جوان‌آنلاين: اتحادیه اروپا
در سالهای اخیر بویژه پس از بروز بحران مالی و اقتصادی 2008 که ضربه شدیدی به
اقتصادهای اروپایی و به طور خاص کشورهای
منطقه یورو وارد کرد، با تحرکات گسترده ای از جانب جریان های افراطی راست و
رادیکالهای چپ مواجه بوده است. هر چند نقطه مشترک هر دو این جریانها مخالفت با
سیاست های فعلی است، اما نقاط تاکید و هدف هر یک از آنها متفاوت است.
در مورد احزاب
راست گرای افراطی، اتخاذ سیاست ریاضت اقتصادی و سطح بالای بیکاری در اتحادیه اروپا
موجب شده تا احزاب راست افراطی با مواضع عامه پسند و ضد یوروی خود، نظر مردم کشورهای
مختلف را جلب کرده و علاوه بر برخی پیروزی ها در سطح انتخابات کشورهای اروپایی
مانند آلمان، فرانسه و انگلیس، بتوانند همچون اسب تروا وارد پارلمان اروپا شوند. طی
سالهای گذشته گروه‌های راست افراطی با نوعی اقبال در کشورهای اروپایی مواجه شدهاند
و به‌تدریج سهم آنها از قدرت در پارلمانها و دولت‌های کشورشان افزایش یافته‌است.
به این ترتیب، اروپاییها برای نخستین بار در تاریخ
تشکیل پارلمان مشترک خود، درهای آن را به سوی احزابی گشودند که بطور مشخص، هدف خود
را تضعیف طرح وحدت اروپا اعلام کرده اند. در واقع اوضاع نابسامان اقتصادی و اجتماعی
در کنار تبلیغات بیگانه ستیزانه منجر به ظهور و بازگشت گروه‌ها و احزاب راست افراطی
به عرصه های سیاسی و اجتماعی در اروپا شده است. در انتخابات اخیر پارلمان اروپا نیز
راست های افراطی در کشورهایی مانند فرانسه و انگلیس رتبه اول آرای رای دهندگان را بدست
آوردند و در ایتالیا نیز توانستند شماری از کرسی های پارلمان اروپا را از آن خود نمایند.
این در حالی است
که روند قدرت گیری احزاب چپ رادیکال در برخی کشورهای اروپایی روند و دلایل متفاوتی
دارد. در واقع با پیروزی حزب چپگرای رادیکال سیریزا در یونان و تشکیل دولتی چپگرا،
شاهد طی رویدادهای مشابهی در برخی دیگر از کشورهای اتحادیه اروپا از جمله اسپانیا
و ایرلند هستیم. اهمیت این رخدادها از آنجاست که بر خلاف روند گسترش راست افراطی
در اروپا که نگرانی مقامات اروپایی را به لحاظ تشدید بیگانه ستیزی و برهم زدن معادلات قدرت در برخی کشورها مانند
آلمان، انگلیس، فرانسه بدنبال داشته، ظهور چپ گرایان رادیکال مسیر متفاوتی را رقم
زده است. به طور حتم روی کار آمدن چپگرایان رادیکال و یا پیروزی آنان در انتخابات
پارلمانی باعث تغییرات اساسی در روندهای و رویکردهای کنونی اتحادیه اروپا بویژه در
ابعاد اقتصادی خواهد شد.
در این زمینه
الکسیس سیپراس نخست وزیر کنونی یونان و رهبر حزب چپ گرای رادیکال سیریزا تأکید کرده
است که تغییرات در اروپا از یونان آغاز خواهد شد و پیروزی حزبش در انتخابات یونان می‌تواند
سرآغازی برای تغییرات اساسی در اروپا باشد. جبهه چپ فرانسه برهبری ژان لوک ملانشون
نیز معتقد است پیروزی حزب سیریزا در یونان به معنای حضور جایگزینی برای سیاست های ریاضتی
در این کشور است. در عین حال بدلیل نگرش متفاوت این احزاب به مسائل سیاسی و بین
المللی می توان انتظار داشت که آنها سیاست دیگری را در این زمینه اتخاذ نمایند
.کما اینکه این مساله را در اعلام سیاست نزدیکی به روسیه از سوی دولت چپگرای یونان
شاهد هستیم. مقامات اتحادیه اروپا به خوبی از این مساله آگاه هستند که پیروزی سیریزا
یک تحول مقطعی در اروپا محسوب نمی شود. در واقع افزایش محبوبیت چپگرایان رادیکال ضد
یورو در اسپانیا و ایرلند و احتمال پیروزی آنها در انتخاباتهای سراسری پیش رو نشان
از آغاز تحولاتی جدید در غرب، با محوریت سیریزا و احزاب ضد ریاضتی در منطقه یورو است.
