جوان آنلاین: گاهنامه مدیر در کانال تلگرامی خود نوشت: دوام نگری (Survivorship bias) نوعی سوگیری شناختی است که ذهن فقط نمونههای موفق یک پروسه را در نظر میگیرد و در نتیجه در داوری موقعیت، خطا میکند.
مثال یک: بهمن گمان میکند آموزش کامپیوتر تجارت خوب و پردرآمدی است. در نتیجه به این میاندیشد که یک مؤسسه آموزش کامپیوتر افتتاح کند. مشکل بهمن اینجاست که فقط نمونههای موفق را دور و برش دیده است. او هرگز از افراد زیادی که تجارتشان شکستخورده چیزی نشنیده است.
مثال دو: حامد ۲۰ سال است که ماشینش را سوار میشود. او معتقد است خودروهای قدیمی خیلی بهتر از ماشینهای جدید هستند. دلیلش هم ماشین خود او است که مثل ساعت کار میکند. در اینجا حامد در اثر دوامنگری فقط نمونه موفق خودش را معیار قرار میدهد و مدلهای مشابه خودرو خود را حساب نمیکند که از رده خارج شدهاند. بهعلاوه تعمیر و نگهداری منظم خودش را دستکم میگیرد.
مطالعه و بررسی تجارب دیگران میتواند کمک زیادی به افراد تازهکار بدهد، اما این بررسی باید جامع بوده و تمام جوانب، ازجمله هزینههایی که آن شخص پرداخته، شرایطی که در آن اقدام کرده ورشکستهها و خسارتها را در نظر بگیرد.
دوامنگری یکی از آفات تحلیلهای کلان مالی است. زیرا گاهی اوقات به باورهای بسیار خوشبینانهای میانجامد. بهعنوان نمونه گاهی اوقات در تحلیل عملکرد مالی موفق اقتصاد یک شهر در طول ۱۰ سال، دوامنگری باعث میشود تحلیلگر، تمام شرکتهایی را که دیگر نیستند از محاسبات حذف کند.
از دیگر پیامدهای دوامنگری باور غلطی است مبنی بر اینکه موفقیت یک شخص یا گروه حتماً وابسته به ویژگیهای خاصی بوده که آن فرد یا گروه داشته و نقش بخت و اقبال در آن صفر در نظر گرفته میشود، در حالی که شانس در هر موفقیتی نقشی - ولو کم - دارد.
دوام نگری در پیشبینیهای پزشکی نیز میتواند نتایج گرانبهایی در پی داشته باشد. وقتی بیماری مهلکی تشخیص داده میشود نوبت به پیشبینی میرسد. در اینجا بیمار لازم است بداند حدوداً چقدر فرصت زندگی دارد. خیلی اوقات در اینگونه پیشبینیها بیمارانی که بلافاصله پس از تشخیص درگذشتهاند بهحساب نمیآیند. در نتیجه ممکن است پیشبینی دقیق نباشد.
دوامنگری خود را در بخش «خدمات مشتریان» نیز نشان میدهد. مطالعات حکایت از آن دارد که بسیاری از مشتریان در صورت نارضایتی سخنی نمیگویند. مدیران هم علاقه دارند به کسانی بیشتر توجه کنند که صدای نارضایتیشان بلند است. در نتیجه کمر همت به کسب رضایت آنان میبندند.
این در حالی است که گروه نخست ممکن است دیگر شانسی به آن شرکت ندهند و از خرید بیشتر از آن سازمان صرفنظر کنند. دوامنگری اینجا باعث میشود فقط به آنانی توجه شود که موفق میشوند صدایشان را بلند کنند و دیگران اصلاً بهحساب نیایند و در نتیجه سازمان ضرر کند.