جوان آنلاین: ارائه آمار‌های دقیق، شفاف، به موقع و با کیفیت می‌تواند همانند قطب نمایی برای کارشناسان و فعالان حوزه‌های مختلف عمل کند. در خصوص آمار‌های اقتصادی نیز همین وضعیت است و ارائه گزارش‌های شفاف می‌تواند خلاصه‌ای از وضعیت اقتصادی حاکم باشد. در این شرایط افراد از جمله فعالان اقتصادی و یا عموم مردم می‌توانند با درنظر گرفتن شرایط تحلیل دقیق تری از آینده و سرمایه گذاری که باید انجام دهند داشته باشند. در کشورمان دو نهاد بانک مرکزی و مرکز آمار به عنوان دو مرجع برای ارائه آمار‌های اقتصادی وجود دارد. گزارش‌های این دو مرکز اگرچه در بسیاری از موارد نزدیک به هم است، اما تعداد گزارش‌های متناقض نیست کم نیست. این مساله امروز و در مراسم روز آمار مورد انتقاد داوود منظور، رئیس سازمان برنامه و بودجه قرار گرفت. او با اشاره به اینکه ساختار کارشناسی مرکز آمار مربوط به سه دهه قبل است، گفت: فاصله معنادار گزارش‌های مرکز آمار و بانک مرکزی مشروعیت داده‌ها را زیر سوال میبرد. در این خصوص جوان آنلاین با کامران ندری، اقتصاددان و استاد دانشگاه گفتگویی داشته است. او معتقد است که اعلام آمار از سوی دو مرکز ایرادی نداشته، اما آنچه به عنوان اشکال وارد می‌شود اعلام دیرهنگام و یا سانسور آمار از سوی دولت‌ها است.
در گذشته شاهد آن بودیم که بانک مرکزی و مرکز آمار ایران در انتشار آمار‌ها با یکدیگر دچار اختلاف بودند و بعضاً آمار‌هایی منتشر می‌کردند که با یکدیگر متفاوت بوده است. وجود این دو نهاد موازی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا لازم است دو نهاد حاکمیتی به ارائه آمار و اطلاعات یکسان بپردازند و یا اینکه وجود این دو نهاد کمک بیشتری به دسترسی بهتر مخاطبان به اطلاعات می‌کنند؟
ارائه آمار همزمان از سوی مرکز آمار و بانک مرکزی منافاتی با هم ندارد و می‌تواند تکمیل کننده باشد. با توجه به اهمیت آمار‌ها این دو می‌توانند مشکلات یکدیگر را بیشتر عیان کنند و کمک کنند مشکلات حل شود. اینکه با یکدیگر هم اختلاف داشته باشند تا حدی قابل قبول است چرا که در فرآیند محاسبه آمار‌ها و جمع آوری اطلاعات می‌تواند این تفاوت‌ها ایجاد شود. ضمن اینکه برخی آمار‌ها به صورت تخصصی فقط به مرکز آمار اختصاص دارد و برخی نیز به صورت تخصصی در بانک مرکزی تولید و اعلام می‌شود؛ بنابراین در هر دو حوزه هم پوشانی دارند و آنهم بد نیست و می‌توان گفت تکمیل کننده هم می‌توانند باشند.
در خصوص آمار‌های بانک مرکزی بعضا گفته می‌شود که شفافیت مرکز آمار را ندارند. چقدر با این گزاره موافق هستید؟
تفاوت آمار‌های دو مرکز در روش و نمونه گیری هاست و هر دو مرجع جزییات را دارند. در دوره‌های قبل صحبتی بود که مرجع تخصصی ارائه کننده آمار در ایران تنها مرکز آمار باشد و بر همین اساس محدودیت‌هایی برای انتشار جزییات از سوی بانک مرکزی تعیین شد که این محدودیت‌ها در راستای هماهنگی بیشتر بود، اما در کل اطلاعاتی که یک کاربر از آمار‌ها نیاز دارد را می‌توان در هر دو مرجع بهره برداری کرد.
عدم انتشار قیمت و آمار‌ها به یکی از عادت‌های دولت‌ها تبدیل شده است و هر جا هوای اقتصاد پس می‌شود انتشار منظم آمار‌ها محدود می‌شود. به عنوان مثال در موضوع انتشار قیمت مسکن از سوی نهاد‌های مرجع شاهد توقف اطلاع رسانی بودیم. به نظر می‌رسد توجیه از چنین رویکردی این باشد که با عدم انتشار آمار‌هایی که نشان از وضعیت ناخوشایند دارند در جامعه آرامش ایجاد شود. آیا به باور شما جلوگیری از عدم انتشار آمار‌ها به صورت منظم و دقیق به ایجاد آرامش در جامعه منتهی می شود؟
این انتقادی است که به همه دولت‌ها وارد می‌شود که تمایل آن‌ها بیشتر به انتشار آمار‌هایی است که عملکرد دولت را تایید می‌کند و چندان تمایلی به انتشار آمار‌های زیرسوال برنده وجود ندارد. البته برخی آمار‌ها محرمانه و طبقه بندی شده است، اما آن دسته از آمار‌هایی که جنبه محرمانگی ندارد و عمومی هستند ضروری است که به صورت منظم و شفاف منتشر شود.
آمار‌ها باید به صورت دقیق تولید و به صوت منظم ارائه شوند تا محققان، پژوهشگران و تحلیلگران بتوانند با استفاده از آن‌ها به تصویری کلی از اقتصاد دست یابند و بتوانند برای ارائه راهکار اقدام کنند. همچنین آمار‌ها و ارقام به فعالان اقتصادی و صاحبان کسب‌وکار کمک می‌کند که بتوانند با استفاده از آن‌ها برای فعالیت‌های خود تصمیم گیری کنند. در مجموع باید بگویم اینکه آمار‌ها منتشر نمی‌شود خود مانعی بزرگ در راه سیاستگذاری و تصمیم گیری بهتر به حساب می‌آید.
در خصوص اعلام آمار‌های جدید از قیمت مسکن که چند مدتی متوقف شده بود نیز همین مساله وجود دارد. با توجه به اینکه بازار روال خود را دارد اگر این آمار‌ها ۶ ماه پیش نیز منتشر می‌شد روی قیمت‌ها تاثیری نداشت، اما برعکس عدم انتشار آن باعث ایجاد سوء ظن می‌شود؛ بنابراین توصیه کارشناسان در این شرایط شفافیت، ارتقاء کیفیت آمار و انتشار به موقع آمار‌های غیرمحرمانه است. به هر حال دولت‌ها این امکان را دارند که جلو انتشار آمار را بگیرند، اما از نقطه نظر کارشناسی تصمیم غلطی است.