زلزله سیاسی در یونان
نخستین زلزله
سیاسی چپگرایان رادیکال در یونان رخ داد، جایی که در انتخابات اخیر شاهد پیروزی بی سابقه حزب چپگرای رادیکال سیریزا به‌رهبری
الکسیس سیپراس 40 ساله بودیم. در انتخابات 25 ژانویه 2015 حزب چپ ائتلافی یونان (سیریزا) با اختصاص بیش
از ٣۶ درصدآراء ۱۴۹ کرسی ، حزب راستگرای محافظه کار "دمکراسی نوین" با اختصاص
۲٨ درصد آراء ۷۶ کرسی وحزب سوسیالیست پاسوک
با اختصاص ۴ درصد کل آراء، ۱٣ کرسی پارلمان را به خود اختصاص دادند.الکسیس سیپراس
پس از پیروزی در انتخابات به فاصله چند روز دولت خود را تشکیل دادو به موضع گیری
در باره مسائل اقتصادی و مالی و نیز برخی موضع گیری های سیاسی پرداخت و از همان
ابتدای کار اختلاف خود با اتحادیه اروپا را روشن ساخت.
در واقع سیپراس اولین نخست وزیر یک کشور عضو حوزه یورو است
که مخالفت خود را با شرایط بسته کمک مالی ارائه شده از سوی تروئیکا (اتحادیه اروپا، بانک مرکزی اروپا و صندوق
بین المللی پول) علنا اعلام کرده است. .سیریزا با اجرای سیاست ریاضت اقتصادی در ازای
دریافت کمک مالی از منابع خارجی مخالف است .در این راستا سیپراس در نظر دارد بار دیگر
درباره بدهی های خارجی یونان با وام دهندگان وارد مذاکره شود، بویژه اینکه از
دیدگاه حزب سیریزا ،رشد اقتصاد یونان که رکود
بر آن اثر منفی گذاشته، بدون کاهش بخش قابل ملاحظه ای از بدهی ها و پایان دادن به اقدامات
ریاضتی امکان پذیر نخواهد بود. سیپراس در اقدامی دیگر و برای تحقق وعده های انتخاباتی
اش، باوجود مخالفت مقامات اتحادیه اروپا، طرح های خودرا برای پایان دادن به اجرای تدابیر
سخت گیرانه ریاضتی در کشورش اعلام کرد. وی در نخستین سخنرانی رسمی در پارلمان یونان
، فهرست اقدامات خود را برای تجدید نظر در اجرای اصلاحات مد نظر تروئیکا اعلام کرد.این
اقدامات شامل از سرگیری پرداخت پاداش بازنشستگی، لغو مالیات بر املاک و مستغلات، پایان
دادن به اخراج گسترده کارکنان دولتی و افزایش حداقل دستمزد به دوره قبل از بحران است.
مشخص است که نخست
وزیر چپگرای یونان و مقامات ارشد اتحادیه اروپا وکشورهایی مانند آلمان دو دیدگاه متضاد
در باره منافع مشترک دارند. از منظر مقامات اروپایی و بویژه آلمانی، آتن باید کماکان
سیاست ریاضت اقتصادی را که محور آن کاهش شدید هزینه های دولتی است دنبال کند ودر عین
حال باید اقساط بدهی های خود را پرداخته و تعهدات مالی خود را کاملا ایفا نماید.در
مقابل سیپراس بدنبال انقلابی در روابط آتن و بروکسل است و داعیه آن را دارد که قادر
خواهد بود تا در مسیری کاملا بر خلاف روند موجود حرکت نماید.با این حال باید منتظر
ماند و دید آیا وی واقعا در مقابل خواسته ها و فشارهای اتحادیه اروپا توان ایستادگی
دارد یا اینکه مانند همسلکان خود در کشورهایی مانند فرانسه بر خلاف وعده های داده شده،
نهایتا با شرایط موجود کنار آمده و در مسیری مشابه دولت راست گرای پیشین یونان حرکت
خواهد کرد. تغییرات کلان از جانب دولت چپ گرای یونان فقط به حوزه اقتصادی محدود
نشده، بلکه سیپراس تغییرات آشکاری نیز در حوزه سیاست خارجی بویژه در بحث روابط با
روسیه صورت داده که با استقبال مسکو مواجه شده است. در واقع ادامه روند کنونی
درعرصه سیاست خارجی یونان موجب ایجاد شکاف جدیدی علاوه بر اختلافات موجود بین
یونان و اتحادیه اروپا می شود.یونان به عنوان عضو باصطلاح شورشی اتحادیه اروپا می
تواند انسجام این اتحادیه در برخورد با روسیه را دچار خدشه سازد و فرصتی را برای
دیگر اعضای ناراضی این اتحادیه که خواهان باز نگری در رویکرد کنونی این اتحادیه
درقبال مسکو هستند فراهم آورد.
