سرویس بین الملل جوان آنلاین: کره شمالی و توانایی هسته‌ای این کشور به مدت چندین دهه است که در سیاست خارجی امریکا و متحدان این کشور در منطقه آسیای شرقی به عنوان معضل حاد امنیتی قلمداد شده است. کیم جونگ اون رهبر کره شمالی پس از برگزاری چند دور مذاکره با ترامپ در سنگاپور و ویتنام اکنون از هدیه کریسمسی سخن می‌گوید که در شرایط عدم تغییر موضع امریکا در قبال مذاکرات برای واشنگتن آماده کرده است. گمانه‌زنی‌ها هدیه مورد نظر کیم را آزمایش یک بمب جدید می‌دانند. رابرت اوبرایان مشاور امنیت ملی جدید امریکا نیز اعلام کرده که این کشور ابزار‌های زیادی برای پاسخ به اقدام تحریک‌آمیز کره شمالی در اختیار دارد. نکته مشخص این است که با وجود خوش‌بینی وافری که ترامپ و تیم سیاست خارجی او در مذاکره با کره شمالی از آن دم می‌زدند، گذشت زمان دلایل به نتیجه نرسیدن مذاکرات طرفین را آشکار ساخته است.
در یک دهه گذشته چهار دسته راه‌حل کلی مذاکره، تحریم، تهدید نظامی و متقاعد کردن چین به ایجاد فشار بر کره شمالی در چارچوب سه عنصر بازدارندگی، مهار و مدیریت بحران برای دست کشیدن این کشور از برنامه هسته‌ای و موشکی مطرح شد که تمامی آن‌ها حالت عملیاتی گرفته و البته نتیجه‌بخش نبوده است. بحران هسته‌ای کره شمالی از ابتدای سال ۲۰۱۷ با روی کار آمدن ترامپ در واشنگتن و افزایش تهدیدات نظامی امریکا در شبه‌جزیره کره وارد مرحله جدیدی شد. ترامپ کره شمالی را به برخورد جدی تهدید کرد و همزمان کره شمالی نیز با آزمایش‌های موشکی و هسته‌ای متعدد و متناوب، امریکا را به حمله هسته‌ای تهدید نمود. پیونگ‌یانگ به طور مشخص از احتمال هدف قرار دادن جزیره گوام و خاک امریکا سخن گفت تا جایی که در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۷ موشک قاره‌پیمای هواسونگ- ۱۵ با برد ۱۳ هزار کیلومتر را آزمایش کرد. به همین ترتیب با وجود اینکه برخی محافل در کاخ سفید گزینه دولت ترامپ را حمله پیش‌دستانه علیه پیونگ‌یانگ ارزیابی می‌کردند، اما دیدار ترامپ و کیم در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۸ در سنگاپور نقطه عطف خوش‌بینی در حل و فصل مسئله هسته‌ای کره شمالی بود.
در این نشست کیم جونگ اون رهبر کره شمالی در مورد تخریب سایت‌های آزمایش موشکی این کشور تعهد کرد و گفت: «ما گذشته را پشت سر گذاشته‌ایم و این مقدمه خوبی برای صلح است.» پس از مدتی با وجود تأیید تصاویر ماهواره‌ای درباره برچیدن سایت سوهه که درصد اندکی از برنامه هسته‌ای این کشور در آن قرار دارد، اما برخی گزارش‌ها از سوی نهاد‌های امنیتی امریکا حاکی از این بود که کره شمالی تلاش چندانی برای آغاز راه خلع سلاح اتمی انجام نداده است. در نشست دوم طرفین که در فوریه ۲۰۱۹ در ویتنام برگزار شد، با وجود اینکه همگان انتظار امضای توافق بین دو کشور و حل و فصل موضوع را می‌کشیدند ترامپ به یکباره اعلام کرد که برای تحقق هدف خلع سلاح کامل اتمی کره شمالی عجله ندارد. دلیل این موضوع بیش از هر چیز درخواست کیم مبنی بر لغو بخشی از تحریم‌ها عنوان شد. دیدار سوم ترامپ و کیم نیز در منطقه غیرنظامی در مرز دو کره انجام شد که به دلیل پایبند نبودن امریکا به تعهداتش در مقابل کره شمالی پیشرفت خاصی در روابط طرفین حاصل نشد. دو طرف همچنین در ماه اکتبر ۲۰۱۹، مذاکراتی را در سطح کارشناسی در سوئد برگزار کردند که پس از آن مشاور وزیر خارجه کره شمالی اعلام کرد کشورش تمایلی به نشست‌های بیشتر با ترامپ ندارد مگر آنکه امتیازی اساسی در ازای آن دریافت کند. در ادامه انجام چندین آزمایش موشکی از سوی کره شمالی و واکنش‌های ضد و نقیض امریکا در قبال آن مزید بر علت شده است تا ضمن حاکم شدن نوعی فترت بر فضای کلی رویکرد طرفین، مذاکرات نتیجه مشخصی به همراه نداشته باشد. در تبیین دلایل این موضوع می‌توان به چند علت اشاره کرد. نخست، ترامپ با وجود انجام مذاکره، همچنین خواستار برخورد سریع و سخت با پیونگ‌یانگ است. همین رویکرد از سوی چهار رئیس‌جمهور قبل از وی نیز در قالب گزاره «همه گزینه‌ها روی میز است» مطرح شد. اما هیچ‌کدام از آن‌ها نتوانستند مسیر توسعه موشکی و هسته‌ای کره شمالی را متوقف کنند. دلیل اصلی این موضوع چنانچه برخی از پژوهشگران نیز اشاره کرده‌اند اعمال فشار نامناسب و محدود یا سستی در ایجاد ارتباط قوی نبوده است، بلکه برای برخی از بحران‌ها در سیاست خارجی در کوتاه‌مدت راه‌حل مناسب وجود ندارد یا حداقل با سختی به دست می‌آید. راه‌حل مناسب درواقع گزینه‌ای است که احتمال موفقیت آن زیاد و خطراتش کم باشد. به گونه‌ای که این گزینه خود به وضعیت بدتری نسبت به تهدید اولیه تبدیل نشود.
