«تولید، قائمه اقتصاد است»، بیش از ۱۲ سال از این جمله رهبر حکیم انقلاب در دیدار فعالان بخشهای اقتصادی کشور میگذرد و در تمام این سالها «تولید» مهجور بوده است، چه آنکه اگر غیر از این بود، باید این روزها اقتصاد سروسامانی میداشت و معیشت مردم بهراه بود. با اینکه غالب عناوینی که در طول ۲۵ سال گذشته به عنوان شعار سال انتخاب شدهاند، اقتصادی بودهاند، اما «تولید» جایگاه ویژهای داشته و نشان از شناخت دقیق راه برونرفت از وضعیت دردآور کنونی است و اگر به درستی به این نسخه توجه میشد، حتماً شرایط فرق میکرد، مخصوصاً وضعیت تفضیح غالب بنگاههای تولیدی!
اما چرا حضور فعال مردم در اقتصاد و جهش تولید مهم است؟ همراهی مردم در توسعه اقتصادی کشور مهمترین دلیل انتخاب شعار سال برای همراستایی مشارکت مردم در جهش تولید کشور است و مهمترین دلیل برای مشارکت مردم نیز نقش ایشان در رشد و توسعه انقلاب اسلامی است که از همه جوانب مهمتر است. رهبر معظم انقلاب نقش مردم را محدود به مشارکت در انتخابات نمیدانند و سپردن امور به مردم و نقشپذیری جدی مردم در اقتصاد را مهمترین عامل برای تحقق رشد اقتصادی کشور و نظام مردمسالاری میدانند. حضور مؤثر توان و سرمایه مردم در اقتصاد، زمینه بهرهمندی مردم از رشد و توسعه اقتصادی را نیز فراهم خواهد کرد.
تفکر لهشدن مردم زیر چرخهای آنچه «توسعه» نامیده میشد، نه تنها مردم را در عمل له کرد بلکه توسعهای نیز صورت نگرفت، البته حتماً سفره رنگین برخی منافقان زیرک و زاهدان احمق توسعه یافت تا دم از لهشدن مردم نزنند و از هدف اصلی انقلاب ۱۳۵۷ که همان «عدالت اجتماعی» بود، عبور کنند.
حضور مستمر مردم در اقتصاد و امکان بهرهمندی از توان و سرمایه مردم، مهمترین عامل و پایه اصلی تحقق اقتصاد مقاومتی و خنثیسازی تحریمهای غرب علیه ایران است. مقام معظم رهبری از دهه ۸۰ با تأکید ویژه بر نقشپذیری بخش خصوصی واقعی و مردمی در اقتصاد تأکید داشتند و پس از گذشت دو دهه هنوز هم دولت و بودجه دولتی و ارزهای نفتی عامل اصلی توسعه کشور است و نقش مردم بسیار کم است، از همین رو تأکید دوباره، همراستایی و مشارکت مردم برای جهش تولید است و طبعاً حصول نتیجه در این زمینه مستلزم اراده جدی مسئولان دولتی و کنارزدن مدیران مشمول «تعارض منافع» است، چه آنکه برخی مدیران با آنکه پشت میز خدمت دولت مینشینند، اما اگر کارگزار برخی گروهها، باندها و جریانات باشند، موضوع از حیز انتفاع ساقط میشود!
حضور فعال مردم در ابتدای انقلاب اسلامی نیز مشهود و عاملی در جهت تعالی و رشد اقتصادی کشور بوده است. تجربه موفق جهاد کشاورزی و همچنین حساب ۱۰۰ امام خمینی (ره) و مشارکت مردم در تهیه مسکن از نمودها و تجربه موفق حضور فعال مردم در اقتصاد و تحقق جهش تولید و رشد اقتصادی کشور بوده است. حالا نیز پس از چند دهه، لزوم حضور مردم در اقتصاد بسیار مهم است.
در حال حاضر اقتصاد ایران، نیازمند جدی رشد اقتصادی با تکیه بر سرمایههای خرد مردمی و همچنین بهکارگیری توان مردمی است. مثالهای بسیاری را در شرایط فعلی اقتصاد ایران میتوان زد که نیازمند سرمایه و توان مردم است. به عنوان مثال وعدههای دولت سیزدهم در زمینه ساخت سالانه یکمیلیون مسکن با عرضه زمین مناسب و اعطای تسهیلات بانکی به خود مردم و اجازه ساخت خانههای ویلایی به راحتی با توان و سرمایه مردم قابل انجام است. از طرف دیگر خودکفایی در تأمین غذا و تحقق امنیت غذایی با تکیه بر شکستن انحصار زمین و اعتماد به مردم در سپردن و اجاره زمینهای منابع طبیعی در مناطق با سطح مناسب باران و امکان کشت دیم جهت توسعه کشاورزی مردمی از دیگر مثالهای کلیدی است که امسال باید اهتمام جدی به آن داشت.
بنگاههای تولیدی زیادی سراغ داریم که به بهانهها و انحای مختلف واگذار شدهاند، اما واگذاریهای غلط و سراسر ابهامآمیز آنها یا آن بنگاه تولیدی را زمینگیر کرده یا آوردههای آن در جیب برخی افراد، گیر افتاده است! مثلاً میشود پرسید فلان شرکت فعال در حوزه لوله گاز چرا باید واگذار شود؟ و با چه سازوکارهایی واگذار شده است و آیا حلقه الیگارشی خاصی با بهرهگیری از نسبتهای فامیلی در این فعلوانفعالات دخیل بودهاند یا فلان شرکت پتروشیمی چرا باید محصول روغن خود را صرفاً برای بستهبندی از تهران به مرکز فلان استان منتقل کند، در حالی که امکان این کار را نیز دارد؟ آیا داستان همان حلقه الیگارشی مطرح است؟! هزاران سؤال از این دست را میتوان درباره صدها بنگاه تولیدی مطرح کرد.
اینجاست که مشارکت مردم باطلالسحر شعبدهبازهای نادرهفن و حقهباز حوزه تولید است و اگر چنین بستری برای مردم فراهم شود، این قماش هر چند از بین نمیروند، حداقل به حاشیه رانده میشوند، بنابراین دولت وظیفه سنگینی دارد و بهتر است به جای شعار، همایش، بنر و سربرگهای ادارینویسی، به معنی واقعی کلمه، تولید را از دست حلقههای هفترنگ نیرنگباز دغلکار نجات دهد و به مردم بسپارد. حال اگر صادق است و پای کار، بسمالله!