یک هفته پس از انتخابات عمومی در یونان که به روی کار آمدن حزب
چپ گرای "سیریزا" از احزاب مخالف سیاست های ریاضتی منجر شد، دهها هزار نفر
از مردم اسپانیا در خیابان های مادرید پایتخت این کشور در حمایت از حزب چپگرای"پودموس"،
حزب جدید اسپانیا که با سیاست ریاضت اقتصادی مخالفت دارد، تظاهرات کردند. حزب پودموس
نیز مانند حزب سیریزا در یونان، با هدف قرار دادن فساد و طرد برنامه های ریاضتی که
هدف از آنها خارج کردن کشور از بحران عمیق اقتصادی اعلام شده، محبوبیت بسیاری کسب کرده
است. حزب پودموس در سال 2014 توسط پابلو ایگلسیاس تاسیس شده است. پابلو ایگلسیاس
با برپایی این تظاهرات به قدرت نمایی پرداخت و اعلام کرد زمان تغییر سیاسی اسپانیا
و همچنین زمان بدست گرفتن قدرت فرا رسیده است.در عین حال شاهد تظاهرات دهها هزار
نفری در ایرلند در اعتراض به ادامه سیاست ریاضت اقتصادی بودیم که طلیعه ای برای
قدرت گرفتن احزاب چپ رادیکال در این کشور است.
جمع بندی
به نظر می رسد
با روی کار آمدن حزب چپگرای سیریزا در یونان اکنون راه برای دیگر احزاب چپ گرا
برای نیل به قدرت گشوده شده است. طبیعی است که این وضعیت در کشورهای بحران زده
منطقه یورو بیشتر محتمل است. اسپانیا در کنار یونان دو کشوری هستند که با وضعیت
بسیار دشواری از هنگام بروز بحران اقتصادی جهانی در سال 2008 مواجه بوده اند.در
باره اسپانیا با روی کار آمدن دولت راست گرای ماریانا راخوی وضعیت اقتصادی مردم این کشور بمراتب بدتر شده است. راخوی
به پیروی از سیاست کلی اتحادیه اروپا ، به اجرای سیاست ریاضت اقتصادی پرداخت که
موجب دشوارتر شدن زندگی برای مردم اسپانیا
شده است. هر چند علائم مثبتی در باره خروج اسپانیا از بحران اقتصادی مانند رشد
اندک اقتصادی دیده شده است اما کماکان وضعیت مالی واقتصادی این کشور مساعد نیست، بویژه
اینکه اتحادیه اروپا بر ادامه سیاست های ریاضت اقتصادی در اسپانیا اصرار دارد. همچنین
نرخ بیکاری در اسپانیا در سطح نگران کننده 24 درصد از کل نیروی کار باقی مانده است
.این در حالی است که اجرای شروطی که اتحادیه اروپا برای دریافت کمک وضع کرده بود ،
اسپانیا را در عرصه سیاست داخلی با چالش های
جدی روبرو کرده است. اجرای سیاست های ریاضتی اجباری اتحادیه اروپا، بارها هزاران نفر
از شهروندان معترض این کشور را علیه دولت به خیابان ها کشانده و اکنون وضعیت معیشتی
بسیاری از مردم اسپانیا به‌مراتب بدتر از چند سال قبل شده است.
به گفته مخالفان
سیاست ریاضت اقتصادی، اکنون بسیاری از مردم اسپانیا درشرایط دشوار مالی و اقتصادی به
سر مي برند و از حقوق خود محروم شده اند. در این شرایط ظهور یک حزب چپ گرا که به
مردم نوید مخالفت با ریاضت اقتصادی و آینده بهتر می دهد طبیعتا باعث جلب نظر زیادی
شده است. به نظر می رسد در صورت ادامه شرایط فعلی در انتخابات آتی اسپانیا باید
منتظر رویدادی غیر منتظره یعنی کسب آرای قابل ملاحظه برای حزب پودموس باشیم. در
صورت روی کار آمدن این حزب، باید گفت که در کنار یونان به عنوان عضو شورشی اتحادیه
اروپا، اسپانیا نیز وارد این عرصه خواهدشد. مسلما تداوم چنین روندی نه فقط انسجام
منطقه یورو بلکه آینده اتحادیه اروپا را نیز با خطر مواجه می کند. در واقع افزایش محبوبیت
احزاب چپگرای رادیکال و ضد تدابیر ریاضت اقتصادی از جمله حزب پودموس در اسپانیا و سیریزا
در یونان هشداری به احزاب راست گرای طرفدار ریاضت اقتصادی، اتحادیه اروپا و نهادهای وام دهنده بین المللی است که که تدابیر شدید
ریاضت اقتصادی نتوانسته است موجب احیا و رشد اقتصادی در اتحادیه اروپاو بویژه
منطقه یورو شود.