دوم و آنگونه که استفان والت استاد روابط بین‌الملل هاروارد بیان می‌دارد، مذاکره دو کشور بیش از اینکه به پایان دادن به بحران کره شمالی منجر شود، به دستاویزی برای کسب اعتبار شبیه است. برای کره شمالی هدف اصلی در کشمکش با امریکا به دست آوردن اعتبار و به رسمیت شناخته شدن بوده است. داشتن سلاح هسته‌ای علاوه بر ایجاد بازدارندگی در برابر حمله امریکا، برای کره شمالی نوعی رفتار عادلانه و توأم با احترام را از سوی واشنگتن به ارمغان آورد. ترامپ نیز در این مسیر مقبولیت قابل توجهی برای تحت تأثیر قرار دادن رأی دهندگان در انتخابات ۲۰۲۰ به دست آورده است. بنا به نظر والت در سیاست بین‌المللی احترام و پذیرش کشور از سوی جوامع دیگر می‌تواند موجب قدرت شود. این موضوع باعث می‌شود که رهبر کشور خوب به نظر بیاید و به احتمال زیاد می‌تواند حمایت داخلی خود را تقویت کند.
سوم باید به ابهام در رویکرد منطقه‌ای امریکا اشاره کرد. ایالات متحده برای حل و فصل بحران کره شمالی حاضر به برداشتن گام‌های حداقلی و عملیاتی نشده است. با وجود اینکه این کشور برگزاری رزمایش مشترک با کره جنوبی را لغو کرد، اما گام اساسی کاهش نیرو‌های واشنگتن در پایگاه‌های کره جنوبی است. اقدامی که اسپر وزیر دفاع این کشور گفت که نمی‌تواند در مورد آن پیشگویی کند. وی حتی از حفظ آمادگی در بالاترین سطح به منظور خنثی‌سازی اقدامات کره شمالی سخن گفته است.
چهارم، رهبران و کارشناسان کره شمالی از نظر ذهنی الگوی مذاکراتی ترامپ در مقابل خود را شبیه رویکرد واشنگتن در قبال لیبی می‌پندارند؛ چراکه برای امریکا پذیرش قدرت هسته‌ای جدید در جهان، قابل پذیرش نیست. مخصوصاً اینکه آن دولت تهدیدی علیه این کشور و متحدین منطقه‌ای آن باشد؛ لذا برچیدن برنامه هسته‌ای و خلع سلاح کره شمالی به بخشی از دستور کار امریکا تبدیل شده است که سعی می‌کند با افزایش فشار به آن جامه عمل بپوشاند. مقصود از این افزایش فشار، وادارسازی کره شمالی به انجام اقدامات اعتمادساز بیشتر و تن دادن به خواسته‌های حداکثری امریکاست و نه تهدید نظامی یا طرح مجدد موضوع هسته‌ای در دستور کار شورای امنیت. این در حالی است که اغلب کارشناسان معتقدند فشار بیشتر بر پیونگ‌یانگ حس عدم امنیت را در کره شمالی بیشتر می‌سازد و آن‌ها را در مسیر ساخت سلاح‌های هسته‌ای جدی‌تر می‌کند.
دلیل پنجم، دوگانگی تصمیم‌گیری در ساختار داخلی امریکاست. به نظر می‌رسد که تصمیم‌گیران کاخ سفید تلاش می‌کنند سیاست هویج و چماق را همزمان با هم پیش ببرند؛ لذا در نوعی تقسیم کار داخلی، در حالی که دولت امریکا خود را مدافع مذاکره و دیپلماسی معرفی می‌کند، کنگره تلاش می‌نماید تا سایر گزینه‌های پیش رو را نیز بررسی نماید. این گزینه‌ها طیف مختلفی از موارد از خروج نیرو‌های نظامی امریکا از کره جنوبی گرفته تا حفظ وضع موجود، تقویت مهار و بازدارندگی، جلوگیری از دستیابی به تکنولوژی‌های پیشرفته، دانش و منابع مالی برای ارتقای توان دفاع موشکی و هسته‌ای کره شمالی تا تغییر رژیم این کشور را شامل می‌شود؛ لذا اقدامات رهبران پیونگ‌یانگ در انجام آزمایش‌های موشکی را نیز باید در جواب رویکرد این‌چنینی ترامپ ارزیابی نمود. کره شمالی نه تنها حسن نیتی از طرف مقابل نمی‌بیند بلکه این رویکرد امریکا و عدم اطمینان از گزینه‌های رقیب، منجر به ارتقای سطح معمای امنیت نزد رهبران پیونگ‌یانگ شده است.
