سرويس ايران جوان آنلاين: زرشک به عنوان محصول استراتژیک استان خراسان جنوبی شناخته میشود. محصولی که ضمن تضمین اشتغال روستاییان، هر ساله به بیش از ۳۰ کشور دنیا از جمله آلمان، استرالیا، اتریش، هلند، امارات متحده عربی و امریکا صادر میشود و ارزآوری خوبی را برای کشور رقم میزند. با این حال این محصول هنوز از وجود صنایع تبدیلی و فرآوری کافی محروم است؛ صنایعی که میتوانند به ارزآوری بیفزایند و با افزایش تولید، رونق کشاورزی را هم برای خراسان جنوبی فراهم کنند.
بیش از ۹۸ درصد زرشک ایران در استان خراسان جنوبی تولید میشود؛ محصولی استراتژیک که علاوه بر تأمین نیاز داخلی هر ساله به بیش از ۳۰ کشور دنیا از جمله آلمان، استرالیا، اتریش، هلند، امارات متحده عربی و امریکا هم صادر میشود؛ چراکه تنها نوع بیدانه آن فقط در استان خراسان جنوبی در ایران کشت میشود. از همین رو خارجیها تا فصل برداشت زرشک در ایران یعنی پاییز منتظر میمانند تا این میوه ایرانی را خریداری کنند؛ میوهای که بخش عمده آن به صورت خام و فله به فروش میرسد، بنابراین کارشناسان نبود صنایع تبدیلی و فرآوری را بزرگترین مانع بر سر راه تولید گسترده محصول زرشک میدانند.
قائنات در صدر تولید زرشک ایرانی
با اینکه بیشترین حجم از زرشک ایرانی به صورت خام به فروش میرسد، اما مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی میگوید: «درحال حاضر تعداد ۱۰ کارخانه فرآوری زرشک با ظرفیت ۱۱ هزار و ۳۴۸ تن در استان فعال است.» احمد بیکس همچنین اضافه میکند: «در سالنهای بهداشتی زرشک، خشک کردن محصول از حالت خرمنی به نیمهصنعتی تبدیل و برای خشک کردن آن با کیفیت مطلوب و مناسب اقدام میشود.» وی ادامه میدهد: «۳۸۰ سالن بهداشتی زرشک برای نگهداری و خشک کردن این محصول در استان مجوز دریافت کرده است که ظرفیت اسمی این مکانها ۳۹ هزار تن و ظرفیت عملی آنها نیز ۷ هزار و ۸۵۶ تن است.» گفتنی است که بیشترین سطح زیر کشت زرشک در خراسانجنوبی با ۴ هزار و ۲۳۳ هکتار مربوط به قائنات است که مدیر صنایع سازمان جهاد کشاورزی خراسانجنوبی با اشاره به تعداد کل بهرهبرداران زرشک در این استان بیان میکند: «زرشک به عنوان یکی از محصولات استراتژیک از منابع درآمدی ۲۵ هزار نفر از کشاورزان استان است.» بیکس اضافه میکند: «سال گذشته ۱۹ هزار و ۵۰ تن زرشک از ۱۵ هزار و ۵۶۳ هکتار باغهای این محصول برداشت شد که امسال نیز برداشت زرشک در استان از نیمه مهر آغاز میشود و تا اواخر آذر با توجه به شرایط آب و هوایی ادامه دارد.»
خام فروشی بزرگترین مشکل کشاورزان
با توجه به این حجم از تولید زرشک در خراسان جنوبی و اشتغال درصد بالایی از کشاورزان این استان به کشت زرشک، ضروری است که تعداد کارخانههای فرآوری و تبدیلی یا افزایش یابد یا ظرفیتشان بالا برود. کارخانههایی که با فعالیتشان میتوانند باعث درخشش نام ایران به خصوص خراسان جنوبی در دنیا شوند چراکه به گفته کارشناسان در حال حاضر بیشتر زرشک استان به صورت خام به فروش میرسد. این نیز در حالی است که با بستهبندی زرشک یا تبدیل آن به محصولات دیگری همچون آب زرشک، شربت، کنسانتره، پودر، مربا و ... میتوان علاوه بر تضمین اشتغال روستاییان، ارزآوری بهتری هم برای استان رقم زد. با این حال به گفته استاندار خراسان جنوبی خامفروشی به یک معضل تبدیل شده است. محمدصادق معتمدیان اضافه میکند: «خراسان جنوبی دارای محصولات راهبردی از جمله زعفران، زرشک و عناب است که بخش عمده آنها به صورت خام صادر میشود.» این مسئول استانی تأکید میکند: «باید شرایطی فراهم شود که درآمد و ارزش افزوده محصولات کشاورزی به دست مردم برسد و دلالها سودی نبرند.» استاندار خراسان جنوبی ادامه میدهد: «در زمینه کشاورزی و دامپروری منطقه در نشست جمعبندی شهرستان مصوباتی خواهیم داشت که امید است با اجرای این مصوبات کمکی به این قشر زحمتکش داشته باشیم.» گفتنی است که سالانه بیش از ۱۹ هزار تن از این محصول استراتژیک در استان خراسان جنوبی تولید میشود که برای ۱۱ هزار تن آن ظرفیت فرآوری در استان وجود دارد. البته این حجم هم فرآوری نمیشود و بخش عمده زرشک استان به صورت خام به مناطق دیگر منتقل میشود؛ مشکلی که با برنامهریزی مناسب از سوی متولیان برطرف شدنی است و میتواند در صورت رفع مشکل در آینده نه چندان دور محرکی برای اقتصاد استان باشد.