جوان آنلاین: روز گذشته رهبر معظم انقلاب در صحبت‌هایی مهم اشاره کردند که باید از توان بخش خصوصی در زمینه رفع ناترازی استفاده شود. در همین رابطه نیز اخیراً مجلس در قانون برنامه هفتم توسعه، با حذف انحصار موجود در بخش توسعه میادین و اصلاح رابطه مالی، زمینه را برای حضور شرکت‌های فعال در حوزه خصوصی جهت برداشت نفت و گاز از میادین کشور فراهم کرده است. مجلس با مصوبه‌ای که در برنامه هفتم توسعه در خصوص ورود بخش خصوصی به بهره‌برداری از میادین گازی مشترک تصویب کرد، انحصار شرکت ملی نفت در این حوزه شکسته می‌شود و بخش خصوصی نیز امکان حضور در این پروژه‌ها را پیدا می‌کند.
ایران در حال حاضر با حجم ذخیره قابل استحصال نفت و گاز معادل حدود ۳۴۰میلیارد بشکه، رتبه نخست را در دنیا دارد. طبق آمار وزارت نفت، باقی‌مانده ذخایر هیدروکربور مایع قابل استحصال، ۱۵۸میلیارد بشکه و باقی‌مانده گاز قابل استحصال نیز ۶/ ۳۲ تریلیون مترمکعب برآورد شده که این حجم ذخیره در ۱۸۹ میدان و ۴۱۰ مخزن نفت و گازی (۱۷۸ مخزن تولیدی) انباشته شده است. از مجموع میادین نفتی و گازی یادشده ۸۹ میدان نفتی و گازی مشتمل بر ۲۳۲ مخزن توسعه نیافته بوده و از حدود ۵ هزارو ۵۰۰ افق اکتشافی شناسایی شده، حدود هزارافق اولویت‌دار تاکنون حفاری نشده و گمانه‌زنی‌ها درباره ظرفیت تولید حداقل ۵ /۶ میلیون بشکه‌ای نفت خام و ۵/ ۱ میلیارد مترمکعبی گاز در کشور هنوز پیشرفتی نداشته است.
حل ناترازی با ورود منابع بخش خصوصی به توسعه میادین
رضا پدیدار، عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران در گفتگو با «جوان» با اشاره به این موضوع که بخش زیادی از منابع گازی ما در میادین مشترک است، تصریح کرد: طرف مقابل در حال برداشت است و بیشتر از ما از منابع بهره می‌برد. با استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی می‌توانیم به بهره‌برداری از میادین گازی مشترک بپردازیم و جلوی مهاجرت گاز را به طرف مقابل بگیریم. وی ادامه داد: بهتر است برداشت از میادین گازی مشترک به صورت کامل به بخش خصوصی واگذار شود. باید به سرمایه‌گذاران مجوز‌های لازم را بدهیم که تمامی کار‌ها را از ابتدا تا انتها پیش ببرند. در صورتی که این اختیارات به بخش خصوصی داده شود، پروژه‌ها با هزینه پایین‌تر و در زمان کمتر انجام می‌شود. عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران خاطرنشان کرد: افزایش تولید گاز از طریق برداشت از میادین مشترک گازی با حضور بخش خصوصی می‌تواند به رفع مشکل ناترازی گاز کشور در ماه‌های سرد سال نیز کمک کند.
پدیدار گفت: از آنجا که ما در فصول سرد سال با ناترازی گاز مواجه هستیم و مجبوریم گاز صنایع را قطع کنیم و متحمل ضرر چند‌میلیاردی می‌شویم، به هر نحوی که بتوانیم این مشکل را حل کنیم، به نفع کشور است. استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی برای بهره‌برداری از میادین گازی مشترک می‌تواند در این زمینه کمک‌کننده باشد. وی ادامه داد: ورود بخش خصوصی به بهره‌برداری از میادین گازی مشترک به افزایش تولید گاز در کشور منجر می‌شود. در اختیار داشتن بخش عظیمی از گاز باعث می‌شود بتوانیم در بازار‌های جهانی انرژی نقش پررنگ‌تری ایفا کنیم. به این ترتیب، به تقویت جایگاه خود در بازار‌های بین‌المللی می‌پردازیم.
پدیدار تأکید کرد: بخش دولتی پیچیدگی‌های خاصی دارد، اما کار در بخش خصوصی با سهولت بیشتری پیش می‌رود و این امر به نفع کشور است. مهم این است که بستر مناسب برای فعالیت بخش خصوصی در پروژه‌های بهره‌برداری از میادین مشترک گازی کشور به وجود آید و با اعطای اختیارات کافی به سرمایه‌گذاران به آن‌ها اجازه دهیم به روند تولید گاز در کشور شتاب بخشند. وی ادامه داد: اگر سریعاً این مصوبه مهم مجلس را به اجرا برسانیم و فرایند‌ها را برای حضور بخش خصوصی در بهره‌برداری از میادین گازی مشترک تسهیل کنیم و اختیارات لازم به این بخش داده شود، قطعاً می‌توانیم منتظر باشیم ورود بخش خصوصی به این حوزه به افزایش درآمد‌های دولتی و ارتقای رشد اقتصادی کشور منجر شود.
