آنچه در بازار ارز قابل مشاهدهاست، کاهش عطش بیمورد در خرید ارزهای خارجی، کندشدن جریان خروج سرمایه از کشور حداقل به بهانه خرید مسکن در کشورهای همجوار و کاهش قابلتأمل نرخ ارز و رسیدن آن در کانال ۹ هزار تومان است. اگر بخواهیم در قالب یک نمای کلی به علت چرایی این موضوع بپردازیم، سه عامل اساسی باعث شده تا بازار حداقل در این سطوح قیمتی ثبات را تجربه کند. ورود به موقع روانی و واقعی بانک مرکزی در بازار ارز و عرضههای مدیریت شده ارز و اثرگذاری مثبت بر کاهش تقاضا و کاهش میل خرید ارزهای خارجی سه عامل مورد نظر است.
این دو عامل در عمل به مددرسانها و دستورالعملهایی است که به نوعی معاملات بالای ۵۰ میلیون تومان را چه در داخل و چه در خارج از مرزها قابل رصد کردهاست. در واقع تکنیک مهار نرخ ارز همان تکنیکی است که در ابتدای دولت یازدهم به کار بردهشد و پولها در بانکها پارک شدهاست؛ یعنی به عبارت بهتر اقدامات اخیر به نوعی میتواند به عنوان اقدامی تلقی شود که تقاضا را به بعد موکول کرده بیآنکه مسیری درست برای نقدینگی تعریف کند.
اما در اقدامی دیگر بانک مرکزی سود روزشمار را قطع کرده و آن را منوط به خواب حداقل یک ماهه سپرده کرده و سود روزشمار به ماهشمار بدل شدهاست.
از آنجایی که فضای موجود و آمارهای بانک مرکزی حرکت سپردههای بلندمدت را به کوتاهمدت بدل کرده و این تصمیم نیز ناشی از فضای حاکم بر اقتصاد و تحت تأثیر «تصمیمات عقلایی» است، ممکن است در صورت در نظر نگرفتن برخی تمهیدات پیامدهای جدیدی را داشتهباشد که با توجه به حجم نقدینگی به مثابه اثر پروانهای تلاش بانک مرکزی ورسانهها در ماههای اخیر بر باد بدهد. بنابراین باید بانک مرکزی با حساسیت بیشتری به این موضوعات ورود کند.
البته نگارنده نظری قطعی درباره این تصمیم شورای پول و اعتبار ندارد، اما حقیقت بازار پولی، رکود تورمی پیش رو و نگاه مردم به آینده اقتصادی باعث شده تا سپردههای کوتاه بلندمدت کم شده و سپردههای کوتاهمدت افزایش یابند، بنابراین با عنایت به این مهم، توجه بانک مرکزی را به دو موضوع در روزها و ماههای آینده میطلبد. دو موضوع «احساس ذوب شدن داراییها» با تورم و منجمد کردن درست (فریز) نقدینگی و یا هدایت درست نقدینگی از جمله مواردی است که بازار موجود را تهدید میکند.
همچنین ممکن است تکنیک سرکوب تقاضا در بازار ۳ درصدی بازار فیزیکی ارز با روش فعلی با فشار تقاضا روی اسکناس و مسکوکات تهدید شود که در اینباره نیز با توجه به نزدیکشدن آخر سال باید در این باره نیز تمهدیداتی در نظر گرفت.
از یاد نبریم که با توجه به طوفان چند ماهه اخیر، سیاستهای اجرا شده در بانک مرکزی مانند نهال نوپایی است که میتواند با صبر و شکیبایی، دفع تهدیدها ورفع ضعفها به محدوده اطمینان برسد و حداقل در چند ماه پایانی سال موفق بماند.