سرویس ایران جوان آنلاین: سال‌هاست که پژوهشگران در اقصی نقاط دنیا برای بهبود وضعیت کشت و بالابردن میزان بهره‌وری در زمین‌های زراعی تلاش می‌کنند. از مطالعات بر روی آب و هوا و دما گرفته تا قوی کردن زمین‌ها و تغییر ژنتیکی در گیاهان. در ایران هم کار‌های خوبی برای بالا بردن کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی انجام شده که تولید محصولات گلخانه‌ای بخشی از همین برنامه‌ها به شمار می‌آید. اما حالا در استان آذربایجان‌شرقی و در شهرستان مراغه واحدی راه‌اندازه شده به نام «به نژادی» سریع محصولات زراعی. شاید مهم‌ترین ویژگی این واحد این باشد که برای اولین بار در ایران است که شروع به فعالیت می‌کند و با استفاده از این تکنولوژی می‌تواند سه تا پنج سال، از مدت زمان معرفی رقم را کوتاه‌تر کند.
در حال حاضر، یکی از بزرگ‌ترین نیاز‌های دنیا به محصولات و فرآورده‌های آن در صنعت کشاورزی است. با توجه به افزایش جمعیت، حالا همه کشور‌ها خوب می‌دانند که باید مطالعات و تحقیقات خود را برای رسیدن به این مهم افزایش داده و در کم‌ترین زمان ممکن به نتایج مطلوب برسند. چندی پیش بود که نتایج یک آزمایش سه ساله توسط پژوهشگران «دانشگاه ایلی‌نوی» نشان می‌داد افزایش دما می‌تواند به بهبود کیفیت محصولات کشاورزی کمک کند. ولی نکته‌ای که در این گزارش به چشم می‌خورد این بود که پژوهشگران گفته بودند طولانی شدن مدت تحقیقات آن‌ها را از رسیدن به نتایج مطلوب دور می‌کند. کاری که حتماً باید برای آن فکری کرد. ولی حالا در مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور واقع در شهرستان مراغه واحدی راه‌اندازی شده که با استفاده از تکنولوژی بومی، زمان تحقیق، شناخت و معرفی ارقام جدید زراعی دیم را سه تا پنج سال کاهش می‌دهد.
بومی‌سازی فناوری به نژادی سریع
به گفته پژوهشگران در معرفی هر رقم جدید در بخش کشاورزی باید ۱۳ سال تحقیق انجام شود. با اینکه برای رسیدم به نتایج مطلوب حتماً باید این زمان طی شود و صبر و تحمل پژوهشگران بالا باشد، اما مشکل اینجاست که طولانی شدن زمان تحقیق، معرفی رقم را دچار مشکل می‌کند. مخصوصاً با تغییر اقلیم که شرایط را عوض می‌کند، ممکن است این رقم جدید، دیگر کارآیی نداشته باشد و به هیچ عنوان نتوان از آن استفاده کرد.
در همین راستا واحد «به نژادی» سریع محصولات زراعی که در شهرستان مراغه راه‌اندازی شده می‌تواند زمان تحقیق، شناخت و معرفی ارقام جدید زراعی دیم را سه تا پنج سال کاهش دهد. نکته حائز اهمیت در این مورد این است که این تکنولوژی سبز برای اولین بار در ایران صورت می‌گیرد که این تکنولوژی را در کشور بومی‌سازی کرده است. در همین رابطه رئیس مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور با بیان اینکه محققان این موسسه برای نخستین بار واحدی جهت به نژادی سریع محصولات راه‌اندازی کرده که با استفاده از تکنولوژی سبز خواهیم توانست مدت سه تا پنج سال از مدت زمان معرفی رقم را کوتاه‌تر کنیم، به مهر گفت: «در این روش با استفاده از نور و دما، مدت زمان رشد گیاه کوتاه‌تر می‌شود، مثلاً ارقام گندم بهاره در شرایط گلخانه واحد به نژادی سریع کاشته شده‌اند که نور و دمای آن‌ها تحت کنترل هستند که در طول دو ماه به مرحله تشکیل دانه و تولید بذر رسیدند. اگر این ارقام در شرایط مزرعه کشت می‌شدند، در حدود ۳ تا ۴ ماه بسته به شرایط اقلیمی می‌توانست بیشتر هم باشد.» صابر گلکاری با تأکید بر اینکه این روش نسبت به روش‌های متداول در دنیا سالم‌تر بوده و تکنولوژی سبز است که بدون استفاده از مواد شیمیایی و بدون هیچ خطری برای انسان و محیط‌زیست، کوتاه‌سازی دوره معرفی رقم را برای ما ممکن می‌کند، ادامه داد: «بی‌نیاز شدن از واردات «ژرم پلاسم» برخی ارقام، از دیگر مزایای راه‌اندازی این واحد است، محققان مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور با راه‌اندازی این واحد، فناوری به نژادی سریع را در کشور بومی‌سازی کردند.»
بهترین گندم در دسترس کشاورزان
گندم از جمله محصولاتی است که در اکثر استان‌های ایران کشت می‌شود و با توجه به نان که قوت غالب مردم کشور است، توجه به نوع و کیفیت گندم ایرانی بسیار مهم است. جالب اینکه در دنیا ایران را به عنوان یکی از مراکز تنوع گندم و اجداد طبیعی این محصول می‌شناسند و در استان‌های مختلف، برخی از کشاورزان به‌رغم وجود ارقام جدید و پز محصول گندم، به‌دلیل علایق تاریخی و فرهنگی به نان حاصل از این گندم‌ها، کاه و کلش زیاد یا به‌دلیل پایداری تولید این گندم‌ها در شرایط سخت محیطی، همچنان به کشت این محصول بومی ادامه می‌دهند. ولی در این پروژه و به گفته رئیس مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور در واحد به نژادی سریع محصولات زراعی، گندم‌های بومی که هنوز توسط کشاورزان مورد کشت قرار می‌گیرند، شناسایی شده و با راهبرد‌های مختلف اصلاحی و انجام اصلاحات ژنتیکی محدود و با حفظ تنوع ژنتیکی همچنان در اختیار زارعان گندم‌کار قرار می‌گیرد. رئیس مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور با اشاره به ضرورت بهبود امنیت غذایی با افزایش تولید گندم و مقاومت آبی به تغییرات اقلیمی از طریق حفاظت از تنوع توده‌های بومی زراعی گفت: «این طرح با همکاری مشترک مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور در ایران و در شهرستان مراغه، مرکز تحقیقات بین‌المللی سیمیت، مؤسسه تحقیقات کشاورزی بحری داغداش و دفتر «ایکاردا» در ترکیه و سازمان تحقیقات کشاورزی و دفتر سیمیت در افغانستان در حال اجراست.»
