سرویس اقتصادی جوان آنلاین - حامد طبیعت پور: این روزها زمزمه حذف دلار از مبادلات تجاری ایران به گوش میرسد. طرحی که میراث دولتهای گذشته بود و اکنون دوباره جان تازهای به خود گرفته است. در سالهای قبل برای حذف دلار از تجارت بینالمللی گامهایی برداشته شد و بخشی از فعالیت ایران بر اساس یورو انجام گرفت، اما هیچگاه اقدامی برای حذف کامل دلار از مبادلات تجاری صورت نگرفت. اما در چند ماه گذشته با خروج یکجانبه آمریکا از برجام و اعمال تحریمهای جدید از سوی ایالات متحده و نقش آفرینی دلار در التهابات بازار ایران، مسئولین دولتی را مصمم کرد تا حذف دلار از مبادلات تجاری را دستور کار خود قرار دهند.
حددو یکماه پیش بود که رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق اعلام کرد دلار از مبادلات تجاری ایران و عراق حذف شد. یحیی آل اسحاق درباره چگونگی مبادله پول بین ایران و عراق گفت: معاملات دلاری بین ایران و عراق حذف شده و بیشتر مبادلات با ارزهای یورو، ریال و دینار عراق انجام میشود. این خبر که با استقبال کارشناسان اقتصادی مواجه شد این احتمال را تقویت کرد که به زودی بسیاری از کشورها دلار را از مبادلات خود با ایران حدف کنند.
بعد از آن بود که خبر توافق سه جانبه میان ایران، روسیه و ترکیه برای حذف دلار از مبادلات تجاری منتشر شد. حذف دلار از مبادلات اقتصادی یک توافق سه جانبه میان ایران، ترکیه و روسیه بود و موجب شد که کمی تقاضای دلار در ایران کاهش پیدا کند و فشار روی دلار در کشور کمتر شود.
اما اکنون در روزهای اخیر با شدت گرفتن التهاب ارزی در داخل کشور، خبری در برخی محافل رسانهای منتشر شد مبنی بر اینکه دلار از تاریخ اول آبان ماه از مبادلات ایران به کلی حذف و ازرهای یورو، یوان چین، فرانک، پوند، ین ژاپن و دینار جایگزین آن خواهد شد و دلار بعد از تاریخ فوق از معاملات و چرخه اقتصادی ایران خارج شده و هیچ ارزش دیگری نخواهد داشت. گرچه هنوز هیچ منبع رسمی پیرامون صحت و سقم این خبر اظهارنظری نکرده، اما اقدامات موردی دولت در چند ماه اخیر، درستی خبر فوق را تقویت میکند.
لزوم کاهش وابستگی به دلار
دلار در سالهای اخیر اساسا به گونهای تنظیم شده است که فعالان اقتصادی در بازار قیمتها را با تغییرات آن تعیین میکنند، آمریکا به همین دلیل با ایجاد یک محدودیت در مبادلات دلاری، به راحتی بازارهای داخلی را به هم میریزد در حالی که بسیار از کالاها هیچ ارتباطی با برخی کالاهای وارداتی ندارد، بنابراین باید حساسیت نسبت به دلار در اقتصاد ایران کاهش یابد.
هماکنون بخش عمده مبادلات تجاری ایران با کشورهای ترکیه، روسیه، چین، هند و کره جنوبی است و اگر با این کشورها پیمان پولی امضاء شود، حدود ۶۰ درصد تجارت کشور به راحتی در قالب پیمان پولی عملیاتی میشود. درواقع ریشه حل بسیاری از مشکلات ارزی اخیر با انعقاد پیمانهای پولی دوجانبه بین بانکهای مرکزی کشورها و استفاده از ارزهای یکدیگر قابل رفع است.
به هرحال حذف دلار از مبادلات تجاری در شرایط کنونی امری است بسیار لازم که رهبر انقلاب نیز بر آن تاکید دارند. رهبر معظم انقلاب چندی پیش در دیدار رئیسجمهور روسیه تأکید ویژهای بر اثر ضد تحریمی حذف دلار از مبادلات تجاری داشتند. از این رو باید برای حذف دلار از معاملات اقتصادی و تجاری یک عزم جدی داشته باشیم تا بتوانیم این مهم را تحقق بخشیم و به تعبیر رهبر انقلاب «آقایی دلار» را بشکنیم.