تحول بزرگ حوزه برداشت از میادین مشترک و رفع ناترازی در حوزه انرژی
حمید بهزادی‌بخش، کارشناس حوزه سیاستگذاری اقتصادی در گفتگو با «جوان» در رابطه با اهمیت بسیار مهم ایجاد منافع و جذابیت برای بخش خصوصی در جهت توسعه میادین مشترک گازی گفت: رهبر معظم انقلاب ایران روز گذشته در دیدار با فعالان حوزه تولید کشور، بر استفاده از توان بخش خصوصی در جهت حل ناترازی‌های بخش انرژی تأکید کردند؛ موضوع مهمی که در زمینه توسعه برنامه‌ریزی بدون نیاز به بودجه دولت و توسعه مبتنی بر سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی و ورود نقدینگی به این بخش در برنامه هفتم توسعه مصوب شده است.
وی با اشاره به مصوبات برنامه هفتم توسعه در این زمینه گفت: ماده ۱۵ برنامه هفتم توسعه در تسهیل حضور بخش خصوصی در توسعه میادین گازی و در مواد بخش انرژی نیز بحث فعال‌شدن حساب بهینه‌سازی مصرف جهت تسویه گواهی صرفه‌جویی در قانون برنامه هفتم توسعه، دقیقاً به کارگیری ظرفیت‌های مغفول‌مانده بخش خصوصی است، تنها با سازوکار اصلاح و ترمیم رابطه مالی دولت با سرمایه‌گذار می‌توان تحولی بزرگ در بهره‌برداری از میادین مشترک گازی ایجاد کرد، زیرا ناترازی در حوزه انرژی کشور را به حداقل می‌رساند و به طور کامل رفع می‌کند.
بهزادی‌بخش با اشاره به اثرات مثبت و مزایای به‌کارگیری ظرفیت بخش خصوصی و شکستن انحصار موجود در حوزه برداشت نفت و گاز اظهار کرد: شکستن انحصار در صنعت نفت و گاز ایران، در‌ها را برای شرکت‌های بخش خصوصی برای رقابت در توسعه میادین مشترک باز می‌کند. انتظار می‌رود این حرکت فضای رقابتی‌تری را ایجاد کند که به افزایش سرمایه‌گذاری و پیشرفت در توسعه میدان مشترک نفت و گاز منجر شود. با رقابت شرکت‌های متعدد برای توسعه میدان‌ها، می‌توان انتظار داشت شاهد افزایش چشمگیر تعداد میادین مشترک نفت و گاز در کشور باشیم. این رقابت به نوآوری، کارایی و بهره‌وری منجر می‌شود و در نهایت به نفع کل صنعت خواهد بود. یکی از مزایای کلیدی شکستن انحصار، ظرفیت ورود شرکت‌های خارجی به بازار نفت و گاز ایران است. ایران با دادن مجوز به شرکت‌های غیردولتی برای توسعه میادین مشترک می‌تواند سرمایه‌گذاری و تخصص خارجی را جذب کند. این هجوم سرمایه‌های خارجی و فناوری‌های مدرن نه تنها به توسعه میادین مشترک کمک می‌کند، بلکه راه را برای نقش مهم شرکت‌های خارجی در فروش نفت و گاز ایران هموار می‌کند. از طریق مشارکت با این شرکت‌ها، ایران می‌تواند تجارت انرژی خود را گسترش دهد و تأثیر تحریم‌ها را در این بخش کاهش دهد.
وی ادامه داد: با استقبال از مشارکت شرکت‌های خارجی در صنعت نفت و گاز ایران، کشور از افزایش درآمد‌های ارزی بهره‌مند می‌شود. این درآمد‌ها را می‌توان بدون تحمیل بار بودجه دولت و کاهش فشار بر منابع داخلی ایجاد کرد. همچنین حضور بیشتر شرکت‌های خارجی در صنعت نفت و گاز ایران به ویژه در میادین مشترک موجب فعالیت بیشتر اقتصادی و اشتغال‌زایی خواهد شد. این امر تأثیر مثبتی بر اقتصاد کلی خواهد داشت و از توسعه و رشد پایدار حمایت می‌کند. مشارکت شرکت‌های خارجی در میادین مشترک نفت و گاز به بهینه‌سازی برداشت و به حداکثر رساندن ظرفیت تولید کمک می‌کند. با اجازه دادن به طرف خارجی برای داشتن سهم قابل توجهی در روند توسعه، ایران می‌تواند از تخصص، فناوری و منابع آن‌ها استفاده کند. این رویکرد تضمین می‌کند که میادین مشترک به حداکثر ظرفیت تولید خود می‌رسند که هم به نفع ایران و هم شرکای خارجی آن است. همکاری بین شرکت‌های داخلی و خارجی، تبادل دانش و پیشرفت‌های فناوری را تقویت می‌کند و در نهایت به افزایش کارایی و بهره‌وری در بخش نفت و گاز منجر می‌شود.
