای این طرح در بخش کشاورزی کشور، بهره وری کشاورزی رشد کرده و بهره وری آب ۱۸ درصد اضافه شده و مصرف آب هم ۶ درصد کاهش خواهد یافت.
ساداتی نژاد تصریح کرد: کاهش ۶ درصدی آب معادل ۳ میلیارد مترمکعب آب است که در کشور صرفه جویی خواهد شد، حتی سطح زیر کشت در اراضی آبی نیم درصد کاهش، اما سطح زیر کشت دیم افزایش می‌یابد. اجرای الگوی کشت عملی فراقوه‌ای و کار دولت است که با همکاری دستگاه‌های ذیربط اجرا می‌شود.
وابستگی اقتصاد ۳۰ درصد جامعه به اجرای طرح الگوی کشت
عبدالرضا مصری، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی اجرای طرح الگوی کشت را یکی از اقدامات جسورانه دولت سیزدهم دانست و گفت: هیچ دولتی در ۴۰ سال گذشته نتوانست الگوی کشت را اجرا کند، اما در این دولت بالاخره اجرایی شد.
نایب رئیس مجلس پیشنهاد کرد که برای استان‌هایی که در اجرای این الگو تشویق‌های ویژه‌ای منظور شود، زیرا سال پایه است و اگر جدی در نظر گرفته نشود، اجرای آن در سال‌های آینده هم دچار سستی می‌شود.
وی با بیان اینکه اقتصاد ۳۰ درصد جامعه کشور به این طرح وابسته خوهد بود، گفت: بنابراین ضروری است که همه در این زمینه همکاری کنند و مجلس هم آمادگی خود را برای اجرای هر چه بهتر این طرح اعلام می‌کند.
اجرای الگوی کشت از ضرورت‌های امروز بخش کشاورزی در کشور است. مقام معظم رهبری پیش از این تاکید کرده بودند که با همین آب و خاک می‌توان امنیت غذایی کشور را تولید کرد و مسئله درجه یک کشور است. با توجه به تحریم ها، خوداتکایی و خودکفایی در محصولات استراتژیک بیش از پیش اهمیت دارد. حال باید دید سیاستگذار بخش کشاورزی ضمانت‌های اجرایی این طرح را تا چه میزان در دستور کار خواهد داشت.
