جوان آنلاین: افزایش تورم عمومی و رشد نرخ تورم در بازار مسکن، دو عامل بزرگ برای سخت‌تر شدن شرایط مستاجران بوده است. این مساله منجر به آن شد که تابستان امسال مستاجران حتی تحمل رشد صفر درصدی اجاره بها را نیز نداشته باشند. در واقع افزایش نرخ تورم عمومی به خصوص در خوراکی ها، موجب شد تا بخش قابل توجهی از درآمد‌های آن‌ها در این بخش هزینه شود و در نهایت توانی برای افزایش اجاره‌ها باقی نگذارد.
از این رو بخش قابل توجهی از مستاجران در تابستان امسال کوچ اجباری را به تمدید قرارداد جدید ترجیح دادند. این اتفاق البته در شرایطی افتاد که میزان افزایش اجاره در تابستان امسال نسبت به سال گذشته کمتر بود. در حالی که میزان رشد اجاره بها آپارتمان در تهران سال گذشته حدود ۵۰ درصد بود این رقم در سال جاری حدود ۳۰ درصد و نهایتا ۴۰ درصد افزایش داشت.
مخاطرات یکسان شدن اجاره‌ها برای مستاجران
با این حال عارضه جدید در بازار مسکن شکل گرفت؛ عارضه‌ای که بر اساس آن قیمت آپارتمان‌های مناطق شمالی با مناطق متوسط و پایین شهر به هم نزدیک شد. برخی فعالان بازار اجاره مسکن اعلام کردند که هم اکنون صحبت از آن است که اجاره در مناطق مختلف شهر تهران یکسان شده است. این عارضه حاوی مخاطراتی برای بازار اجاره بهای مسکن در سال‌های آینده است که در واقع راه کوچ اجباری را نیز بر مستاجران می بندد.
برای درک بیشتر موضوع مقایسه‌ای بین دو منطقه پرتقاضا در تهران خواهیم داشت. متوسط قیمت اجاره یک متر آپارتمان در منطقه ۵ در شرایطی به ۲۹۰ هزار تومان رسیده که این رقم در منطقه ۹ حدود ۲۶۰ هزارتومان است. همچنین متوسط اجاره ماهانه هرمترمربع در منطقه ۱۲ تهران به ۲۵۰ تا ۲۶۰هزار تومان رسیده است. البته لازم به توضیح است این ارقام همان گونه که اعلام شد متوسط قیمتهاست و ممکن است در مواردی بالاتر و پایین‌تر باشد، اما به طور کلی هم اکنون قیمت اجاره مسکن در مناطق مختلف تقریبا همسان شده است.
بخشی از این مساله به دلیل امکانات ایجاد شده از جمله خطوط مترو است که دسترسی شهروندان به مناطق مختلف را آسان کرده، اما عمده این موضوع حاصل فشار تقاضا به مناطق پایین و مهاجرت اجباری مستاجران است.
افزایش ۱۰ برابری اجاره‌ها در ۵ سال
در حال حاضر نرخ اجاره یک آپارتمان ۷۰ متری در منیریه ۳۰۰ میلیون ودیعه، ۹ میلیون اجاره است. آپارتمان ۷۰ متری در خیابان بهار ۲۰۰ میلیون ودیعه، ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان اجاره و آپارتمان ۷۰ متری در شهرک راه آهن ۳۰۰ میلیون تومان ودیعه و ۱۵ میلیون تومان اجاره است؛ بنابراین در پایتخت، یک کارگر برای اجاره یک آپارتمان ۷۰ متری باید ۳۰۰ میلیون تومان پول رهن تهیه کند و در بهترین حالت، هر ماه کل حقوقش را برای اجاره خانه به صاحبخانه بدهد؛ این کمترین قیمت در بازار است؛ در واقع ۹ میلیون پایین‌ترین اجاره ماهانه در تهران است، به شرطی که ۳۰۰ میلیون تومان پول پیش موجود باشد.
شانزدهم مهرماه، بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، از داده‌های تجمیعی تورم بخش مسکن در پنج سال گذشته رونمایی کرد؛ او با یادآوری اینکه قیمت مسکن و اجاره بها در بازه زمانی ۵ ساله یعنی از سال ۹۷ تا سال جاری، ۱۰ برابر شده اظهار کرد: در سبد خانوار‌های ایرانی، اصلی‌ترین هزینه مسکن است و اگر نتوانیم تورم مسکن را کنترل کنیم، تلاش‌های دولت برای مهار تورم در سایر حوزه‌ها خیلی در زندگی مردم ملموس نخواهد بود.
راه بازگشت آرامش به بازار اجاره مسکن
راهکار کارشناسان اقتصاد مسکن برای عبور مستاجران از این تنگنا اولا تسهیل شدن شرایط خرید خانه و کاهش فشار تقاضا از بازار اجاره مسکن است. آنچه از اهمیت زیادی دارد توجه به این مساله است که تعداد مستاجران در سال‌های گذشته افزایش قابل توجهی داشته است؛ بنابراین در صورتی که دولت شرایط خانه دار شدن را برای مردم ایجاد کند به طور حتم بازار اجاره مسکن نیز ساماندهی می شود.
اما راهکار دوم برای بهبود وضعیت مستاجران، کنترل تورم عمومی و بازگشت قدرت خرید مردم است. در حال حاضر عمده درآمد‌های خانوار صرف مسکن و سپس خوراک می‌شود. اگر سال ۹۷، اجاره‌ی یک آپارتمان کوچک مثلاً یک میلیون تومان بوده، امروز برای اجاره‌ی همان خانه که به نسبتِ پنج سال قبل مستهلک‌تر و قاعدتاً بی‌ارزش‌تر شده، یک خانواده باید دستکم ماهی ۱۰ میلیون تومان در هر ماه به صاحبخانه بپردازد؛ هزینه‌های مسکن در طول فقط ۵ سال ۱۰ برابر شده، اما این تناسب در مورد دستمزد برقرار نیست. در شرایطی که سیاستگذار بتواند تورم عمومی را کنترل کند امکان اینکه مستاجران به طور مجدد به مناطقی که پیش از این در آن ساکن بودند برگردند فراهم می‌شود.
